R. Lemkin, A.W. Zink oraz A.T. Wegner uhonorowani tytułami Sprawiedliwego 2018

Prawnik Rafał Lemkin, katolicki ksiądz niemieckiego pochodzenia Adalbert (Wojciech) Zink i świadek ludobójstwa Ormian Armin T. Wegner zostali uhonorowani tytułami Sprawiedliwego 2018 - ogłosił w niedzielę przewodniczący Komitetu Ogrodu Sprawiedliwych w Warszawie Zbigniew Gluza.

"W Ogrodzie Sprawiedliwych w Warszawie, na Woli, jest obecnie uhonorowanych 15 osób. To jest panorama postaw wobec traum XX i XXI w., która pokazuje, jak różna może być sytuacja odpowiedzi na zło" - powiedział w niedzielę podczas 5. gali uhonorowania tytułami Sprawiedliwego przewodniczący Polskiego Komitetu Ogrodu Sprawiedliwych Zbigniew Gluza.

Podczas uroczystości w warszawskim Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN poinformowano o przyznaniu tytułu Sprawiedliwego 2018 trzem osobom z siedmiu nominowanych, dla których "prawa człowieka były i są ważniejsze od racji narodu czy ideologii". Pośmiertnie otrzymali je prawnik Rafał Lemkin, katolicki ksiądz niemieckiego pochodzenia Adalbert (Wojciech) Zink i świadek ludobójstwa Ormian Armin T. Wegner.

"To Sprawiedliwi, ale też ludzie odnoszący się do sprawiedliwości jako przestrzeni życia społecznego (...). Ich postawy mają wymiar uniwersalny, mają wyjątkową siłę wzorcotwórczą, a taki jest sens Ogrodów Sprawiedliwych" - mówił Gluza.

Zwrócił uwagę, że "ci ludzie w zasadzie nie są znani w Polsce". "Nawet Rafał Lemkin - obywatel polski. Człowiek o zasadniczym znaczeniu dla świata w ogóle, dla całej ludzkości" - podkreślił przewodniczący Polskiego Komitetu Ogrodu Sprawiedliwych, przypominając, że to właśnie Lemkin "zdefiniował ludobójstwo".

"Można powiedzieć, że Rafał Lemkin jest w pewnym sensie patronem wszystkich Sprawiedliwych. Właśnie dlatego, że nie tylko sam zachowywał się jak Sprawiedliwy, ale zdefiniował sprawiedliwość" - podkreślił Gluza.

Polski Komitet Ogrodu Sprawiedliwych przyznał tytuł Sprawiedliwego 2018 Rafałowi Lemkinowi (1900–1959) – polskiemu prawnikowi żydowskiego pochodzenia, twórcy pojęcia ludobójstwo oraz konwencji o karaniu i zapobieganiu zbrodni ludobójstwa, która dzięki jego staraniom została uchwalona przez ONZ. Jak poinformowano, pojęcie ludobójstwo/genocide u Lemkina zrodziło się z "bycia świadkiem" wielu dramatycznych wydarzeń w XX wieku.

Wśród wyróżnionych tytułem znalazł się też ks. Adalbert (Wojciech) Zink (1902–1969) – katolicki ksiądz niemieckiego pochodzenia, który jako jedyny hierarcha kościelny nie podpisał deklaracji Episkopatu z września 1953 r. aprobującej aresztowanie prymasa Stefana Wyszyńskiego. Ks. Zink nie dopuścił też, by jego diecezja podporządkowała się władzom komunistycznym.

Tytułem uhonorowano również Armina T. Wegnera (1886–1978) – niemieckiego żołnierza i lekarza w czasie I wojny światowej, pisarza i działacza na rzecz praw człowieka oraz świadka ludobójstwa Ormian w latach 1915–1917. Po zakończeniu I wojny światowej Wegner opublikował w gazecie "Berliner Tageblatt" list otwarty w obronie praw Ormian skierowany do prezydenta Woodrowa Wilsona. W 1933 r. stanął w obronie Żydów niemieckich, za co został aresztowany i przewieziony do obozu koncentracyjnego.

Sylwetki uhonorowanych tytułem Sprawiedliwego 2018 przedstawiła na postawie zapisów w dziennikach oraz wspomnień o nich Maja Komorowska.

Uroczystość w Muzeum POLIN uświetnił koncert zespołu Acoustic Acrobats, który wykonał utwory utrzymane w stylistyce etno jazzu.

Tytułem Sprawiedliwego mogą być uhonorowane jedynie osoby nieżyjące. Sprawiedliwi to osoby, które występowały w obronie godności człowieka w czasach wojen i zbrodni XX i XXI w. Wyboru trzech osób spośród zgłaszanych co roku kandydatur dokonuje Komitet Ogrodu Sprawiedliwych. 18 czerwca 2018 r. w warszawskim Ogrodzie Sprawiedliwych na skwerze gen. Jana Jura-Gorzechowskiego zostaną posadzone poświęcone odznaczonym drzewka oraz odsłonięte pamiątkowe kamienie.

Organizatorami gali byli Dom Spotkań z Historią i Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.(PAP)

autor: Marek Sławiński , Grzegorz Janikowski

gj/ masl/