Spektakl „Armine, Sister” poświęcony kulturze Ormian, czytanie fragmentów książki „Księga szeptów” oraz wystawy i koncerty, to niektóre z elementów obchodów 100. rocznicy ludobójstwa Ormian, które we wtorek rozpoczynają się we Wrocławiu.
Jak powiedział dyrektor wrocławskiego Instytutu im. Jerzego Grotowskiego Jarosław Fret, podstawowym tematem, wokół którego koncentrują się wydarzenia związane z obchodami jest nieobecność. „Chcemy zwrócić uwagę na przerażającą skuteczność tego ludobójstwa. Po fizycznej eksterminacji, próbowano wymazać z pamięci Europy te wydarzenia tak głęboko jak to tylko możliwe (…) Do dziś wiele krajów nie uznaje rzezi Ormian za ludobójstwo” - mówił Fret.
Obchody rozpoczną się we wtorek od czytania fragmentów książki „Księga szeptów” Varujana Vosganiana poświęconej historii Ormian m.in. przed, w trakcie i po ludobójstwie z lat 1915 – 1916.
W kolejnych dniach będzie można zobaczyć m.in. spektakl wrocławskiego Teatru ZAR „Armine, Sister”. Spektakl jest główną częścią szerszego projektu o tym samy tytule. Przygotowanie projektu zostało poprzedzone wyprawami badawczymi członków Teatru ZAR m.in. do Stambułu, i innych miast, w tym do Erywania oraz Jerozolimy. Podczas tych wypraw zebrano materiały dotyczące kultury Ormian, przed wszystkim z obszaru ich tradycji muzycznych oraz tradycji muzycznych innych ludów zamieszkujących Anatolię.
Z kolei w piątek odbędą się wydarzenia w ramach projekt „Medz Yeghern – palimpsest pamięć”, które przygotował Teatr ZAR. To m.in. happeningi oraz spotkania, które zaplanowano w największych miastach Polski. Organizatorzy projektu przy pomocy mediów społecznościowych chcą zebrać grupę osób, które w różnych miastach położą na ziemi nieduży kamień, garść piasku albo owoc granatu. „Sypanie garści piasku nawiązuje do obrazu niszczejących pod piachem pustyni ruin ormiańskich świątyń, których podcięte kolumny stały się metaforą i symbolem Ludobójstwa Ormian. Owoc granatu to symbol płodności, długowieczności” - wyjaśnili organizatorzy projektu.
Z okazji obchodów przygotowano również dwie wystawy. Przed kościołem św. Elżbiety we Wrocławiu można obejrzeć ekspozycję „Być świadkiem świadków”, na której pokazywane są dokumenty historyczne oraz współczesne zdjęcia i materiały zebrane przez członków Teatru ZAR podczas wypraw do Armenii, Izraela i Turcji. Z kolei w sali kinowej Instytutu Grotowskiego prezentowane są fotografie, które mają przybliżyć zwiedzającym miejsca, gdzie dokonała się tragedia narodu ormiańskiego.
Rzeź Ormian to określenie dokonanych przez Turków w latach 1915-1917 serii pogromów i deportacji mniejszości ormiańskiej zamieszkujących Imperium Osmańskie. Na pamiątkę rzezi, 24 kwietnia, obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Solidarności z Narodem Ormiańskim.
Data ta nawiązuje do wydarzeń nocy z 24 na 25 kwietnia 1915 r., kiedy to Turcy aresztowali w Stambule 250 ormiańskich intelektualistów i prominentów. Wprowadzono "Tymczasowe Prawo Deportacyjne". To zapoczątkowało prześladowania Ormian.
Większość historyków jest zgodna, że w masakrach i masowych deportacjach do 1917 r. zginęło ponad 1,5 mln Ormian. Turcja szacuje, że liczba ormiańskich ofiar wynosi 300-500 tysięcy i utrzymuje, że nie zginęli oni w wyniku eksterminacji, lecz wskutek chaosu, w którym pogrążyło się imperium w ostatnich latach swego istnienia.
Większość krajów UE uznaje rzeź Ormian za ludobójstwo. Polski Sejm przyjął uchwałę w tej sprawie w 2005 r.(PAP)
pdo/ mhr/
