"Fenomen +Solidarności+ - Migawki z dziejów Polski 1980-1981", to tytuł wystawy fotograficznej otwartej we wtorek wieczorem na nowojorskim Columbia University. Towarzyszyła jej sesja poświęcona związkowi.
Ekspozycję, którą przygotował IPN obrazuje najważniejsze rozdziały z historii Solidarności: od powstania do wprowadzenia stanu wojennego. Niezależnie od zdjęć-symboli jak np. przedstawiające rozradowanego Lecha Wałęsę niesionego na rękach kolegów po powołaniu nowych samorządnych związków zawodowych, czy marsz głodowy kobiet, prezentuje też wiele fotografii mniej znanych.
"Chcieliśmy pokazać w skrócie jedność ludzi w czasie zakładania Solidarności, jej powstawanie na tle tego co się działo w kraju, a więc stosunek państwa i Kościoła do związku, sytuację gospodarczą, a także kontekst międzynarodowy, pomoc państw zachodnich dla Polaków" - mówi PAP Anna Piekarska, naczelnik wydziału organizacyjnego IPN.
Autorem scenariusza wystawy, która obejmuje 16 tematów, jest dr Łukasz Kamiński, prezes IPN. Plansze zatytułowane m.in. "Napięcie", Nadzieja", "Wiara", "Triumf", "Głód", aż po "Wojnę" ilustrują dramatyczne wydarzenia w Polsce w trakcie powstawania związku, podpisanie porozumień sierpniowych, relacje "Solidarności" z Kościołem, katastrofę gospodarczą w PRL, a także wprowadzenie stanu wojennego.
Ekspozycja pokazuje papieża Jana Pawła II, Annę Walentynowicz, Andrzeja Gwiazdę, Mariana Jurczyka, Tadeusza Mazowieckiego, jak też anonimowych bohaterów niezależnego związku, strajkujące załogi Stoczni Gdańskiej, Dolmelu we Wrocławiu, Huty Warszawa itp. Dokumentuje determinację Polaków, ich godność, radość zwycięstwa i gorycz porażki. Przypomina ówczesnych dostojników partyjnych z gen. Wojciechem Jaruzelskim, jak też milicję, helikoptery i czołgi.
Wystawę oglądali już m.in. mieszkańcy Paryża, Madrytu, Waszyngtonu. Trafi ona także do Chicago, St Paul w Minnesocie, a później do Toronto i Ottawy w Kanadzie.
We wtorek na zaproszenie Centrum ds. Europy Wschodniej i Środkowej Uniwersytetu Columbia o powstaniu i dławieniu "Solidarności" przez władze PRL, walce o swobodę wypowiedzi i niezależnej prasie oraz reakcji Stanów Zjednoczonych na powstanie niezależnego związku, wprowadzenie stanu wojennego i zachowanie Związku Sowieckiego wobec pierwszego w bloku komunistycznym niezależnego związku zawodowego mówili młodzi historycy IPN: Tomasz Kozłowski, Jan Olaszek, Przemysław Gasztold-Seń i Patryk Pleskot.
"Najważniejsze były dla mnie daty, liczby i szczegóły, o których zazwyczaj nie dowiadujemy się z prasy, czy z ogólnych prezentacji w telewizji. Było bardzo dużo informacji, które wzbogacają zrozumienie faktów mających w tamtym czasie miejsce" - oceniła po wykładzie w rozmowie z PAP Joanna Kajdas, studentka matematyki na Uniwersytecie Columbia.
Wiceprezes PIN Agnieszka Rudzińska powiedziała, że jej instytucja i w tym i w ubiegłym roku prezentuje na uniwersytetach amerykańskich i kanadyjskich wystawy i cykl wykładów na temat historii Polski.
"Spotyka się to z różnym zainteresowaniem. Tutaj była akurat niewielka grupa, ale czasem na wykłady przychodzi po kilkaset osób" - dodała.
Wystawa na Columbii czynna będzie do 28 października.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)
ad/ ls/
