Oscar Swahn. IO 1912 w Sztokholmie. Źródło: Wikimedia Commons
Londyn, gdzie sportowcy o olimpijskie laury walczyli także cztery lata temu, w 1908 roku był świadkiem dwóch triumfów w strzelectwie Szweda Oscara Swahna. To najstarszy mistrz olimpijski w historii.
W 1908 roku, mając ponad 60 lat, wygrał - indywidualnie i w drużynie - konkurencję polegającą na strzelaniu do sylwetki uciekającego jelenia.
W sumie Swahn zdobył sześć medali, w tym trzy złote. Ostatni krążek olimpijski wywalczył w Antwerpii w 1920 roku w wieku prawie 73 lat.
Na igrzyskach w Londynie dopełniła się z kolei kariera amerykańskiego skoczka Raya Ewry'ego. Choć dziś jest on zaliczany do najbardziej utytułowanych olimpijczyków (osiem złotych medali: po trzy zdobyte w 1900 i 1904 roku oraz dwa w 1908 roku), niewiele brakowało, by nikt o nim nie usłyszał. Ewry w młodości chorował na polio i wiele lat poruszał się tylko na wózku. Dopiero w wieku 20 lat nauczył się chodzić.
Rok po pierwszych igrzyskach nowożytnych zaczął trenować skoki z miejsca. W 1900 roku był już niepokonany w skoku z miejsca w dal oraz wzwyż, a także w trójskoku z miejsca. Ten triplet Ewry powtórzył cztery lata później, a w Londynie dołożył jeszcze dwa złota do swojej kolekcji (nie startował już w trójskoku). Do dziś jest on rekordzistą skoku w dal z miejsca (3,47 m). I pozostanie nim już na zawsze, gdyż w latach 30. XX wieku ta konkurencja zniknęła z programu igrzysk.
Królem kolejnej edycji imprezy, w 1912 roku w Sztokholmie, został inny Amerykanin Jim Thorpe. "Jasna Droga" - gdyż tak brzmiało jego nazwisko w języku Sauków (plemienia Indian, z którego się wywodził), zdobył dwa złote krążki w najbardziej prestiżowych konkurencjach lekkoatletycznych - pięcio- i dziesięcioboju.
Znaczenie jego sukcesu było tym większe, że wieloboje zaczął trenować zaledwie rok wcześniej. Gdy odbierał nagrodę dla najlepszego zawodnika olimpiady, sam król szwedzki miał mu powiedzieć: "Jest pan najlepszym sportowcem świata".
Nazwisko Thorpe'a na ponad 70 lat zostało jednak wykreślone z olimpijskich tabel. Już w 1913 roku zakwestionowano jego status jako sportowca amatora za to, że w 1909 roku przyjął niewielką kwotę za występ w drużynie baseballowej. Thorpe został potem zawodowym graczem, uprawiał też futbol amerykański. Uznawany za jednego z najlepszych sportowców USA zmarł w biedzie. Rehabilitacja "Jasnej Drogi" jako olimpijczyka nastąpiła dopiero w 1982 roku - wówczas MKOl cofnął swoją decyzję sprzed wielu dekad i przekazał potomkom Thorpe'a kopie medali ze Sztokholmu.
Innym kolekcjonerem krążków ze stolicy Szwecji był Fin Juha Hannes Kolehmainen. W 1912 roku zdobył trzy złote krążki w biegach długodystansowych. Wygrał rywalizację na 5000 i 10000 m, a także bieg przełajowy. Niejako przy okazji pobił rekord świata na tym pierwszym dystansie z niezwykłym wtedy wynikiem 14.36,6 s. Zdobył także srebro w drużynowym biegu przełajowym.
Fiński lekkoatleta osiem lat później dołożył jeszcze jeden złoty medal do swojej kolekcji - w Antwerpii wygrał maraton. Kolehmainen ostatni występ olimpijski zaliczył jednak dopiero w 1952 roku - na igrzyskach w Helsinkach dostąpił zaszczytu wniesienia na stadion pochodni z ogniem. (PAP)
mar/ cegl/
