63 projekty wpłynęły na konkurs koncepcji architektoniczno–krajobrazowej i artystycznej miejsca pamięci na terenie byłego hitlerowskiego obozu zagłady w Sobiborze (Lubelskie). Konkurs ma być rozstrzygnięty w lipcu.
„Prace składają się części graficznej i opisowej. Są zaszyfrowane, nie wiemy jeszcze, skąd napłynęły i kto jest ich autorem. Sąd konkursowy będzie obradował w Lublinie w dniach 9 - 11 lipca” - powiedziała PAP Agnieszka Kowalczyk, rzeczniczka Państwowego Muzeum na Majdanku w Lublinie, które jest organizatorem konkursu. Muzeum w byłym hitlerowskim obozie zagłady w Sobiborze jest od maja ub.r. oddziałem Państwowego Muzeum na Majdanku.
Konkurs na projekt miejsca pamięci w Sobiborze ogłosili wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego i generalny konserwator zabytków Piotr Żuchowski wraz z Władysławem Bartoszewskim, pełnomocnikiem premiera ds. dialogu międzynarodowego.
Początkowo wnioski o dopuszczenie do konkursu złożyło 148 chętnych z Polski i z zagranicy. Do udziału w konkursie sąd konkursowy dopuścił 111 uczestników, ale ostatecznie 63 z nich złożyło projekty.
Warunkiem udziału w konkursie architekta czy zespołu było m.in. posiadanie doświadczenia w projektowaniu koncepcji budowlanych obiektów użyteczności publicznej o powierzchni, co najmniej, 600 mkw. Organizatorzy konkursu oczekiwali też, że, co najmniej, jedna osoba w zespole przygotowującym koncepcję ma wyższe wykształcenie artystyczne.
Koncepcja architektoniczna Miejsca Pamięci Zagłady Żydów w Sobiborze – według oczekiwań organizatorów konkursu - ma uwzględniać zarówno charakter i rangę tego miejsca, jak też zawierać projekt centrum dla zwiedzających, które ma pełnić funkcje muzealną i edukacyjną.
Głównym punktem ciężkości nowej koncepcji miejsca pamięci ma być zabezpieczenie grobów masowych oraz ukazanie całego terenu jako szczególnego niemego świadka i materialnego świadectwa dokonanej w Sobiborze masowej zbrodni.
Obóz zagłady "SS - Sonderkommando Sobibór" powstał w 1942 r. w ramach "Akcji Reinhardt", której celem była zagłada ludności żydowskiej. Na jego miejsce wybrano obszar położony wśród bagien i lasów, w pobliżu linii kolejowej Włodawa-Chełm, oddalony około 4 km od wsi Sobibór.
Liczba wszystkich ofiar obozu zagłady w Sobiborze nie jest znana. Szacuje się, że od marca 1942 r. do października 1943 r. Niemcy wymordowali, co najmniej, 250 tys. Żydów pochodzących z Polski, innych krajów Europy, okupowanych terenów Związku Sowieckiego, a także około tysiąca Polaków.
14 października 1943 r. w obozie wybuchł zbrojny bunt. Ponad 300 więźniom udało się uciec; wojnę przeżyło 53 z nich. Pod koniec 1943 r. hitlerowcy zniszczyli obóz i zasadzili las. W 1993 r. utworzono tam muzeum. Starania o właściwe upamiętnienie tego miejsca trwają od wielu lat.
Merytoryczny i finansowy udział w projekcie utworzenia miejsca pamięci w Sobiborze zadeklarowały cztery kraje, będące sygnatariuszami Memorandum of Understanding z 28 lutego 2011 roku: Rzeczpospolita Polska, Królestwo Niderlandów, Państwo Izrael i Republika Słowacka.
Powołany został Międzynarodowy Komitet Sterujący, któremu przewodniczy wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego i generalny konserwator zabytków Piotr Żuchowski. Z Komitetem Sterującym współpracuje Naczelny Rabin Polski oraz Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie - realizator projektu i operator środków przekazanych przez zagranicznych partnerów. (PAP)
ren/ abe/
