We wtorek w Żaganiu (Lubuskie) odbędą się główne obchody 71. rocznicy ucieczki jeńców z hitlerowskiego Stalagu Luft 3 podczas II wojny światowej. Była to jedna z większych ucieczek jeńców w czasie II wojny światowej i przeszła do historii jako „Wielka Ucieczka”.
Żagańska ucieczka w 1944 roku miała tragiczny finał, gdyż Niemcy złapali 73 z 76 próbujących się wydostać z obozu - 50 z nich zostało straconych.
We wtorek w samo południe na terenie Muzeum Obozów Jenieckich odbędzie się uroczysty Apel Pamięci i zostaną złożone kwiaty przed pomnikiem ku czci alianckich jeńców więzionych podczas wojny w obozach na terenie obecnego Żagania. Po południu w Pałacu Książęcym odbędzie się okazjonalny koncert w wykonaniu młodzieży ze szkoły muzycznej.
W czwartek w muzeum zostanie zorganizowany konkurs historyczny pn. „Wielka Ucieczka”. Konkurs jest stałym elementem obchodów. Uczestniczą w nim uczniowie żagańskich szkół.
W nocy z 24 na 25 marca 1944 roku podkopem wydostało się 76 jeńców. W wyniku zarządzonej akcji poszukiwawczej Niemcy złapali 73 jeńców. Ucieczka w pełni powiodła się tylko trzem lotnikom. Byli to Norwegowie Peter Bergsland i Jens Muller oraz Holender Bram van der Stok.
"Rywalizacja odbywa się w trzech kategoriach: szkoła podstawowa, gimnazjum oraz szkoły ponadgimnazjalne. Oprócz testu sprawdzającego wiedzę o żagańskiej ucieczce uczestnicy będą musieli wykonać kilka zadań sprawnościowych jak na przykład przenoszenie piasku na czas. Uczniowie będą musieli wykazać się także znajomością guzików wojskowych, flag państwowych czy mundurów. Konkurs jest jedną z form działalności edukacyjnej naszego muzeum" - powiedział PAP dyr. Muzeum Obozów Jenieckich w Żaganiu Marek Łazarz.
Ostatnią odsłoną tegorocznych obchodów rocznicowych będą wydarzenia zaplanowane na sobotę (28 marca). Tego dnia odbędzie się 41. Cross Żagański - bieg przełajowy o puchar "Wielkiej Ucieczki". Swój sprzęt zaprezentują żołnierze 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej, a także będzie można przejechać się zabytkowym pociągiem "Harry" na trasie z Wolsztyna do Żagania.
Historia brawurowej ucieczki miała swój początek w marcu 1943 roku w Stalagu Luft 3 w Żaganiu – jednym z niemieckich obozów jenieckich na terenie tego miasta. Zawiązał się w nim wówczas "Komitet X", na czele którego stanął mjr Roger J. Bushell. Zadaniem komitetu było przygotowanie i przeprowadzenie masowej ucieczki 200 jeńców.
Przygotowania obejmowały między innymi kopanie trzech tuneli, które nazwano: "Tom", "Dick" i "Harry". Cały wysiłek skupiono jednak na "Harrym" - tunel znajdował się ok. 9 m pod ziemią i miał ponad 100 metrów długości.
W nocy z 24 na 25 marca 1944 roku podkopem wydostało się 76 jeńców. W wyniku zarządzonej akcji poszukiwawczej Niemcy złapali 73 jeńców. Ucieczka w pełni powiodła się tylko trzem lotnikom. Byli to Norwegowie Peter Bergsland i Jens Muller oraz Holender Bram van der Stok.
Na rozkaz Hitlera straconych zostało 50 uciekinierów. Pochodzili z Wielkiej Brytanii, Kanady, RPA, Australii, Nowej Zelandii, Norwegii, Litwy, Belgii, Holandii, Francji, Czech, Grecji oraz Polski.
Wydarzenie to nazwano "Wielką Ucieczką". W 1963 roku powstał film fabularny z Charlesem Bronsonem i Stevem McQueenem a w 1988 roku nakręcono "Wielką Ucieczkę II" z Christopherem Reeve. Powstało także wiele filmów dokumentalnych na ten temat.
Do naszych czasów nie zachowały się oryginalne zabudowania obozu (pozostały jedynie fragmenty fundamentów) ani tunel nazwany przez jego budowniczych "Harry", którym żołnierze wydostali się na wolność.
Odwiedzając muzeum w Żaganiu można obejrzeć replikę tunelu ucieczkowego o dł. ok. 30 m - jego wyposażenie wzorowane jest na tunelach budowanych przez jeńców. Zrekonstruowano także jeden z obozowych baraków oraz wieżę wartowniczą. W miejscu, gdzie było wyjście z tunelu "Harry" stoi teraz pamiątkowy obelisk.
Podczas II wojny światowej na terenie Żagania (niem. Sagan) i funkcjonował Stalag VIIIC, który podlegał VIII Okręgowi Wojskowemu Wehrmachtu z siedzibą we Wrocławiu. Ponadto w Żaganiu istniały dwa Stalagi – Luft III i Luft IV Belaria, które podlegały naczelnemu dowództwu Luftwaffe. (PAP)
mmd/ pro/
