Przemarsz artystyczny ul. Piotrkowską oraz spektakl Teatru Chorea wykorzystujący historyczne teksty z okresu Powstania Łódzkiego złożą się na tegoroczne obchody 114. rocznicy Rewolucji 1905 roku w Łodzi. Wydarzenia odbędą się w najbliższy weekend.
"W tym roku organizujemy obchody dwudniowe; rozpoczniemy w sobotę 15 czerwca przemarszem artystycznym ul. Piotrkowską. Przebierzemy się w stroje robocze z początku ubiegłego wieku i będziemy przypominać hasła rewolucyjne, które były ważne dla robotników i robotnic przed stu laty" – poinformowała w poniedziałek Katarzyna Gauza z Fundacji Łodzianka.
Tematem wiodącym tegorocznych obchodów będzie organizacja pracowniczych związków zawodowych. Zdaniem Gauzy, temat ten ostatnio powrócił na fali strajków nauczycielskich. "Łódź w czasie rewolucji była jednym z największych ośrodków buntu w całym imperium rosyjskim; chęć zrzeszania się i wspólnego działania była bardzo duża, bo aż 50 proc. pracowników należało do związków zawodowych" – zaznaczyła.
Organizatorzy obchodów przypomną w szczególny sposób dwie ważne postaci z historii Łodzi. Jedną z nich będzie Dawid Dubiński, który podczas Rewolucji 1905 roku organizował strajk piekarzy, a po emigracji do Stanów Zjednoczonych założył jeden z największych w tym kraju związków zawodowych.
Druga postać to Maria Przedborska, która uczestniczyła w strajku szkolnym. W okresie II Rzeczypospolitej była inspektorem, przyglądającym się warunkom, w jakich pracują łódzkie robotnice; jej raport z łódzkich fabryk stał się ważnym głosem za poprawą tych warunków.
Z kolei 16 czerwca o symbolicznej godzinie 19.05 Teatr Chorea zaprosi do Teatru Szwalnia na spektakl o rewolucji - w poprzednich latach przedstawienia takie były prezentowane w przestrzeni miejskiej.
"Przeniesienie spektaklu z ulicy na deski teatru jest dla nas dużym wyzwaniem. Do tej pory czerpaliśmy bowiem z pamięci miejsc – scenografię tworzyły nam kamienice, będące świadkami tamtych wydarzeń. W tym roku posłużymy się nowoczesnymi wizualizacjami" – wyjaśniła reżyser przedstawienia Ewa Otomańska z Teatru Chorea.
Zaprezentowane zostaną przede wszystkim teksty historyczne, m.in. autorstwa Marii Przedborskiej. Jej raporty wykorzystano w najmocniejszej – zdaniem realizatorów - scenie poświęconej molestowaniu i gwałtom w fabrykach, dlatego spektakl przeznaczony jest dla osób powyżej 16. roku życia.
"W historii rewolucji szukamy nowoczesności, a właściwie ponadczasowości. Traktujemy ją jako wydarzenie, które powraca w kulturze, jest czymś, co tętni, gromadzi się i wybucha. To dla nas zjawisko kulturowe, z mocnym kontekstem łódzkim. Okazuje się, że wiele postulatów robotniczych wciąż jest przerażająco aktualnych, mimo że walczono o nie już 114 lat temu" – dodała Otomańska.
Powstanie Łódzkie było pierwszym w Imperium Rosyjskim zbrojnym zrywem robotników w trakcie Rewolucji 1905 roku. Miało charakter społeczno-niepodległościowy; wśród postulatów znalazło się m.in. żądanie wprowadzenia ośmiogodzinnego dnia pracy, godnych płac, zniesienia pracy na akord, wprowadzenia ubezpieczeń i urlopów dla robotników, możliwości zrzeszania się w związkach zawodowych oraz bezpłatnych i nauczających po polsku szkół początkowych dla dzieci.
Powstanie trwało od 22 do 24 czerwca. Na ulicach Łodzi stworzono ponad sto barykad, na których robotnicy walczyli ze skierowanymi do ich pacyfikacji pułkami piechoty, kawalerii i kozaków. Najcięższe walki toczyły się w okolicach ul. Wschodniej i obecnej ul. Rewolucji 1905 roku; zginęło w nich ok. 160 osób. Pokłosiem wydarzenia były strajki robotników wybuchające w Łodzi do 1907 r.(PAP)
autorka: Agnieszka Grzelak-Michałowska
agm/ mabo/
