Gen. Stanisław Maczek. Fot. CAW. Źródło: Wikimedia Commons
W poniedziałek, w 23. rocznicę śmierci gen. Stanisława Maczka, w kościele garnizonowym w Żaganiu odsłonięto poświęcona mu tablicę. Ten wybitny polski generał jest uznawany za twórcę polskich wojsk pancernych - to szczególna postać dla żołnierzy 11. Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej.
Lubuska dywizja, nazywana Czarną Dywizją, jest kontynuatorem tradycji 1. Polskiej Dywizji Pancernej sformowanej podczas II wojny światowej w Wielkiej Brytanii.
„Żołnierze Czarnej Dywizji z dumą dziedziczą i kultywują tradycje 1. Polskiej Dywizji Kawalerii Pancernej, której dowódcą i twórcą był gen. Stanisław Maczek. Postać generała dla żołnierzy dywizji stała symbolem bohaterstwa i umiłowania ojczyzny, do której niedane było generałowi wrócić” - powiedział PAP szef sekcji prasowej 11. Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej w Żaganiu mjr Artur Pinkowski.
Tablica została odsłonięta podczas mszy świętej w kościele garnizonowym. Wcześniej złożono kwiaty przed pomnikiem generała na Skwerze Czołgisty. Inicjatorem wykonania tablicy jest proboszcza Rzymskokatolickiej Parafii Wojskowej w Żaganiu ks. kapelan, komandor por. Radosław Michnowski.
Na tablicy znajduje się wizerunek gen. Maczka w stroju czołgisty i jego cytat: „Żołnierz polski walczy o wolność wszystkich narodów, ale umiera tylko dla Polski”. Inskrypcja informuje także o jednostkach, którymi dowodził.
Wydarzeniem towarzyszącym uroczystościom było otwarcie wystawy pt. „Blisko Żołnierzy. 70 - lecie powstania Światowego Związku Kół 1. Polskiej Dywizji Pancernej” w Centrum Tradycji Polskich Wojsk Pancernych.
W Żaganiu jest wiele dowodów pamięci o generale Maczku i jego żołnierzach: pomnik dedykowany 1. Polskiej Dywizji Pancernej i 1. Korpusowi Pancernemu Wojska Polskiego, plac gen. Maczka oraz jego pomnik, który doczekał się swojej kopii w Normandii. W mieście jest też Centrum Tradycji Polskich Wojsk Pancernych.
„Żołnierze Czarnej Dywizji z dumą dziedziczą i kultywują tradycje 1. Polskiej Dywizji Kawalerii Pancernej, której dowódcą i twórcą był gen. Stanisław Maczek. Postać generała dla żołnierzy dywizji stała symbolem bohaterstwa i umiłowania ojczyzny, do której niedane było generałowi wrócić” - powiedział PAP szef sekcji prasowej 11. Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej w Żaganiu mjr Artur Pinkowski.
Kapelan żagańskiej parafii zapowiedział, że w nadchodzącym roku garnizonowa świątynia wzbogaci się o kolejne miejsce nawiązujące do chlubnych tradycji polskich wojsk pancernych. Będzie to instalacja prezentująca urny z ziemią z cmentarzy wojennych, na których spoczywają żołnierze 10. Brygady Kawalerii, 1. Polskiej Dywizji Pancernej oraz 1. Korpusu Pancernego WP.
Stanisław Maczek urodził się 31 marca 1892 r. w miejscowości Szczerzec niedaleko Lwowa, zmarł 11 grudnia 1994 r. w Edynburgu w Wlk. Brytanii, gdzie zamieszkał po zakończeniu wojny.
Jak przekazał kustosz Sali Tradycji „Czarnej Dywizji” Waldemar Kotula, ten wybitny polski żołnierz uczestniczył w obu wojnach światowych oraz wojach polsko-ukraińskiej i polsko-sowieckiej. Podczas I wojny światowej walczył w Austrii, Włoszech, na Ukrainie i na Węgrzech. Jako oficer odrodzonego Wojska Polskiego bronił granic Polski w latach 1918-1920.
We wrześniu 1939 r będąc dowódcą 10. Brygady Kawalerii, wraz ze swoimi żołnierzami walczył z hitlerowskimi najeźdźcami. W 1940 r. brał udział w kampanii francuskiej.
W latach 1942-1945 był twórcą i dowódcą legendarnej 1. Polskiej Dywizji Pancernej sformowanej w Wielkiej Brytanii. Ta pierwsza w historii polskiego oręża dywizja pancerna zasłynęła m.in. zwycięstwem pod jego dowództwem wraz z wojskami alianckimi w bitwie pod normandzkimi Falaise i Chambois, a także wyzwoleniem m.in Ypres, Tielt, Gandawy i Bredy. Jej zwycięski pochód przez Francję, Belgię, Holandię i Niemcy liczący 1900 km z 283 dniami bezpośrednio w walce został zwieńczony 4 maja 1945 r. zdobyciem bazy morskiej Kriegsmarine w Wilhelmshaven.
Gen. Maczek podobnie jak większość jego żołnierzy lata powojenne spędził na uchodźstwie. Był założycielem i pierwszym prezesem Światowego Związku Kół 1. Dywizji Pancernej, przewodniczył również Kapitule Orderu Wojennego Virtuti Militari. 11 listopada 1990 roku gen. Stanisław Maczek został awansowany przez Prezydenta RP na uchodźstwie do stopnia generała broni.
Zmarł w wieku 102 lat. Został pochowany na Polskim Honorowym Cmentarzu Wojskowym w Bredzie w Holandii. Był honorowym obywatelem Holandii, kawalerem najwyższych odznaczeń polskich i międzynarodowych, m.in. Krzyża Wojennego Orderu Virtuti Militari, Orderu Orła Białego oraz Komandorii Krzyża Legii Honorowej. (PAP)
autor: Marcin Rynkiewicz
mmd/ itm/
