Prof. Zbigniew Brzeziński, szef Rady Bezpieczeństwa Narodowego w ekipie prezydenta USA Jimmy'ego Cartera (1977-1981), w sobotę we Wrocławiu zostanie uhonorowany Nagrodą im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego.
Wręczana w stolicy Dolnego Śląska nagroda została ustanowiona 4 czerwca 2004 r. przez Jana Nowaka-Jeziorańskiego, prezydenta Wrocławia, Uniwersytet Wrocławski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich i Kolegium Europy Wschodniej. Wręczana jest corocznie 4 czerwca osobom bądź instytucjom, których życie, działalność, aktywność przyczyniły lub przyczyniają się do tworzenia struktur niepodległej Polski oraz budowy społeczeństwa obywatelskiego.
Tym razem Nagroda im. Nowaka-Jeziorańskiego wyjątkowo wręczona zostanie 7 czerwca. „Związane jest to z dużą liczbą wydarzeń z okazji 25. rocznicy pierwszych wolnych wyborów w Polsce, a także z trwającym w tym czasie Wrocław Global Forum 2014” - podało biuro prasowe wrocławskiego magistratu.
Zbigniew Brzeziński urodził się 28 marca 1928 r. w Warszawie, do szkoły podstawowej chodził w Przemyślu. W 1938 roku, w wieku 10 lat, wyjechał do Kanady, gdzie jego ojciec został skierowany na placówkę dyplomatyczną. Tam rodzinę Brzezińskich zastała wojna. Zdecydowali się pozostać na emigracji po dojściu komunistów do władzy w Polsce. Brzeziński studiował nauki polityczne i ekonomię na uniwersytecie McGill w Montrealu, w 1953 roku obronił doktorat z nauk politycznych na Harvardzie, gdzie był wykładowcą do 1960. W 1958 otrzymał obywatelstwo amerykańskie. Jest twórcą powołanego na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku Instytutu Badań nad Przemianami Międzynarodowymi.
W latach 1977-1981 Brzeziński był doradcą do spraw bezpieczeństwa prezydenta USA Jimmy'ego Cartera i w tym czasie wywierał znaczący wpływ na amerykańską politykę zagraniczną. Postulował zaangażowanie USA w popieranie antysowieckiej partyzantki w Afganistanie i antykomunistycznego ruchu Solidarności w Polsce. Niepowodzeniem zakończyła się natomiast jego polityka wobec Iranu, w tym próba odbicia zakładników przetrzymywanych przez tamtejszych rewolucjonistów w ambasadzie USA w Teheranie.
Z perspektywy czasu jednak, Brzeziński uznawany jest za jednego z najwybitniejszych i najskuteczniejszych doradców prezydenckich ds. bezpieczeństwa narodowego (National Security Advisor) w nowoczesnej historii Stanów Zjednoczonych.
W czasie zimnej wojny odegrał czołową rolę w staraniach USA na rzecz demontażu i upadku komunizmu w Europie Wschodniej, w powstrzymaniu sowieckiej interwencji w Polsce po powstaniu Solidarności i w doprowadzeniu do porażki wojsk sowieckich w Afganistanie, co przyczyniło się do rozpadu ZSRR.
Brzeziński jest zwolennikiem budowy w Polsce elementów tzw. tarczy antyrakietowej. Obecnie doradza prezydentowi Barackowi Obamie. (PAP)
pdo/ mok/ jbr/
