Prezydent Bronisław Komorowski otworzy 17 września w Muzeum Wojska Polskiego wystawę przybliżającą przyszły kształt powstającego w Kaponierze Cytadeli Warszawskiej Muzeum Katyńskiego - powiedział PAP sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Kunert.
"Prawdopodobnie właśnie prezydent otworzy 17 września w Muzeum Wojska Polskiego dużą wystawę katyńską. Będzie to pierwsza prezentacja przybliżająca przyszły kształt ekspozycji Muzeum Katyńskiego w nowej siedzibie" - poinformował Kunert.
Wystawa "Pamięć nie dała się zgładzić..." została przygotowana przez zespół, w skład którego wchodzą, oprócz Kunerta, m.in. kurator Muzeum Katyńskiego Sławomir Frątczak i prezes Federacji Rodzin Katyńskich Izabella Sariusz-Skąpska. Tytuł ekspozycji jest cytatem z wiersza Feliksa Konarskiego ps. Ref-Ren pt. "Katyń".
Jak podkreśla kurator Muzeum Katyńskiego, wystawa ma spełniać funkcję dydaktyczną przybliżając historię kłamstwa katyńskiego i powolnego dochodzenie do prawdy. W ekspozycji zostaną wykorzystane zasoby Muzeum Katyńskiego, głównie przedmioty wydobyte z dołów śmierci w Katyniu, Charkowie i Miednoje. "Siła świadectwa tych artefaktów przewyższa siłą oddziaływania jakąkolwiek narrację wystawy. Ich eksponowanie jest hołdem dla ofiar mordu i ważnym gestem adresowanym do Rodzin Katyńskich" - podkreśla Frątczak w udostępnionym PAP tekście dotyczącym ekspozycji.
Wystawa ma przybliżyć zwiedzającym przyszły kształt placówki, a jej twórcom dać możliwość sprawdzenia reakcji na planowane rozwiązania.
Wystawa ma spełniać funkcję dydaktyczną przybliżając historię kłamstwa katyńskiego i powolnego dochodzenie do prawdy. W ekspozycji zostaną wykorzystane zasoby Muzeum Katyńskiego, głównie przedmioty wydobyte z dołów śmierci w Katyniu, Charkowie i Miednoje.
Na ekspozycji w Muzeum Wojska Polskiego zostanie także zaprezentowany zalążek elektronicznej bazy danych ofiar zbrodni katyńskiej, w ramach której dostępne będą Księgi Cmentarne Polskich Cmentarzy Wojennych w Katyniu, Charkowie i Miednoje.
Sala Hetmańska Muzeum Wojska Polskiego, w której będzie się mieścić ekspozycja czasowa, zostanie podzielona na kilka części, przypominających wnętrze kaponiery w Cytadeli Warszawskiej. W przestrzeni pierwszej określanej jako "Archiwum" znajdą się szafy z dokumentami dotyczącymi zbrodni katyńskiej i przybliżającymi sylwetki ofiar. Elementem dekoracji ścian będzie motyw połówki żołnierskiego nieśmiertelnika.
W części drugiej pt. "Ujawnianie" motyw nieśmiertelnika będzie tłem dla ustawionych pośrodku gablot wypełnionych wodą, w której zanurzone będą dokumenty i fotografie, co poprzez alegorię z wywoływaniem fotografii ma symbolizować powolne ujawniania prawdy o zbrodni.
Pomiędzy przestrzenią drugą i trzecią znajdą się wizualizacje przyszłych instalacji towarzyszących Muzeum Katyńskiemu. Projekcje i fotografie wielkoformatowe przybliżą motyw "blizny", czyli bruzdy, która zostanie wycięta w ziemi koło muzeum, symbolizując ranę, jaką w pamięci narodu jest zbrodnia katyńska.
W trzeciej części wystawy znajdą się skrzynie, w których wystawione zostaną dokumenty i ocalałe przedmioty należące do ofiar. Na ścianach umieszczone będą szklane tafle w kształcie nieśmiertelnika z symbolami religijnymi (krzyżem, gwiazdą Dawida i półksiężycem) powtarzającymi motyw z Polskich Cmentarzy Wojennych. Na taflach w przyszłości mogą być wyświetlane cytaty z zachowanych dokumentów - pamiętników jeńców czy ich listów do rodzin.
Zwieńczeniem tej przestrzeni będzie prezentowana na wielkoformatowych fotografiach instalacja pt. "Aleja nieobecnych", czyli planowana w Muzeum Katyńskim tzw. ścieżka straży, gdzie stanie ok. 40 pustych postumentów. Na każdym znajdzie się napis z nazwą zawodu lub funkcji pełnionej przez ofiary zbrodni katyńskiej.
Zwiedzając ekspozycję w Muzeum Katyńskim będzie można wejść w boczny "zaułek", gdzie będą prezentowane drastyczne materiały: filmy i dokumenty z niemieckiej ekshumacji w 1943 r. oraz fotografie katyńskich oprawców. Będzie to opcjonalna ścieżka zwiedzania, a widz zostanie uprzedzony o charakterze materiałów i będzie mógł ją ominąć.
"Zmarzlina" to nazwa części czwartej, gdzie znajdujący się na ścianach motyw nieśmiertelnika zostanie "wypełniony" ziemią, imitującą wieczną zmarzlinę. W tej scenerii w gablotach prezentowane będą odnalezione fragmenty mundurów ofiar, a na środku pomieszczenia staną "relikwiarze" – stoły z glinianymi urnami z przedmiotami osobistymi wydobytymi z dołów śmierci. Zamknięciem tego fragmentu będą wielkoformatowe fotografie z Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu.
W ostatniej, piątej przestrzeni pt. "Ściana śmierci" widz zobaczy fragment ścian pamięci, które docelowo znajdą się w dawnej działobitni Cytadeli Warszawskiej. Na płytach z blachy znajdą się nazwiska ofiar mordu katyńskiego, podzielone według miejsca straceń i spoczynku (Katyń, Charków, Miednoje, Bykownia), a także puste miejsca, zostawione dla nazwisk nieznanych jeszcze ofiar i miejsc zbrodni.
Uzupełnieniem ekspozycji będą m.in. stanowiska komputerowe, umożliwiające dostęp do Ksiąg Cmentarnych i sylwetek wybranych ofiar, a także do kalendarium zbrodni i kłamstwa katyńskiego.
Jak zapowiedział kurator Muzeum Katyńskiego, na wystawie pokazane zostaną także materiały z ekshumacji w Bykowni (ofiary z tzw. ukraińskiej listy katyńskiej). (PAP)
akn/ hes/
