Ponad 30 osób związanych z opozycją antykomunistyczną uhonorowano w sobotę w Szczecinie medalami "Pro Patria". Przyznawane są one za zasługi w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej.
„W czasie komunistycznego zniewolenia wy byliście pokoleniem, które poszło wyprostowane wśród tych, którzy byli na kolanach" - powiedział do zebranych na uroczystości szef Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk.
„Tak jak pokolenie z 1918 r. tak i wy udowodniliście, że można bić się o rzeczy, które wydawały się dla wielu wówczas nierealne, bić się o suwerenną Polskę, walczyć o niepodległość i sprawiedliwą Rzeczpospolitą. I tak jak tamtemu pokoleniu tak i wam się udało, choć po wielu latach zmagań, cierpieniu i represji. Za to Rzeczpospolita jest wam dozgonnie wdzięczna” - dodał. „Jesteście dla nas bohaterami naszej niepodległości. Jesteście spadkobiercami tamtego pokolenia sprzed 100 lat, które również udowodniło, że chcieć to móc. W grudniu 1970 r. obudziliście ducha naszego uśpionego narodu. Ten naród potrzebował iskry i ta iskra przyszła również z Pomorza Zachodniego” - mówił.
Medalami "Pro Patria" odznaczono 32 osoby. Wśród uhonorowanych medalem znalazła się m.in. Teresa Olesińska-Dowlasz, która była jedną z przypadkowych ofiar wydarzeń szczecińskiego Grudnia 1970 r. Wówczas to jako 21-letnia dziewczyna została raniona serią 11 strzałów, doznając ran klatki piersiowej oraz brzucha, porażenia kończyn dolnych, przerwania rdzenia kręgowego.
Medal „Pro Patria” otrzymał architekt Piotr Mync, który od 1980 r. działał w „Solidarności”, a po wprowadzeniu stanu wojennego zajmował się redagowaniem i dystrybucją pism drugiego obiegu w tym m.in. gazety „KOS” oraz „Feniks”. Obecnie pełni on funkcję wiceprezydenta Stargardu.
Odznaczony medalem został Mieczysław Jurek działacz „Solidarności” od 1980 r., który po wprowadzeniu stanu wojennego był wielokrotnie zatrzymywany i przesłuchiwany przez Służbę Bezpieczeństwa za kolportarz ulotek i prasy podziemnej. Jurek zajmuje obecnie stanowisko przewodniczącego NSZZ „Solidarność" regionu Pomorza Zachodniego.
Uhonorowany medalem został również dyrektor oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie dr Paweł Skubisz, który jest autorem książek m.in. „Nocna Rewolta. Antysowieckie zamieszki w Szczecinie 10 grudnia 1956 r.”, „Studia nad wywiadem i kontrwywiadem Polski w XX wieku”, „Twarze gorzowskiej bezpieki”.
Wśród wyróżnionych jest także Winicjusz Radwański, uczestnik demonstracji w grudniu 1970 r. i strajku w Stoczni Szczecińskiej w 1980 r., Edward Gałązka, który był jednym z działaczy „Solidarności” zwolnionych z pracy ze Szczecińskiej Stoczni Remontowej Gryfia po wprowadzeniu stanu wojennego, Jan Mordasiewicz - współtwórca Obywatelskiego Komitetu Porozumiewawczego w 1989 r.
Medal "Pro Patria" jest nadawany od 2011 r. Odznaczenie trafia do osób szczególnie zasłużonych w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej.
17 grudnia 1970 roku, na wieść o ogłoszeniu przez ówczesne władze państwowe podwyżek cen żywności, w Stoczni im. Adolfa Warskiego w Szczecinie wybuchł strajk. Stoczniowcy wyszli na ulice. Dołączali do nich pracownicy innych zakładów oraz mieszkańcy Szczecina.
Demonstranci przeszli do centrum miasta pod gmach Komitetu Wojewódzkiego PZPR, chcąc rozmawiać z przedstawicielami władz partii. Ponieważ nie spełniono ich postulatu, manifestanci podpalili gmach komitetu. W odpowiedzi milicja i wojsko zaczęły strzelać w kierunku tłumu. Zginęło wówczas 16 osób, ponad 100 zostało rannych. Ciała zabitych chowano po kryjomu w nocy, w pochówku u mogła uczestniczyć jedynie najbliższa rodzina. (PAP)
autor: Marta Zabłocka
mzb/ agz/
