Artykuły historyczne

125 lat temu urodził się Stefan Starzyński

125 lat temu, 19 sierpnia 1893 r., urodził się Stefan Starzyński – żołnierz Legionów Polskich, członek Polskiej Organizacji Wojskowej, w latach 1934–1939 prezydent stolicy kreślący plany „wielkiej Warszawy”.

Jedna z 20 przełomowych batalii w dziejach świata

14 sierpnia 1920 r. armia polska uderzyła z północy, dwa dni później z południa. Kolejnego dnia bolszewicka Rosja w popłochu wycofywała się z przedpola Warszawy w kierunku Prus Wschodnich. Tak rozegrała się bitwa zaliczana dziś do pierwszej dwudziestki przełomowych batalii w dziejach świata. Nie bez powodu nazywana Cudem nad Wisłą.

1919. Decyzja, od której zależało wszystko 

W końcu stycznia roku 1919 Piłsudski stanął w obliczu dylematu: czy oczekiwać bolszewików nad Niemnem i Bugiem, czy też wyjść im naprzeciw z kilkoma batalionami i szwadronami. Zdecydował się na walkę zaczepną. Gdyby w lutym 1919 r. Naczelny Wódz nie podjął tej decyzji, pełen luk polski front mógłby się załamać pod pierwszym uderzeniem. Armia Czerwona znalazłaby się na ziemiach Królestwa już zimą roku 1919.

75 lat temu oddział AK „Osa-Kosa” przeprowadził słynny napad na warszawski Bank Emisyjny

Wystarczyło kilka minut, by Armia Krajowa stała się armią milionerów. 12 sierpnia 1943 r., podczas akcji „Góral” związanej z napadem na Bank Emisyjny w Warszawie, żołnierze polskiego podziemia przejęli 106 mln zł.

8 sierpnia 1863 r.: triumf Powstania Styczniowego

155 lat temu, 8 sierpnia 1863 r., pod niewielką wioską Żyrzyn na Lubelszczyźnie doszło do największego zwycięstwa polskich powstańców nad Rosjanami. Oddział pięciuset żołnierzy carskich został całkowicie rozbity, a w ręce Polaków wpadł skarb o wartości 200 tys. rubli.

75 lat temu rozbito więzienie w Jaśle

75 lat temu, w nocy z 5 na 6 sierpnia 1943 r., doszło do jednej z najbardziej brawurowych i jednocześnie subtelnych akcji Armii Krajowej. Z więzienia gestapo w Jaśle odbito 66 torturowanych w nim żołnierzy konspiracji i ponad setkę innych więźniów. AK zrobiła to bez jednego wystrzału.

Rady dla Polski. 245 lat temu zmarł Stanisław Konarski

245 lat temu, 3 sierpnia 1773 r., zmarł Stanisław Konarski. Człowiek, od którego rozpoczynają się dzieje nowoczesnej demokracji polskiej, stworzył także podwaliny oświeceniowej edukacji.

Miasto w obliczu śmierci – codzienność w Powstaniu

„Koniec się zbliża – powiedziałem – spotkajmy go razem, jako małżeństwo” – tak brzmiały oświadczyny Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Śluby zawierane pod gradem kul są jednym z symboli nadziei i trwania żołnierzy oraz mieszkańców w niszczonym przez 63 dni mieście. Mieście, w którym, mimo wszystko, codziennie próbowano żyć.

50 lat temu zmarł Konstanty Rokossowski, sowiecki marszałek z Warszawy

50 lat temu, 3 sierpnia 1968 r., w Moskwie zmarł jeden z najwybitniejszych sowieckich dowódców wojskowych II wojny światowej, Konstanty Rokossowski. Nominowany przez komunistów marszałkiem Polski jest jednym z symboli zniewolenia i sowietyzacji PRL w okresie stalinowskim.

125 lat temu powstała Socjaldemokracja Królestwa Polskiego

125 lat temu, 30 lipca 1893 r., powstała Socjaldemokracja Królestwa Polskiego. Pierwsza otwarcie internacjonalistyczna polska partia socjalistyczna, wspierająca bolszewizm, a ostatecznie przekształcona w Komunistyczną Partię Polski.