Władysław Frasyniuk. Fot. PAP/M. Kulczyński
Działacz Solidarności Władysław Frasyniuk, założyciel Solidarności Walczącej Kornel Morawiecki, działaczka opozycji Krystyna Starczewska i duszpasterz środowisk niezależnych o. Ludwik Wiśniewski znaleźli się wśród nominowanych do europejskich Nagród Pamięci Narodu.
Nagrody Pamięci Narodu są od 2010 r. przyznawane przez czeską organizację Post Bellum osobom, które "w swoim życiu pokazały, że honor, wolność i godność człowieka nie są wyłącznie pustymi słowami".
Powstanie wyróżnienia związane jest z osobą nieżyjącego prezydenta Czech Vaclava Havla, który powiedział: "Jeżeli chcemy wiedzieć, kim jesteśmy, musimy znać swoją przeszłość i starać się zrozumieć, na jakie wyzwania, prześladowania i pokusy zostali narażeni nasi przodkowie. By docenić Pamięć Narodu". Obecną edycję patronatem objął brat b. prezydenta, filozof i naukowiec Ivan M. Havel.
W tym roku do nagrody nominowano 20 członków opozycyjnych ruchów antykomunistycznych z Czech, Niemiec, Polski, Słowacji i Węgier. Znalazło się wśród nich czworo Polaków.
"Na nagrodę zasługują oczywiście wszyscy nominowani, ale biorąc pod uwagę czas i rozmiar wydarzenia, możemy przyznać jedynie pięć nagród. Dziękujemy w związku z tym za spontaniczne wsparcie i uznanie, które kandydaci otrzymują od społeczeństwa za pośrednictwem internetu. Przecież głównym celem Nagród Pamięci Narodu jest inspirowanie współczesnego społeczeństwa odwagą i bohaterstwem świadków" – mówi dyrektor Post Bellum Mikulas Kroupa.
Władysław Frasyniuk uczestniczył w strajku w sierpniu 1980 r., następnie był przewodniczącym "Solidarności" Regionu Dolnośląskiego, a w latach 1988-1990 członkiem Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie. Brał udział w rozmowach Okrągłego Stołu.
Kornel Morawiecki był jednym z inspiratorów wrocławskich strajków w sierpniu 1980 r. W stanie wojennym szef działu wydawniczego Regionalnego Komitetu Strajkowego Dolny Śląsk. W 1982 r. założył "Solidarność Walczącą", radykalną, podziemną organizację niepodległościową.
Krystyna Starczewska współpracowała z KOR i współtworzyła powołane w 1978 r. Towarzystwo Kursów Naukowych, krzewiące niecenzurowaną wiedzę z historii, socjologii, ekonomii i literaturoznawstwa. Uczestniczka obrad podzespołu ds. oświaty w ramach Okrągłego Stołu.
O. Ludwik Wiśniewski w 1976 r. był sygnatariuszem listu otwartego do I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka dotyczącego dyskryminacji ludzi wierzących. W latach 70. był uczestnikiem spotkań działaczy ROPCiO, KOR i Ruchu Młodej Polski. W stanie wojennym organizował pomoc represjonowanym.
Nominowanych wyłoniła grupa historyków i badaczy z Post Bellum oraz organizacji partnerskich m.in. IPN spośród historii świadków zapisanych w internetowej kolekcji Pamięci Narodu założonej przez Post Bellum w 2001 r. Kolekcja zawiera obecnie 3 tys. nagrań świadków przełomowych momentów XX w. z 13 krajów europejskich.
Do końca października internauci mogą na stronie www.memoryofnationsawards.eu wyrazić poparcie dla każdego z nominowanych oraz podzielić się historią ich życia na portalach społecznościowych. Głosy te zostaną wzięte pod uwagę przez jury podczas wybierania pięciu laureatów Nagród Pamięci Narodu.
W skład jury wchodzą: Ivan M. Havel (naukowiec, Czechy), Tomas Halik (ksiądz i filozof, Czechy), Mikulas Kroupa (dokumentalista i założyciel Pamięci Narodu, Czechy), Zdenek Hazdra (dyrektor Instytutu Badań Reżimów Totalitarnych, Czechy), Michal Smid (redaktor naczelny kolekcji Pamięci Narodu, Czechy), Gyorgy Varga (tłumacz i dyplomata, Węgry), Ladislav Snopko (b. minister kultury, Słowacja), Stefan Hrib (redaktor naczelny czasopisma Tyzden, Słowacja), Paweł Ukielski (historyk, wicedyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego, Polska) i Adrian von Arburg (historyk, Szwajcaria).
"Na nagrodę zasługują oczywiście wszyscy nominowani, ale biorąc pod uwagę czas i rozmiar wydarzenia, możemy przyznać jedynie pięć nagród. Dziękujemy w związku z tym za spontaniczne wsparcie i uznanie, które kandydaci otrzymują od społeczeństwa za pośrednictwem internetu. Przecież głównym celem Nagród Pamięci Narodu jest inspirowanie współczesnego społeczeństwa odwagą i bohaterstwem świadków" – mówi dyrektor Post Bellum Mikulas Kroupa.
17 listopada w czasie uroczystej gali w Teatrze Narodowym w Pradze zwycięzcy odbiorą nagrody z rąk m.in. filozofa Tomasa Halika czy b. słowackiej premier Ivety Radicovej. Organizatorzy - jak informują - prowadzą też rozmowy na temat udziału z niemieckim prezydentem Joachimem Gauckiem i b. prezydentem Lechem Wałęsą. Elementem gali będzie też koncert, podczas którego ma m.in. wystąpi gitarzysta, wokalista i kompozytor czeskiego pochodzenia Ivan Kral. (PAP)
akn/ dym/
