Weterani w San Vittore del Lazio. Źródło: Udskior
Uroczystości upamiętniające żołnierzy 2. Korpusu Polskiego, którzy polegli w bitwie o Monte Cassino, odbyły się w niedzielę w San Vittore del Lazio we Włoszech. Na miejscowym cmentarzu w latach 1944-1945 spoczywało pół tysiąca polskich żołnierzy.
W San Vittore del Lazio, przy jednym z dwóch szlaków bitewnych i komunikacyjnych nazywanych „Drogą do Piekieł”, które prowadzą na odległe o około 10 kilometrów pole walki o klasztor na Monte Cassino, w połowie maja 1944 roku ulokowano tymczasowy cmentarz poległych żołnierzy. Prowizoryczne miejsce pochówku znajdowało się przy XV-wiecznym kościele Santa Maria del Soccorso. W 1945 r. szczątki żołnierzy zostały przeniesione na budowany Cmentarz Monte Cassino.
Pomnik upamiętniającym poległych żołnierzy 2. Korpusu Polskiego składa się z oryginalnego krzyża z 1944 lub 1945 r. wykonanego z łusek pocisków artyleryjskich wystrzelonych w czasie bitwy. Przed krzyżem znajduje się rzeźba orła z białego marmuru nawiązująca do godła Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a także znaki rozpoznawcze walczących w bitwie 3. Dywizji Strzelców Karpackich oraz 2. Brygady Pancernej. W pobliżu krzyża umieszczono także tablice epitafijne w językach polskim i włoskim.
Niedzielne uroczystości rozpoczęło złożenie wieńców pod pomnikiem cywilnych ofiar walk toczonych w tej okolicy wiosną 1944 r. Następnie kontynuowano je miejscu upamiętnienia żołnierzy 2. Korpusu. Otwierając uroczystość burmistrz San Vittore del Lazio Nadia Bucci podkreśliła, że polscy żołnierze pod dowództwem gen. Władysława Andersa „złożyli ofiarę za wyzwolenie Włoch”. „Drzewko wolności było podlewane krwią żołnierzy 2. Korpusu” – podkreśliła burmistrz miasteczka. Na zakończenie oświadczyła, że mimo upływu 75 lat Włochy wciąż są wdzięczne i dziękują żyjącym oraz poległym żołnierzom 2. Korpusu.
Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk mówił podczas uroczystości, że polscy żołnierze walczący w kampanii włoskiej nie zadawali pytań o sens walki. „Ich celem było nie tylko przywrócenie Polsce wolności, ale również odbudowanie w Europie wartości, które były niszczone od 1939 r.” – stwierdził minister Kasprzyk. W tym kontekście szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych określił żołnierzy 2. Korpusu jako „kolejne pokolenie rycerzy krzyżowych” oraz „bohaterów wolności”. Zwracając się do weteranów dodał, że pomniki które odwiedzili w ciągu kilku minionych dni są „symbolami ich triumfu”.
Na zakończenie odmówiono modlitwę za poległych, złożono wieńce od delegacji i władz miasta. Ogłoszono również awanse weteranów na wyższe stopnie oficerskie. Minister Kasprzyk odznaczył burmistrz Nadię Bucci medalem Pro Patria, przyznanym za troskę o pamięć o żołnierzach 2. Korpusu oraz upamiętniające ich miejsca pamięci. W uroczystościach udział wzięli udział m.in. senator Anna Maria Anders, weterani, działacze opozycji antykomunistycznej oraz poczty sztandarowe, które przybyły z miast biorących udział walkach wyzwoleńczych podczas marszu 2. Korpusu.
Uroczystości w San Vittore del Lazio zakończyły trwającą od środy podróż polskiej delegacji i weteranów 2. Korpusu Polskiego po miejscach związanych z walkami z 1944 r. Ich głównym punktem była sobotnia uroczysta msza święta na cmentarzu pod Monte Cassino oraz wygłoszony tam apel pamięci.
Z San Vittore del Lazio Michał Szukała (PAP)
bjn/
