Urodziny Anny Dymnej - w środę

Ma w dorobku ponad 250 ról w teatrze i filmie. Pracowała z najwybitniejszymi reżyserami, m.in. z Andrzejem Wajdą, Konradem Swinarskim, Jerzym Jarockim, Jerzym Grzegorzewskim, Jerzym Hoffmanem, Kazimierzem Kutzem.

„Jestem aktorką, ale nie czuję się dobrze wśród tłumów. Pozostałam nieśmiała, tymczasem ludzie przypatrują mi się, jak wszystkim osobom publicznym”

Gdy była nastolatką, marzyła o zawodzie psychologa. „Nie zamierzałam zostać aktorką. Jednak teraz, kiedy nią jestem, wiem, że to najpiękniejszy zawód świata, ponieważ zajmuje się najgłębszymi tajemnicami serca i duszy człowieka. (…) Pracując nad rolami, staram się zrozumieć drugiego człowieka: jego ból, kompleksy, motywy postępowania” – opowiada Anna Dymna (w stanowiącej wywiad-rzekę książce „Warto mimo wszystko”, SIW „Znak”, 2006).

Urodziła się 20 lipca 1951 r. w Legnicy, jako Anna Dziadyk. Liceum kończyła w Krakowie. Tam też studiowała – w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej. W trakcie studiów, w 1971 r., wyszła za mąż za plastyka, poetę, aktora, piosenkarza i scenarzystę filmowego Wiesława Dymnego (1936-1978), współtwórcę Piwnicy pod Baranami.

W tym samym roku pojawiła się na dużym ekranie w komedii Wandy Jakubowskiej „150 na godzinę”. Zagrała też w filmie Henryka Kluby „Pięć i pół bladego Józka”; na planie spotkała Dymnego, autora scenariusza. W 1972 r. premierę miał kolejny obraz w którym wystąpiła, „Jak daleko stąd, jak blisko” w reż. Tadeusza Konwickiego.

Rok później Dymna znalazła się w obsadzie serialu „Janosik”, zrealizowanego przez Jerzego Passendorfera, gdzie wcieliła się w postać córki hrabiego - Klarysy.

Następnie – u boku Wacława Kowalskiego i Władysława Hańczy - wystąpiła w dwóch komediach Sylwestra Chęcińskiego, kontynuacjach uwielbianych przez publiczność „Samych swoich”: w „Nie ma mocnych” (1974) i „Kochaj albo rzuć” (1977). Zagrała Anię Pawlakównę (w filmie: Pawlaczkę), wnuczkę Pawlaka i Kargula. Wystąpiła też u Jerzego Hoffmana - w „Trędowatej” (1976, jako Melania Barska) i w „Do krwi ostatniej…” (1978, jako Ania Gawlik).

Zyskała opinię jednej z najpiękniejszych polskich aktorek i podbiła serca męskiej widowni.

W 1980 r. Dymna stworzyła niezapomnianą rolę w serialu historycznym „Królowa Bona” w reż. Janusza Majewskiego, wcielając się w Barbarę Radziwiłłównę, drugą żonę Zygmunta Augusta. Trzy lata później na ekrany trafił film fabularny Majewskiego z Dymną w roli tytułowej, „Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny”. Akcja rozpoczynała się po śmierci królowej, a w scenach wspomnieniowych wykorzystano fragmenty wcześniejszego serialu.

W 1983 r. Dymną można było zobaczyć także w innej produkcji poświęconej historii – fabularyzowanym dokumencie „Na odsiecz Wiedniowi” (reż. Lucyna Smolińska i Mieczysław Sroka) o zwycięstwie Jana III Sobieskiego nad Turkami. Dymna grała Marię Kazimierę, w rolę Sobieskiego wcielił się Jerzy Binczycki.

W dorobku Dymna ma też m.in. role w filmach: „Dolina Issy” (1982, reż. T. Konwicki), „Dama kameliowa” (1994, reż. J. Antczak), „Śmierć jak kromka chleba” (1994, reż. K. Kutz), „Pestka” (1995, reż. K. Janda), „Wiedźmin” (2001, reż. M. Brodzki), „Stara baśń” (2003, reż. J. Hoffman) i „Skazany na bluesa” (2005, reż. J. Kidawa-Błoński) oraz w serialach „Mistrz i Małgorzata” Macieja Wojtyszki (1988, jako Małgorzata), „Siedlisko” Janusza Majewskiego (1998) i „Odwróceni” (2007).

Jest aktorką Narodowego Starego Teatru w Krakowie, na którego scenie gra od lat 70. W Starym Teatrze wystąpiła m.in. w: „Dziesięciu portretach z czajką w tle” wg Antoniego Czechowa (reż. J. Grzegorzewski, 1979, jako Nina Zarieczna), „Zwierzeniach clowna” Heinricha Bolla (reż. M. Grąbka, 1982, jako Maria Derkum), „Republice marzeń” Brunona Schulza (reż. R. Zioło, 1987, jako Adela) i „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego (reż. A. Wajda, 1991, jako Gospodyni).

Artystka od lat angażuje się w działania na rzecz ludzi potrzebujących wsparcia. W 2003 r. założyła w Krakowie Fundację „Mimo Wszystko” (www.mimowszystko.org), która pomaga osobom chorym i niepełnosprawnym z całej Polski, m.in. poprzez takie projekty integracyjne, jak: Ogólnopolskie Dni Integracji „Zwyciężać mimo wszystko”, Ogólnopolski Festiwal Zaczarowanej Piosenki im. Marka Grechuty czy Przegląd Twórczości Teatralno-Muzycznej Osób Niepełnosprawnych „Albertiana”.

Dokonania na rzecz kultury, działalność społeczna i wrażliwość na drugiego człowieka przyniosły Dymnej szacunek i sympatię publiczności. Aktorka jest laureatką wielu nagród i wyróżnień. To m.in.: tytuł Człowieka Roku 1994, przyznany przez czytelników „Gazety Krakowskiej” za „wspaniałe kreacje teatralne i filmowe, za wrażliwość i aktywny udział w akcjach charytatywnych”, kilka Złotych Masek w dorocznych plebiscytach na najpopularniejszą aktorkę krakowską, Medal Św. Brata Alberta za inicjowanie i wspieranie akcji charytatywnych (1999) oraz Nagroda Honorowa krakowskiej filii Fundacji Kultury Polskiej za zasługi dla kultury polskiej (2010).

Kiedy w 2004 r. Anna Dymna otrzymała tytuł Mistrza Mowy Polskiej, powiedziała w reakcji na to wyróżnienie: "Trzeba mówić prosto, tak by zrozumiał cię każdy i mówić tylko wtedy, gdy ma się coś do powiedzenia. Teraz słów się nadużywa, tracą one wartość. Marzy mi się, by słowo odzyskało wartość, byśmy brali za nie odpowiedzialność”.(PAP)

jp/ abe/