Mikołaj Kopernik. Portret z Sali Mieszczańskiej w Ratuszu Staromiejskim w Toruniu. Fot. Wikimedia Commons
W książkach należących kiedyś do Mikołaja Kopernika badacze odnaleźli sześć glos, czyli notatek zapisanych na marginesie. Zdaniem uczonych istnieje duże prawdopodobieństwo, że napisał je Kopernik, ale by to potwierdzić, konieczne są badania.
Na zapiski na marginesie inkunabułu (tak nazywa się pierwsze druki) trafiły dwie uczone: prof. Teresa Borawska z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz prof. Zoja Jaroszewicz-Pieresławcew z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Inkunabuł należy do biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej "Hosianum" w Olsztynie. Obie uczone oraz dyrektor biblioteki ks. Tomasz Garwoliński rozpoczęli badanie odręcznych notatek. Prace, które mają rozstrzygnąć, czy notatki te skreślił Kopernik czy ktoś inny, zajmą kilka miesięcy.
"Wiadomo, że charakter pisma Kopernika zmieniał się z wiekiem, w młodości pisał inaczej niż na starość. To są żmudne dociekania, będziemy się skupiać przede wszystkim na porównywaniu tych słów z innymi odręcznymi i oczywiście istniejącymi zapiskami Kopernika" - powiedziała PAP prof. Jaroszewicz-Pieresławcew.
"Inkunabuł, który zawiera te glosa to opasłe tomisko złożone z kilku ksiąg, które bez wątpienia były w posiadaniu Kopernika. Wiemy też, że on z tych książek korzystał, że znajdowały się w jego bibliotece. Poza tym jedna z nich zawiera malowany ekslibris wuja Kopernika Łukasza Watzenrode" - powiedziała PAP prof. Jaroszewicz-Pieresławcew.
Obie uczone natknęły się na glosa przygotowując "Katalog starych druków" z XVI w. Przeglądając jeden z inkunabułów zwróciły uwagę na zapiski nakreślone pismem przypominającym charakter pisma Mikołaja Kopernika.
"Inkunabuł, który zawiera te glosa to opasłe tomisko złożone z kilku ksiąg, które bez wątpienia były w posiadaniu Kopernika. Wiemy też, że on z tych książek korzystał, że znajdowały się w jego bibliotece. Poza tym jedna z nich zawiera malowany ekslibris wuja Kopernika Łukasza Watzenrode" - powiedziała PAP prof. Jaroszewicz-Pieresławcew i dodała, że notki te znaleziono m.in. w traktacie prawnym oraz w księdze zawierającej sentencje Piotra z Lombardu.
W rozmowie z PAP prof. Jaroszewicz-Pieresławcew podkreśliła, że przynależność tych ksiąg do Kopernika nie jest jednak wystarczającym powodem do stwierdzenia, że odnalezione słowa napisał Kopernik, ponieważ jeden z jego przyjaciół miał bardzo podobny charakter pisma.
Dyrektor Muzeum Archidiecezji Warmińskiej prof. Andrzej Kopiczko (placówka ta dysponuje rękopisami Kopernika) w rozmowie z PAP podzielił stanowisko prof. Jaroszewicz-Pieresławcew dotyczące dokładnego przebadania odnalezionych w inkunabule notatek. "Zdarzało się w przeszłości, że rękopis uważany za rękopis Kopernika, okazywał się nim nie być" - przyznał prof. Kopiczko.
Prof. Stanisław Achremczyk, dyrektor olsztyńskiego Ośrodka Badań Naukowych, w którym od tego roku działa Pracownia Kopernikańska w rozmowie z PAP podkreślił, że odnalezienie glos pokazuje, że "w sprawie Kopernika wciąż może być coś do odkrycia".
"Gdyby się potwierdziło, że to zapiski Kopernika, byłaby to zupełnie fenomenalna sprawa" - dodał.
W Bibliotece Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej "Hosianum" w Olsztynie są 324 inkunabuły i ok. 7500 starodruków. (PAP)
jwo/ as/
