26.10.2010. Białystok (PAP) - IPN w Białymstoku zamierza przygotować naukową syntezę historii dawnego województwa białostockiego w latach 1939-56 - poinformował we wtorek, w czasie uroczystości 10-lecia działalności bialostockiego oddziału Instytutu, dyrektor oddziału Cezary Kuklo. "Czujemy obowiązek, ażeby po tych dziesięciu latach, mając blisko 900 publikacji, przystąpić do napisania syntezy w pełni naukowej, profesjonalnej, którą chcemy oddać w ręce wybitnych historyków, żeby krytycznie na to spojrzeli" - mówił Kuklo.
Kuklo zapowiedział także przystąpienie do opracowania szczegółowego katalogu - przewodnika po miejscach walki i męczeństwa w regionie.
Obecnie priorytetem zarówno prokuratorów jak i pionu naukowego jest wyjaśnienie tajemnicy obławy augustowskiej przeprowadzonej przez Sowietów w lipcu 1945 roku, w wyniku której bez wieści zaginęło ok. sześciuset działaczy podziemia niepodległościowego.
Śledztwo prowadzone jest od lat, od dłuższego czasu prokuratorzy IPN czekają na materiały w ramach pomocy prawnej z Rosji. To największa po drugiej wojnie światowej niewyjaśniona zbrodnia dokonana na Polakach. Nazywana jest czasem "podlaskim Katyniem, małym Katyniem lub drugim Katyniem".
Działalność oddziału IPN w Białymstoku najczęściej jest wiązana ze śledztwami. Najgłośniejsze i zakończone umorzeniem, to sprawa mordu Żydów w Jedwabnem oraz pacyfikacji kilku podlaskich wsi zamieszkałych przez ludność prawosławną przez oddział podziemia niepodległościowego Romualda Rajsa ps. Bury.
P.o. prezesa IPN Franciszek Gryciuk powiedział dziennikarzom, że IPN chce dokończyć digitalizację swoich archiwów. Dzięki temu materiały na nośnikach elektronicznych mają być dostępne dla czytelników archiwów.
Z jednej strony chodzi o udostępnianie materiałów, z drugiej strony o konieczność zachowania dobrego stanu tych archiwaliów. Podkreślił, że materiały pochodzące z lat powojennych nie są w dobrym stanie. Według Gryciuka, należałoby je oddać konserwacji albo wyłączyć z obiegu. Dlatego ważna jest ich digitalizacja.
W oddziale IPN w Białymstoku (razem z delegaturą w Olsztynie) pracuje obecnie 118 osób. Od 2000 roku prokuratorzy oddziału wszczęli ponad 850 śledztw, z których zakończono 754. 18 zakończyło się aktami oskarżenia wobec 24 osób, w tym 14 funkcjonariuszy UB. W jego archiwum jest 3,5 km akt. (PAP)
rof/ swi/ ls/