Projekt upamiętnienia każdego z 43 tys. Żydów przedwojennego Lublina

Nazwa projektu „Lublin. 43 tysiące” symbolicznie nawiązuje do sporządzonego w 1939 r. spisu ludności Lublina, który wykazał, że w mieście żyje blisko 43 tysiące Żydów. Stanowili oni wtedy jedną trzecią wszystkich mieszkańców Lublina.

„Za tą liczbą kryje się 43 tysiące twarzy, 43 tysiące imion i nazwisk, byli to mężczyźni, kobiety i dzieci, każdy z nich urodził się w konkretnym dniu i roku, mieszkał w konkretnym domu, mającym swój adres” – powiedział dyrektor Ośrodka "Brama Grodzka - Teatr NN" Tomasz Pietrasiewicz.

Nowy projekt Ośrodka polegać będzie na zdobywaniu i gromadzeniu informacji, śladów, nawet pozornie nieistotnych wzmianek, o każdym z mieszkańców dawnego miasta żydowskiego w Lublinie i ocaleniu pamięci o nich.

Projekt polegać będzie na zdobywaniu i gromadzeniu informacji, śladów, nawet pozornie nieistotnych wzmianek, o każdym z mieszkańców dawnego miasta żydowskiego w Lublinie i ocaleniu pamięci o nich. Nazwa projektu „Lublin. 43 tysiące” symbolicznie nawiązuje do sporządzonego w 1939 r. spisu ludności Lublina, który wykazał, że w mieście żyje blisko 43 tysiące Żydów. Stanowili oni wtedy jedną trzecią wszystkich mieszkańców miasta.

„Chcielibyśmy odnaleźć nazwiska tych osób i zrekonstruować - na tyle, na ile jest to możliwe - ich losy. Dlatego każdej z osób przypisaliśmy teczkę, w której znajdą się wszystkie odnalezione przez nas o niej informacje. W przestrzeni Bramy Grodzkiej umieściliśmy 43 tysiące takich teczek” – dodał Pietrasiewicz.

Społeczność żydowska Lublina w czasie II wojny światowej została wymordowana. Dawne żydowskie miasto, rozciągające wokół lubelskiego zamku, Niemcy zamienili w getto, a po wywiezieniu jego mieszkańców do obozów zagłady, wyburzyli domy i synagogi. Dzielnica żydowska nigdy nie została odbudowana, obecnie jest tam m.in. Plac Zamkowy.

„Organizatorzy zagłady chcieli aby wszelka pamięć o ich ofiarach zginęła. Nie wystarczyło im skazanie Żydów na śmierć, chcieli ich również zepchnąć w otchłań niepamięci. Miały na zawsze zniknąć wszystkie ślady tego, że tu żyli. Każdy dokument będący tego świadectwem miał być zniszczony. Tej totalnej idei wymazania wszelkich śladów istnienia po tysiącach ludzi, tej ciemnej utopii wyrastającej z samego jądra zła, przeciwstawiamy zupełnie inną utopię, równie totalną” – zaznaczył Pietrasiewicz.

Uroczysta inauguracja projektu „Lublin. 43 tysiące” odbędzie się w poniedziałek 11 maja, w 25. rocznicę pierwszej premiery Teatru NN „Wędrówki niebieskie”. Teatr rozpoczął swoją działalność w Bramie Grodzkiej zwanej też Bramą Żydowską, która stanowiła niegdyś przejście między częścią miasta zamieszkałą przez chrześcijan a dzielnicą żydowską.

Potem Teatr zamienił się w Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”, który oprócz działań artystycznych zajmował się coraz częściej dokumentowaniem i przypominaniem dziedzictwa kulturowego i historycznego Lublina i Lubelszczyzny.

Obecnie Ośrodek prowadzi działalność w kilku miejscach - w Bramie Grodzkiej, w Domu Słów, a także jest gospodarzem Trasy Podziemnej, w której zwiedzający poznają najdawniejsze dzieje Lublina.

W Ośrodku prowadzone są różne projekty, także z wykorzystaniem najnowszych technik multimedialnych, dokumentujące historię Lublina, dotyczące m.in. społeczności żydowskiej, wielokulturowości miasta, niezależnego ruchu wydawniczego, powstania „Solidarności”, wydarzeń Lubelskiego Lipca‘80.

Oprócz organizowanych w Ośrodku wystaw, spektakli teatralnych, spotkań, festiwali powstały tu też m.in. wirtualne makiety miasta, wirtualny spacer po Lublinie z Józefem Czechowiczem, portal historyczny Lublina, internetowe kalendarium zagłady Żydów lubelskich.

Ośrodek realizuje obecnie projekty m.in. stworzenia szlaku kulturowego po dawnych żydowskich miasteczkach na pograniczu Polski, Ukrainy i Białorusi oraz ochrony zabytków architektury drewnianej w Lubelskiem. (PAP)

ren/ pz/