Maria Mirecka-Loryś. Fot. PAP/T. Gzell
Setna rocznica urodzin Marii Mireckiej-Loryś - podczas wojny członkini podziemia niepodległościowego, potem działaczki amerykańskich organizacji polonijnych - ma być uczczona przez Sejm RP. Stosowną uchwałę przyjęła we środę komisja Kultury i Środków Przekazu.
Maria Mirecka-Loryś urodziła się 7 lutego 1916 roku. Studiowała na uniwersytecie we Lwowie, gdzie wstąpiła do Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska. Po wybuchu wojny zaangażowała się w działalność konspiracyjną. Wiosną 1940 r. została komendantką Narodowej Organizacji Wojskowej Kobiet w powiecie niżańskim, później całego NOWK Okręgu Rzeszowskiego. Równolegle była kierownikiem sekcji kobiecej w Zarządzie Okręgu Rzeszowskiego Stronnictwa Narodowego i kurierką Komendy Głównej NOW. Po scaleniu NOW z AK, awansowana została na stopień kapitana, kierowała Wojskową Służbą Kobiet w rzeszowskim Podokręgu Armii Krajowej. Wiosną 1945 r. została Komendantką Główną Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Kobiet.
W 1943 r. Maria Mirecka uczestniczyła w konspiracyjnym odnowieniu ślubów na Jasnej Górze, które w maju 1936 r. podczas pielgrzymki złożyła polska młodzież akademicka. W 36-osobowej grupie młodzieży Maria Mirecka reprezentowała Lwów, a obecny tam Karol Wojtyła – Kraków.
Po zakończeniu wojny Mirecka wznowiła studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. 1 sierpnia 1945 r. została aresztowana przez władze komunistyczne w Nisku. Na wolność wyszła 1 września 1945 r., na mocy amnestii. Zagrożona ponownym aresztowaniem, w grudniu 1945 roku opuściła Polskę i z grupą kilkunastu działaczy narodowych dotarła do obozu 2 Korpusu gen. W. Andersa pod Ankoną. Tam poznała swego męża, oficera rezerwy, Henryka Lorysia, z którym w październiku 1946 r. wyemigrowała do Anglii.
W styczniu 1952 r. z rodziną wyjechała do USA, najpierw do Toledo w stanie Ohio, a w 1954 r. do Chicago. Tam zaangażowała się w pracę w organizacjach polonijnych. Działała m.in. w Stronnictwie Narodowym, była członkiem Zarządu Głównego Związku Polek w Ameryce oraz Krajowego Zarządu Kongresu Polonii Amerykańskiej. Przez 32 lata była redaktorem „Głosu Polek”, organu Związku Polek w Ameryce. Od lat 70. XX w. zaangażowana jest w pomoc dla Polaków na dawnych Kresach. W grudniu 1999 r. została wiceprzewodniczącą Rady Naczelnej Stronnictwa Narodowego. Współpracuje z polonijnym radiem w Chicago, dla którego nagrywa cotygodniowe felietony z cyklu „Otwarty mikrofon”.
Maria Mirecka-Loryś jest autorką 2. tomu "Historii Związku Polek w Ameryce" i książki „Odszukane w pamięci. Zapiski o rodzinie, pracy, przyjaźni”. W 2014 roku został zrealizowany film dokumentalny o Marii Mireckiej-Loryś pt. "Szkic do życiorysu" w reżyserii Ewy Szakalickiej.
"W setną rocznicę urodzin Sejm RP pragnie wyrazić uznanie i podziękować wielkiej patriotce, pani Marii Mireckiej-Loryś za ogromny wkład w walkę o niepodległość Ojczyzny i nieustanna troskę o Polaków na całym świecie" - głosi tekst uchwały.
Wątpliwości posłów wzbudził fakt, że 100. rocznica urodzin Marii Mireckiej-Loryś minęła 7 lutego, poza tym zastanawiano się, czy Sejm RP kiedykolwiek uczcił podobną uchwałą osobę żyjącą. Przedstawiciel wnioskodawców - Robert Winnicki (Ruch Narodowy) argumentował jednak, że setna rocznica osoby tak zasłużonej dla Polski, wciąż aktywnie działającej, zasługuje na szczególne uznanie ze strony Sejmu RP. Jego zdaniem w osobie Marii Mireckiej-Loryś uhonorowane zostanie całe pokolenia Kolumbów, a także zamordowany przez komunistyczne władze w 1952 roku jej brat - Adam Mirecki.
Uchwała trafi niebawem pod głosowania Sejmu RP. (PAP)
aszw/ pz/
