Cmentarz Powstańców Warszawy przy ulicy Wolskiej w Warszawie. Fot. PAP/J. Kamiński
Cmentarz Powstańców Warszawy, gdzie spoczywa ponad 100 tys. ofiar, doczeka się kompletnej renowacji. W 2014 r. ten największy w stolicy Polski cmentarz wojenny będzie miał nowe nagrobki, alejki, mur cmentarny i otoczenie pomnika. Koszt remontu to ok. 10 mln zł.
"Cmentarz Powstańców Warszawy na Woli, na którym pochowano tysiące cywilnych ofiar powstania warszawskiego, istnieje od 1945 r. i wymaga kompleksowej renowacji. Wymaga też nadania nowej symboliki, która jest bliska powstańcom" - powiedział we wtorek wojewoda mazowiecki Jacek Kozłowski i przypomniał, że prace remontowe na cmentarzu trwają już od ubiegłego roku.
W 2013 r. wyremontowano już 16 kwater w głównej części cmentarza, a kolejnych dziewięć zostanie odnowionych do końca roku. W ubiegłym roku przeprowadzono prace na 12 kwaterach. W sumie, do końca tego roku odnowionych zostanie 37 z 52 kwater w głównej części cmentarza. Płyty nagrobne z piaskowca wymieniane są na granitowe, a dane poległych aktualizowane. Na nowych płytach zamieszczono symbolikę powstańczą.
"Wymiana wszystkich 52 nagrobków powinna zakończyć się w 2014 r. przed 70 rocznicą powstania warszawskiego" - zapewnił Kozłowski i podkreślił, że fakt odnowienia Cmentarza Powstańców Warszawy pozwoli nadać tej nekropolii większą rangę w corocznych obchodach wybuchu powstania. Dodał przy tym, że remontem cmentarza interesuje się prezydent Bronisław Komorowski za pośrednictwem urzędników swojej kancelarii.
"Cmentarz Powstańców Warszawy na Woli, na którym pochowano tysiące cywilnych ofiar powstania warszawskiego, istnieje od 1945 r. i wymaga kompleksowej renowacji. Wymaga też nadania nowej symboliki, która jest bliska powstańcom" - powiedział we wtorek wojewoda mazowiecki Jacek Kozłowski i przypomniał, że prace remontowe na cmentarzu trwają już od ubiegłego roku.
Wojewoda mazowiecki, który bezpośrednio odpowiada za stan wojennych cmentarzy na Mazowszu, sfinansuje również remont otoczenia pomnika Polegli Niepokonani usytuowanego na kurhanie z prochami około 50 tys. mieszkańców Warszawy, którzy zginęli w powstaniu. Mają zostać wybudowane nowe schody i alejki, powstanie podjazd dla osób niepełnosprawnych. Przed kurhanem – masowym grobem zostanie ustawiona dodatkowa tablica epitafijna. "Bardzo ważne, aby uświadomić ludziom, że pomnik jest miejscem pamięci, które skrywa szczątki kilkudziesięciu tysięcy warszawiaków. Teraz nie wszyscy zdają sobie z tego sprawę" - ocenił Kozłowski.
W renowacji Cmentarza Powstańców Warszawy uczestniczy Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, której sekretarz Andrzej Krzysztof Kunert przypomniał, że cmentarz otwarto 29 listopada 1945 r. "Najbardziej pamiętny pogrzeb miał na nim miejsce 6 sierpnia 1946 r., kiedy przywieziono tam 117 trumien z około 12 tonami prochów ludzkich. Relacjonujący to wydarzenie na łamach PSL-owskiej +Gazety Ludowej+ Władysław Bartoszewski użył wówczas określeń: +pogrzeb, jakiego nie zna świat+ i +kondukt żałobny, jakiego nie widział świat+. Ta najświętsza nekropolia bohaterskiej Warszawy zasługuje na pełną renowację" - mówił Kunert.
Szacunkowy koszt renowacji cmentarza wyniesie ok. 10 mln zł. Poza wojewodą mazowieckim, który wyda na ten cel ok. 2,2, mln zł i Radą, która wyda ok. 2,5 mln zł, sfinansowaniem części prac zajmie się warszawski magistrat i Kuria Metropolitalna Warszawska.
Na granicy cmentarza – zgodnie z wymaganiami konserwatora zabytków – powstać ma żywopłot, a także przy wejściu na cmentarz wybudowane zostaną pylony w kształcie kolumn, na których zostaną umieszczone napisy i stosowna symbolika. Wybudowane zostanie nowe ogrodzenie od strony cmentarza kurialnego. W przyszłości na murze cmentarnym ma powstać ściana pamięci, na której zawisną tabliczki z imionami i nazwiskami (lub pseudonimami) pochowanych osób. Ponadto na skarpie oczka wodnego zostaną posadzone białe i czerwone róże; odnowiona zostanie też aleja dochodząca do cmentarza od strony Parku Sowińskiego.
Cmentarz Powstańców Warszawy przy ul. Wolskiej to największy cmentarz wojenny Warszawy. Spoczywa na nim ok. 104 tys. uczestników powstania warszawskiego, ofiar cywilnych oraz żołnierzy poległych w okresie II wojny światowej. Cały czas trwa identyfikacja pochowanych, dotychczas udało się ustalić tożsamość 3,5 tys. osób. Nekropolia znajduje się pod opieką wojewody mazowieckiego zgodnie z ustawą o grobach i cmentarzach wojennych. (PAP)
nno/ abe/
