Ponad 30 tys. nazwisk w Internetowym Wykazie Legionistów Polskich

W spotkaniu uczestniczyło ok. 120 osób spokrewnionych z żołnierzami.

W liście skierowanym do uczestników spotkania prezydent Bronisław Komorowski podkreślił, że sukces czynu legionowego także dziś może być „źródłem inspiracji dla młodego pokolenia, chcącego budować nasze suwerenne państwo”. List odczytał doradca prezydenta, prof. Tomasz Nałęcz.

„Polskiej wolności, także tej współczesnej nie sposób sobie wyobrazić bez tradycji legionowej. Bez wojskowego doświadczenia legionów nie utrzymałaby się odrodzona Rzeczpospolita: to potencjał legionowy dał jej siłę podczas walk o utrzymanie granic. Z niego czerpano potem budując polskie państwo podziemne podczas hitlerowskiej okupacji, wreszcie - to właśnie depozytariusze tradycji legionowej strzegli idei niepodległości na emigracji i powierzyli ją pokoleniu Solidarności” - zauważył prezydent.

Autor wykazu prof. Janusz Cisek tłumaczył, że prace nad nim rozpoczęły się 10 lat temu, kiedy to opracowywano listę strat legionowych. Historyk podkreślił, że wykaz pozwoli przywrócić pamięć o żołnierzach, którzy wyszli z małych społeczności – nie tylko o oficerach i politykach, którzy służyli w legionach i są powszechnie znani.

Komorowski zachęcał uczestników zjazdu, by przekazywali młodym ludziom „legionową pasję wolności”. Wyraził też nadzieję, że przesłanie spotkania „Każdy się liczy”, uświadomi młodym, iż „Polska potrzebuje wszystkich obywateli”.

Wnuk Józefa Piłsudskiego, dyrektor powstającego w Sulejówku muzeum marszałka - Krzysztof Jaraczewski, zainaugurował podczas spotkania z rodzinami legionistów Internetowy Wykaz Legionistów Polskich 1914-1918

Autor wykazu prof. Janusz Cisek tłumaczył, że prace nad nim rozpoczęły się 10 lat temu, kiedy to opracowywano listę strat legionowych. Historyk podkreślił, że wykaz pozwoli przywrócić pamięć o żołnierzach, którzy wyszli z małych społeczności – nie tylko o oficerach i politykach, którzy służyli w legionach i są powszechnie znani.

Dane każdego legionisty w wykazie obejmują: imię, nazwisko, imiona rodziców, miejsce zamieszkania, wyznanie i przydział taktyczny. Nie wszystkie biogramy są kompletne - pomysłodawcy wykazu liczą, że będą systematycznie uzupełniane, m.in. dzięki zgłoszeniom potomków żołnierzy. Portal jest dostępny na stronie www.muzeumpilsudski.pl.

Z wykazu wiadomo, że w szeregach legionów walczyło ponad czterystu 14-letnich chłopców; do służby wstępowały osoby, które miały ok. 60 lat, także kobiety. Byli też duchowni oraz obcokrajowcy – m.in. Węgrzy i Turcy.

Pamiątkowe kopie orzełków, noszonych przez legionistów, otrzymali z rąk Jaraczewskiego: przedstawiciel kancelarii prezydenta, wiceminister obrony narodowej Beata Oczkowicz, ambasadorowi Turcji Yusuf Ziya Özcan i działacze Związku Piłsudczyków RP.

„Mogę się dziś spotkać z moją szerszą rodziną, bo czuję, że rodziny łączy nie tylko krew, ale też wspólne przeżycia. Także przyjaciele legionów – osoby, które chcą dzielić nasze przekazane nam w domach przez bliskich wartości, mają tego ducha, na którym bardzo nam zależy. To siła, której nie zastąpi żadna historia” - podkreślił wnuk marszałka.

80-letnia Irena Majewska z Kielc, której ojciec Józef był legionistą, miała nadzieję, że dzięki spotkaniu odnajdzie swoje korzenie. „Miałam trzy lata, kiedy ojciec zmarł. Mama została sama z szóstką dzieci - miała rentę inwalidzką po tacie, który został ranny podczas walk, podobno został odznaczony. Nie wiem, w której formacji walczył – dokument zaginęły w czasie wojny, potem nie było czasu i możliwości dowiedzieć się czegoś” - powiedziała dziennikarzom kobieta.

Zjazdowi towarzyszyły wydarzenia kulturalne i edukacyjne, organizowane w Ośrodku Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej, na Rynku i w Parku Miejskim.

Najmłodsi mogli brać udział w warsztatach prowadzonych przez członków grup rekonstrukcji historycznej. To m.in. pokazy dawnych rzemiosł i zajęć związanych z codziennym życiem legionistów oraz ludności cywilnej na ziemiach polskich w początku XX w., a także gry i zabawy legionowe.

Zaplanowano grę miejską pod hasłem „Wszyscy jesteśmy Legionistami” i wspólne śpiewanie pieśni legionowych. Przygotowano też wystawę fotografii, przedstawiających legionistów podczas walk, ich życia w koszarach i spotkań z cywilami – ekspozycji towarzyszą fragmenty słuchowisk, złożonych z pamiętników żołnierzy.

Można było także odwiedzić miejsca związane z I Kompanią Kadrową – formacją, która poprzedziła powstanie Legionów; strzelcy dowodzeni przez Piłsudskiego w sierpniu 1914 roku wkroczyli do Kielc. Chodzi m. in. o. dawny Pałac Biskupów Krakowskich (dziś znajduje się tu kieleckie Muzeum Narodowe) – siedzibę sztabu i kwaterę główną komendanta w 1914 roku.

Wieczorem w koncercie „Każdy się liczy” pieśni legionowe w nowych aranżacjach przedstawią m.in. Alicja Majewska i Zbigniew Wodecki, przy wsparciu Orkiestry Symfonicznej i Chóru Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego. Nie zabraknie anegdot związanych z legionistami - imprezę poprowadzi satyryk i dziennikarz Artur Andrus.

Zjazd nawiązuje do 100. rocznicy wkroczenia do Kielc I Kompani Kadrowej oraz do 75. rocznicy ostatniego Zjazdu Legionistów - miał miejsce w sierpniu 1939 r. w Krakowie. Przedsięwzięcie organizuje Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku i Urząd Miasta Kielce.

Honorowy patronat nad zjazdem sprawuje prezydent Bronisław Komorowski.

Legiony Polskie były pierwszą polską formacją wojskową w XX w. Skupiły w sobie oddziały Strzelca Józefa Piłsudskiego, Drużyny Strzeleckie, Polowe Drużyny Sokoła oraz inne organizacje paramilitarne działające przed I wojną światową, głównie na terenie zaboru austriackiego. Swoim wysiłkiem zbrojnym podczas wojny, przyczyniły się do odzyskania niepodległości w 1918 r.

Powołanie Legionów do życia było konsekwencją wkroczenia w sierpniu 1914 roku na teren zaboru rosyjskiego – do Królestwa Polskiego - I Kompanii Kadrowej zwanej „Kadrówką”, znajdującej się pod komendą Józefa Piłsudskiego, złożonej z dotychczasowych członków Związku Strzeleckiego i Polskich Drużyn Strzeleckich. Żołnierze „Kadrówki” w nocy z 5 na 6 sierpnia wyruszyli z krakowskich Oleandrów, a 12 sierpnia dotarli do Kielc.

Zdaniem historyków, choć militarnie był to epizod, wydarzenie miało ogromne znaczenie polityczne - było demonstracją woli walki o niepodległą Polskę. „Kadrówka” była pierwszym od zakończenia powstania styczniowego regularnym oddziałem armii polskiej.

We wtorek, 12 sierpnia dokładnie w 100. rocznicę wkroczenia do Kielc „Kadrówki”, w mieście zostanie odsłonięty pomnik Piłsudskiego. Monument powstał dzięki społecznej zbiórce. Wtedy też do miasta dotrze blisko 700 uczestników 49. Marszu Szlakiem I Kompanii Kadrowej.

ban/ as/