W Dniu Pamięci Ofiar Represji Politycznych, obchodzonym w Rosji 30 października, otworzono w piątek w Moskwie w nowym, znacznie większym budynku Muzeum Historii Gułagu. W rosyjskiej stolicy i innych wielkich miastach odbyły się uroczystości religijne.
Muzeum Historii Gułagu mieści się teraz przy 1. Samotiocznym Pierieułku. Dzięki powierzchni ok. 3 tys. metrów kw. udało się po raz pierwszy, jak odnotowuje Radio Swoboda, rozmieścić stałą ekspozycję złożoną z kilku wystaw.
Jednym z elementów ekspozycji są drzwi przywiezione z więzień na terenie całego kraju; połączono je w konstrukcję przypominającą najmniejszą celę więzienną w petersburskim więzieniu Kriesty - relacjonuje radio. Osobna wystawa opowiada o gułagu jako o "kompleksie łagrowo-przemysłowym, zorganizowanym mechanizmie przetwarzania ludzi w mięso industrialne" - mówi radiu Jegor Łariczew z władz muzeum.
Na wystawie zgromadzono też przedmioty z łagrów, rzeczy osobiste więźniów, dokumenty, fotografie, relacje świadków. W otwarciu nowego obiektu udział wzięli przedstawiciele ambasady RP w Moskwie.
Jednym z przedsięwzięć muzeum jest rozstrzygnięty pod koniec września konkurs na projekt pomnika ofiar represji politycznych, który ma stanąć w Moskwie jesienią 2016 roku. Wybrano projekt "Ściana płaczu" rzeźbiarza Gieorgija Frangulana.
W piątek w ramach obchodów Dnia Pamięci Ofiar Represji Politycznych w jednej z moskiewskich szkół okolicznościową lekcję poprowadził przewodniczący Rady ds. rozwoju społeczeństwa obywatelskiego przy prezydencie Rosji Michaił Fiedotow. Jednak - jak zaznacza agencja AFP - dzień pamięci, ustanowiony oficjalnie w 1990 roku, został pominięty przez najwyższe władze i telewizję państwową. W oficjalnych obchodach udział prezydenta Władimira Putina nie jest planowany - informował w piątek rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow.
Hołd ofiarom stalinowskiego terroru oddała w piątek delegacja ambasady RP, składając kwiaty i zapalając znicze przed Krzyżem Sołowieckim na dawnym poligonie NKWD w Butowie pod Moskwą. Było to główne miejsce kaźni ofiar wielkich stalinowskich czystek z lat 1937-38. Od sierpnia 1937 roku do października 1938 roku rozstrzelano tam 20 760 ludzi, w tym około 1000 Polaków.
Wykonany z cedru krzyż stanął tam w 2007 roku. Jest wysoki na 12,5 metra i szeroki na 7,6 metra. Do stolicy przywieziono go także z Wysp Sołowieckich. Dostarczono go drogą wodną, przez Kanał Białomorski, jezioro Onega, Wołgę i Kanał im. Moskwy, tj. przez system komunikacyjny wybudowany rękoma milionów więźniów stalinowskiego Gułagu.
Zreorganizowany w 1937 roku obóz pracy dla "wrogów ludu" na Wyspach Sołowieckich stał się jednym z najcięższych łagrów w ZSRR. Rosyjska Cerkiew Prawosławna nazywa sołowiecki klasztor i butowski poligon "rosyjskimi Golgotami".
Dzień Pamięci Ofiar Represji Politycznych obchodzony jest w Rosji od 1991 roku. W ZSRR dzień 30 października opozycja demokratyczna obchodziła jako Dzień Więźnia Politycznego - w 1974 roku ustanowili go sami więźniowie polityczni. Aż do rozpadu imperium radzieckiego organizowali oni w tym dniu strajki głodowe i inne akcje protestacyjne. (PAP)
awl/ mc/
