Prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki Donald Trump podczas przemówienia przed Pomnikiem Powstania Warszawskiego na placu Krasińskich w Warszawie. Fot. PAP/P. Supernak
Powstańcy warszawscy, którzy do ostatnich dni powstania bronili własną krwią przejścia przez Aleje Jerozolimskie, przypominają nam o tym, że Zachód uratowano dzięki krwi patriotów, że każde pokolenie musi powstać i odegrać swą rolę w jego obronie - mówił w czwartek w Warszawie prezydent USA Donald Trump.
Przemówienie prezydenta USA przy Pomniku Powstania Warszawskiego w Warszawie
Stajemy ramię w ramię broniąc artykułu 5. dla wspólnego zobowiązania obrony kolektywnej - podkreślił w wystąpieniu na pl. Krasińskich w Warszawie prezydent USA Donald Trump. Zachęcał również Rosję, aby "wstrzymała swoją działalność na rzecz destabilizacji Ukrainy i innych krajów".
Wcześniej prezydent Trump wraz z pierwszą damą Melanią oraz prezydentem Andrzejem Dudą z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą złożyli kwiaty pod Pomnikiem Powstania Warszawskiego. Na pl. Krasińskich witał ich wiwatujący tłum, który skandował: "Donald Trump" i "Andrzej Duda".
Wystąpienie na pl. Krasińskich prezydenta Trumpa zapowiedziała jego żona Melania. "Jak wielu z was wie, główną częścią, na której koncentruje się prezydencja mojego męża, jest bezpieczeństwo i dobrobyt ludzi Ameryki. Myślę, jak wszyscy możemy się zgodzić, że ludzie powinni być w stanie żyć swoim życiem bez strachu, niezależnie od tego, w jakim kraju żyją. Tego właśnie chce dla nas wszystkich na całym świecie" - powiedziała pierwsza dama USA. "Dziękuję za to ciepłe przyjęcie w waszym wyjątkowym kraju, za waszą dobroć i gościnność, które nie zostaną zapomniane" - dodała.
Trump przypomniał, że przez 200 lat Polska ciągle cierpiała od nieustannych napaści, ale choć można było ją najechać i okupować, a jej granice wymazać z mapy, "to nigdy nie można było wymazać jej z kart historii ani z waszych serc". "W tych ciemnych czasach utraciliście swą ziemię, ale przenigdy nie utraciliście dumy" - mówił.
Donald Trump w reakcji na te słowa zaznaczył, że USA mają wielu wspaniałych dyplomatów, ale "nie ma lepszego ambasadora dla naszego kraju niż nasza pierwsza dama Melania".
Prezydent USA podziękował Andrzejowi Dudzie oraz jego pierwszej damie za ciepłe przyjęcie, z których "Polska jest znana na całym świecie". "Szczerze, naprawdę szczerze dziękuję im obojgu oraz pani premier (Beacie) Szydło również bardzo szczególnie" - dodał Trump. Wyraził też zadowolenie, że wśród zebranych gości znalazł się b. prezydent Lech Wałęsa. Część zebranych na placu zareagowała na to gwizdami i buczeniem; słychać też było oklaski.
Przemówienie Trumpa wielokrotnie przerywane było oklaskami zebranych na pl. Krasińskich, którzy skandowali imię i nazwisko amerykańskiego prezydenta.
"Przybywamy do waszego kraju, aby przekazać bardzo ważną wiadomość: Ameryka kocha Polskę i Ameryka kocha Polaków, dziękujemy wam" - mówił Trump. Jak ocenił, Polacy nie tylko wzbogacili ten region, ale Amerykanie polskiego pochodzenia wzbogacili Stany Zjednoczone.
"Jest to ogromny zaszczyt, że mogę stanąć w tym mieście, pod tym właśnie pomnikiem na cześć Powstania Warszawskiego, zwracając się do Polaków, których tak wiele pokoleń marzyło o Polsce, która będzie bezpieczna, silna i wolna" - zaznaczył.
Trump przypomniał też, że w 1939 r. na Polskę napadły hitlerowskie Niemcy i Związek Sowiecki. "Pod podwójną okupacją Polacy musieli wycierpieć rzeczy, których nie da się opisać: masakra w lesie katyńskim, Holokaust, powstanie w getcie i Powstanie Warszawskie, zniszczenie tej pięknej stolicy (...), dynamiczna największa żydowska diaspora w Europie została zredukowana niemal do zera" - mówił prezydent USA.
Zwracając się do zebranych Trump przypomniał, że przez 200 lat Polska ciągle cierpiała od nieustannych napaści, ale choć można było ją najechać i okupować, a jej granice wymazać z mapy, "to nigdy nie można było wymazać jej z kart historii ani z waszych serc". "W tych ciemnych czasach utraciliście swą ziemię, ale przenigdy nie utraciliście dumy" - mówił.
Amerykański prezydent podkreślił też, że we wszystkich miastach, miasteczkach i wsiach "Polska żyje, Polska kwitnie i Polska tryumfuje". "Wbrew wszelkim próbom zmiany Was, ucisku albo zniszczenia was przetrwaliście i zwyciężyliście, jesteście dumnym narodem" - dodał Trump.
Jak zauważył, Polska jest geograficznym sercem Europy "Wasz naród jest wielki, ponieważ wielki jest wasz duch" - podkreślił. "Od samego zarania naszego kraju polscy bohaterowie, amerykańscy patrioci walczyli ramię w ramię w naszej wojnie o niepodległość i w wielu innych wojnach później" - dodał.
Trump przypomniał też, że w 1939 r. na Polskę napadły hitlerowskie Niemcy i Związek Sowiecki. "Pod podwójną okupacją Polacy musieli wycierpieć rzeczy, których nie da się opisać: masakra w lesie katyńskim, Holokaust, powstanie w getcie i Powstanie Warszawskie, zniszczenie tej pięknej stolicy (...), dynamiczna największa żydowska diaspora w Europie została zredukowana niemal do zera" - mówił prezydent USA.
"Potem, w 1944 roku naziści i Armia Czerwona szykowali się do straszliwej, krwawej bitwy tutaj właśnie, o Warszawę. I pośród tego piekła na ziemi Polacy unieśli głowy, aby bronić swojej ojczyzny. Jestem głęboko zaszczycony, że dziś są tutaj weterani i bohaterowie Powstania Warszawskiego" - dodał Trump, oklaskiwany przez zebranych. "Jakże cudowny duch" - skomentował te oklaski.
"Potem, w 1944 roku naziści i Armia Czerwona szykowali się do straszliwej, krwawej bitwy tutaj właśnie, o Warszawę. I pośród tego piekła na ziemi Polacy unieśli głowy, aby bronić swojej ojczyzny. Jestem głęboko zaszczycony, że dziś są tutaj weterani i bohaterowie Powstania Warszawskiego" - dodał Trump, oklaskiwany przez zebranych. "Jakże cudowny duch" - skomentował te oklaski.
"Chylimy czoła przed waszym poświęceniem i klniemy się, że zawsze będziemy pamiętać o waszej walce o Polskę i o wolność. Dziękuję" - zwrócił się Trump do weteranów.
Podkreślił też, że po upadku komunizmu Polska stała się jednym z "najbardziej oddanych członków Sojuszu Północnoatlantyckiego", odzyskując tym samym swoje miejsce jako "wiodącego kraju Europy, która jest silna, zjednoczona i wolna".
"Silna Polska to błogosławieństwo dla krajów Europy i one dobrze o tym wiedzą; silna Europa to błogosławieństwo dla Zachodu i dla całego świata" - zaznaczył.
Jak dodał, sto lat po włączeniu się sił amerykańskich do pierwszej wojny światowej więź transatlantycka pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Europą jest tak silna, jak dawniej. "A być może na wiele sposobów nawet silniejsza" - mówił Trump.
Zauważył również, że obecnie po obydwu stronach Atlantyku ludzie muszą poradzić sobie z innym zagrożeniem. "Zagrożenie to jest niewidoczne dla co po niektórych, natomiast dla Polaków oczywiste. Ciągły wzrost biurokracji państwowej, która drenuje dobrobyt i chęć do życia ludzi" - podkreślił amerykański przywódca.
Trump przypomniał dzień 2 czerwca 1979 r., kiedy milion Polaków zebrał się na pl. Zwycięstwa na mszy z papieżem Janem Pawłem II. "Milion Polaków - mężczyzn, kobiet i dzieci - nagle wzniosło głosy w jednej modlitwie. Milion Polaków, którzy nie prosili o bogactwo, nie prosili o przywileje. Zamiast tego milion Polaków powie trzy proste słowa: +my chcemy Boga+" - mówił. Według niego w tych trzech słowach Polacy przypomnieli sobie o lepszej przyszłości, znaleźli odwagę, aby stawić czoła "swoim ciemiężcom".
Ocenił, że "Zachód stał się wielki nie dzięki temu, że ludzie mieli regulacje, ale dzięki temu, że mogli podążać za swoimi marzeniami i walczyć o to, co uznawali za swoje przeznaczenie". "Amerykanie, Polacy i inne narody Europy cenią wolność i suwerenność indywidualną" - mówił prezydent USA.
"Musimy pracować razem, aby stawić czoła siłom niezależnie od tego, czy wewnętrznym czy zewnętrznym, z południa czy z północy, czy ze wschodu, które chcą podkopać nasze wartości i zniszczyć więzi kultury, wiary i tradycji, które czynią nas tymi, którymi jesteśmy" - podkreślił Trump. Przekonywał, że jeśli zostawimy te "siły" tak, jak są to "podkopią (one) naszą pewność siebie, osłabią naszego ducha i wolę bronienia siebie i naszego społeczeństwa".
"Natomiast tak, jak nasi przeciwnicy i wrogowie z przeszłości nauczyli się tutaj, w Polsce, tak samo my wiemy, że te siły również w końcu musza ponieść porażkę (...) rzeczywiście chcemy aby ci ludzie przegrali" - zaznaczył prezydent USA.
"Przegrają nie dlatego, że nasz sojusz jest silny, nasze kraje odporne, a nasza siła nie ma sobie równych. Wszystko to, musimy powiedzieć, jest prawdą. Nasi przeciwnicy jednakże muszą przegrać, ponieważ nigdy nie zapomnimy kim jesteśmy" - powiedział Trump.
Podkreślił, że społeczeństwo amerykańskie i europejskie to "najszybsze i najwspanialsze" społeczeństwa. "Świat nigdy nie znał czegoś podobnego jak nasza wspólnota narodów" - dodał Trump.
Podkreślał też, że zagrożenia dla naszego bezpieczeństwa, naszego sposobu życia nadal są poważne. "Stawimy im czoła i wygramy" - oświadczył. "Mamy do czynienia z inną ideologią, taką która chce eksportu terroryzmu, ekstremizmu na cały świat, Ameryka i Europa cierpiały od jednego ataku terrorystów po drugim. Sprawimy, by to dobiegło do końca" - oświadczył amerykański przywódca.
"Jakkolwiek zawsze będziemy witać nowych obywateli, którzy dzielą nasze wartości i kochają je, nasze granice zawsze muszą być zamknięte dla terroryzmu i ekstremizmu jakiegokolwiek rodzaju" - zapowiedział. Według Trumpa najlepszą obroną dla naszych interesów i wolności jest "silny sojusz wolnych, suwerennych i niezawisłych narodów". Dlatego - jak podkreślił - jego administracja zażądała, aby wszyscy członkowie NATO "w końcu wywiązali się" ze swoich zobowiązań finansowych.
Na koniec swojego przemówienia Trump nawiązał także do Powstania Warszawskiego oraz do obrony Alej Jerozolimskich w czasie zrywu 1944 r. "Przypominam o tym, że ponad 150 tys. Polaków zginęło w trakcie tej desperackiej walki przeciwko uciskowi. Po drugiej stronie rzeki stała Armia Czerwona, stała i czekała. Sowieci patrzyli, jak naziści bezlitośnie niszczą miasto, mordując mężczyzn, kobiety i dzieci. Próbowali zniszczyć na zawsze ten naród, próbując uderzyć w waszą wolę przetrwania" - powiedział Trump. Dodał, że "jest w Polakach głęboka siła charakteru i odwaga, której nikt nie jest w stanie zniszczyć"
"Zwracając się do tych, którzy krytykują nasze stanowisko, chcę tylko powiedzieć, że USA zademonstrowały nie tylko poprzez słowa, ale też poprzez działania, że stajemy ramię w ramię broniąc artykułu 5 (Paktu Północnoatlantyckiego) dla wspólnego zobowiązania do obrony kolektywnej" - oświadczył.
"Łatwo mówić, ale liczą się czyny i dla naszej własnej ochrony, wy wiecie to najlepiej, Europa musi robić więcej. Europa musi zademonstrować, że wierzy w swoją przyszłość inwestując pieniądze, aby tę przyszłość zagwarantować, dlatego właśnie chylimy czoła przed Polską za jej decyzje, aby w tym tygodniu ruszyć z zakupem od USA sprawdzonych w boju rakiet Patriot, najlepszych na całym świecie" - dodał.
Trump podziękował Polsce za to, że jest jednym z tych krajów NATO, które "osiągnęły oczekiwany poziom inwestycji we wspólną obronę". "Dziękuję wam, dziękuję ci Polsko. Muszę powiedzieć, że przykład, który pokazaliście, jest naprawdę wspaniały. Dziękujemy ci Polsko" - powiedział prezydent USA.
Zwracał też uwagę, że amerykańscy żołnierze są symbolem zaangażowania na rzecz bezpieczeństwa Polski. "Ci żołnierze są nie tylko dumnymi obrońcami wolności, ale również symbolem zaangażowania Ameryki na rzecz waszego bezpieczeństwa i waszego miejsca w silnej, demokratycznej Europie" - mówił. "Przyłączają się do nas tutaj amerykańscy, polscy, brytyjscy i rumuńscy żołnierze - dziękujemy im również. Świetna robota" - dodał Trump.
Jak zaznaczył, aby poradzić sobie z nowymi formami agresji, w tym również propagandą, przestępstwami finansowymi oraz wojną cybernetyczną, musimy zaadaptować NATO do tego, aby efektywnie konkurował na nowy sposób na wszystkich nowych polach walki.
Powstanie warszawskie
"Zachęcamy Rosję, aby wstrzymała swoją działalność na rzecz destabilizacji Ukrainy i innych krajów, i aby jej wsparcie dla wrogich reżimów, w tym Syrii i Iranu, oraz by zamiast tego przyłączyła się do wspólnoty narodów odpowiedzialnych, walczących przeciwko wspólnym wrogom, a w Syrii broniących cywilizacji, jako takiej" - mówił.
Według Trumpa doświadczenie Polski pokazuje, że obrona Zachodu spoczywa nie tylko na środkach, ale przede wszystkim na gotowości ludzi do tego, aby walczyć, odnieść sukces.
"Fundamentalne pytanie naszych czasów brzmi: czy Zachód chce przeżyć? Czy mamy pewność w naszych wartościach, żeby walczyć o nie do samego końca? Czy mamy wystarczający szacunek do naszych obywateli, aby bronić naszych granic? Czy mamy odwagę, aby zachować naszą cywilizację w obliczu tych, którzy chcieliby ją sobie podporządkować i zniszczyć?" - pytał Trump.
"Możemy mieć największe gospodarki i najbardziej śmiercionośną broń na ziemi, natomiast jeżeli nie będziemy mieli silnej rodziny, silnych wartości, to wtedy będziemy słabi i wtedy nie przetrwamy. Jeżeli ktokolwiek zapomni o wadze tych rzeczy, niech przybędzie do jednego kraju, który nigdy o tym nie zapomniał, niech przybędzie do Polski" - dodał amerykański prezydent.
Trump przypomniał dzień 2 czerwca 1979 r., kiedy milion Polaków zebrał się na pl. Zwycięstwa na mszy z papieżem Janem Pawłem II. "Milion Polaków - mężczyzn, kobiet i dzieci - nagle wzniosło głosy w jednej modlitwie. Milion Polaków, którzy nie prosili o bogactwo, nie prosili o przywileje. Zamiast tego milion Polaków powie trzy proste słowa: +my chcemy Boga+" - mówił Trump.
Według niego w tych trzech słowach Polacy przypomnieli sobie o lepszej przyszłości, znaleźli odwagę, aby stawić czoła "swoim ciemiężcom".
"Stojąc tu dzisiaj przed tym niesamowitym zgromadzeniem, jakże wiernym narodem, nadał słyszę te głosy odbijające się echem w historii. Ich przesłanie jest tak samo aktualne dzisiaj jak kiedykolwiek - Polacy, Amerykanie, Europejczycy nadal wołają wielkim głosem: +my chcemy Boga+" - podkreślił prezydent USA.
Jak zauważył, z Janem Pawłem II Polacy przypomnieli sobie o swojej tożsamości, jak o narodzie poddanym Bogu. "Dzięki tej potężnej deklaracji, tego, kim jesteście, pojęliście, co macie zrobić, jak macie żyć" - mówił.
"Stanęliście solidarnie przeciwko ciemiężcom, przeciwko barbarzyńskiej esbecji, przeciwko okrutnemu systemowi, który doprowadził do ruiny wasze miasta i dusze, i wygraliście. Polska zatryumfowała, Polska zawsze zatryumfuje" - dodał Trump.
W jego ocenie, to co odziedziczyliśmy po swoich przodkach "nigdy nie istniało aż tak mocno wcześniej". "Jeżeli poniesiemy porażkę i nie damy rady tego zachować, to nigdy, przenigdy nie pojawi się to znowu" - zaznaczył. "Nie wolno więc nam się poddać" - dodał Trump.
"Możemy mieć największe gospodarki i najbardziej śmiercionośną broń na ziemi, natomiast jeżeli nie będziemy mieli silnej rodziny, silnych wartości, będziemy słabi i nie przetrwamy" - powiedział. "Jeżeli ktokolwiek zapomni o ich wadze, niech przybędzie do jednego kraju, który nigdy o nich nie zapomniał, niech przybędzie do Polski, tu, do Warszawy, niech pozna historię powstania warszawskiego" - podkreślił prezydent USA.
Jak podkreślił, wola obrońców Alej Jerozolimskich nigdy nie osłabła i do końca dni powstania to kruche przejście nigdy się nie poddało, było utrzymane przez Polaków. "Pamięć o tych, którzy zginęli w powstaniu, rezonuje przez dziesięciolecia" - powiedział. "Mało co jest ważniejsze niż pamięć o tych, którzy budowali, bronili i ginęli za przejście przez Aleje Jerozolimskie. To oni przypominają nam o tym, że Zachód uratowano dzięki krwi patriotów, że każde pokolenie musi powstać i odegrać swą rolę w jego obronie" - mówił.
Na koniec swojego przemówienia Trump nawiązał także do Powstania Warszawskiego oraz do obrony Alej Jerozolimskich w czasie zrywu 1944 r.
"Przypominam o tym, że ponad 150 tys. Polaków zginęło w trakcie tej desperackiej walki przeciwko uciskowi. Po drugiej stronie rzeki stała Armia Czerwona, stała i czekała. Sowieci patrzyli, jak naziści bezlitośnie niszczą miasto, mordując mężczyzn, kobiety i dzieci. Próbowali zniszczyć na zawsze ten naród, próbując uderzyć w waszą wolę przetrwania" - powiedział Trump. Dodał, że "jest w Polakach głęboka siła charakteru i odwaga, której nikt nie jest w stanie zniszczyć"
"Możemy mieć największe gospodarki i najbardziej śmiercionośną broń na ziemi, natomiast jeżeli nie będziemy mieli silnej rodziny, silnych wartości, będziemy słabi i nie przetrwamy" - powiedział w swym przemówieniu amerykański przywódca. "Jeżeli ktokolwiek zapomni o ich wadze, niech przybędzie do jednego kraju, który nigdy o nich nie zapomniał, niech przybędzie do Polski, tu, do Warszawy, niech pozna historię powstania warszawskiego" - podkreślił prezydent USA.
Kombatanci o wystąpieniu prezydenta USA: wiele mówił o historii Polski, to dla nas ważne
Mówił o obronie przez powstańców Alej Jerozolimskich, które były w czasie wojny kluczową arterią w mieście. "Armia niemiecka chciała uczynić z Alej najprostszą drogę dla żołnierzy, natomiast dla Armii Krajowej możliwość przedostania się z północy na południe miasta była kluczowa dla tego, by centrum miasta i samo powstanie nie były przecięte na pół i zniszczone" - mówił.
"Co noc Polacy stawiali worki z piaskiem pod ogniem karabinów maszynowych, by bronić tego wąskiego przejścia" - opowiadał Trump. Jak podkreślił, ten wąski przesmyk pozwolił powstaniu przeżyć.
Relacjonując historię jednej z polskich kobiet mówił, że ten śmiertelny sektor ulic był "skąpany we krwi". "To była krew powstańców, łączniczek, kurierów. Snajperzy niemieccy strzelali do każdego, kto przechodził, każdego. Żołnierze palili budynek po budynku i używali Polaków jako ludzkich tarcz dla swych czołgów, próbując zdobyć Aleje Jerozolimskie" - powiedział Trump.
Jak podkreślił, wola obrońców Alej Jerozolimskich nigdy nie osłabła i do końca dni powstania to kruche przejście nigdy się nie poddało, było utrzymane przez Polaków.
"Pamięć o tych, którzy zginęli w powstaniu, rezonuje przez dziesięciolecia" - powiedział. "Mało co jest ważniejsze niż pamięć o tych, którzy budowali, bronili i ginęli za przejście przez Aleje Jerozolimskie. To oni przypominają nam o tym, że Zachód uratowano dzięki krwi patriotów, że każde pokolenie musi powstać i odegrać swą rolę w jego obronie" - mówił.
"Każda piędź ziemi, każdy fragment cywilizacji jest wart bronienia go za cenę życia. Nasza walka o +Zachód+ nie zaczyna się na polu walki, zaczyna się w umyśle, w duszy i woli do walki" – powiedział Trump. "Więzi łączące naszą cywilizację nie są mniej ważne i wymagają nie mniej obrony, niż malusieńki przesmyk ziemi, od którego zależała niegdyś nadzieja całej Polski" – dodał, nawiązując do walk toczących się w czasie Powstania Warszawskiego w al. Jerozolimskich, które były kluczową arterią w mieście.
"Nasza wolność, nasza cywilizacja i nasze przeżycie zależą od naszych więzi, historii, kultury i pamięci. Dziś, tak samo jak kiedykolwiek, Polska jest w naszym sercu. Dokładnie tak, jak Polski nie dało się złamać – mówię to dzisiaj, by usłyszał to cały świat – Zachód nigdy przenigdy nie pozwoli się złamać. Nasze wartości zatriumfują, nasze narody będą rozkwitać" – dodał.
"Więc razem walczmy wszyscy tak, jak Polacy: za rodzinę, za wolność, za kraj i za Boga. Dziękuję wam, niech was Bóg błogosławi, niech Bóg błogosławi Polaków, niech Bóg błogosławi naszych sojuszników i niech Bóg błogosławi Stany Zjednoczone Ameryki" - zakończył przemówienie amerykański prezydent.
Wystąpienie na pl.Krasińskich było ostatnim punktem wizyty Donalda Trumpa w Warszawie, po jego zakończeniu prezydent USA wraz z małżonką udał się na lotnisko skąd o godz. 14.40 odleciał na pokładzie Air Force One do Hamburga. Trump weźmie tam udział w szczycie G20.
W imieniu Melanii i moim dziękuję ci, Polsko - napisał w czwartek po południu prezydent USA Donald Trump na Twitterze, zamieszczając zdjęcie tłumów na placu Krasińskich w Warszawie, które przyszły wysłuchać jego przemówienia.
Wiceprezydent USA Mike Pence określił czwartkowe przemówienie prezydenta USA na placu Krasińskich w Warszawie historycznym, nazywając amerykańskiego szefa państwa "liderem wolnego świata". "Historyczne przemówienie lidera wolnego świata w Polsce. Gratulacje Panie Prezydencie!" - napisał Pence na Twitterze.
Do wizyty Trumpa w Warszawie odniosło się również oficjalne konto Białego Domu na Twitterze; we wpisie zapewniono, że "prezydent USA potwierdza amerykańskie zaangażowanie na rzecz sojuszników podczas drugiej zagranicznej podróży".
Na kilka godzin przed przemówieniem Trumpa na placu Krasińskich, jego córka i doradczyni Ivanka Trump, złożyła kwiaty pod Pomnikiem Bohaterów Getta w Warszawie. "To było głęboko poruszające uczucie zobaczyć Pomnik Bohaterów Getta w Warszawie oraz Muzeum Historii Żydów Polskich Polin" - napisała na Twitterze.
We wpisie kilka godzin wcześniej Ivanka Trump oznajmiła, że "jest podekscytowana przyjazdem do Polski i spodziewa się niesamowitego dnia podczas jej pierwszej wizyty w Warszawie". (PAP)
mro/ rbk/ mrr/ par/
az/ mobr/ ro/
