Niepokalane Poczęcie na obrazie Francisco de Zurbarána. Źródło: Wikimedia Commons
W Kościele katolickim 8 grudnia obchodzona jest uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Dogmat o Niepokalanym Poczęciu ogłosił papież Pius IX w 1854 r. Dotyczy on ustrzeżenia Maryi od Jej poczęcia - od grzechu pierworodnego.
W VII wieku w Kościele greckim, a w VIII w. w Kościele łacińskim ustanowiono święto Poczęcia Maryi.
Późniejsi teologowie, szczególnie św. Bernard i św. Tomasz z Akwinu zakwestionowali wiarę w Niepokalane Poczęcie Matki Bożej uważając, że przeczy ona dwom innym dogmatom: powszechności grzechu pierworodnego oraz konieczności powszechnego odkupienia wszystkich ludzi, a więc także i Maryi.
W XIII wieku Jan Duns Szkot wskazał, że uchronienie Bożej Rodzicielki od grzechu pierworodnego dokonało się już mocą odkupieńczego zwycięstwa Chrystusa.
Teologia rozróżnia niepokalane poczęcie i dziewicze poczęcie. Niepokalane poczęcie dotyczy ustrzeżenia Maryi od chwili Jej poczęcia od grzechu pierworodnego (cud w porządku moralnym). Dziewicze poczęcie polega natomiast na tym, że Maryja poczęła w sposób dziewiczy "za sprawą Ducha Świętego" Boga-Człowieka, Jezusa Chrystusa (cud w porządku natury).
W 1477 r. papież Sykstus IV (1414-1484) ustanowił w Rzymie święto Poczęcia Niepokalanej, które od czasów Piusa V (+ 1572 r.) zaczęto obchodzić w całym Kościele. Decyzję potwierdził papież Klemens XI (1649-1721).
W 1849 r. błogosławiony papież Pius IX wydał encyklikę "Ubi primum" kierując do wszystkich biskupów świata pytanie, czy oni oraz wierni w ich diecezjach wierzą w tę prawdę oraz czy uważają za potrzebne ogłoszenie tej nauki jako dogmatu wiary.
Dogmat o Niepokalanym Poczęciu Maryi został ogłoszony 8 grudnia 1854 r. bullą Ineffabilis Deus przez papieża Piusa IX (1792-1878), w bazylice św. Piotra w Rzymie w obecności 54 kardynałów i 140 arcybiskupów i biskupów. Namiestnik Apostołów ustanowił 8 grudnia dniem obchodzenia uroczystości Niepokalanego Poczęcia Maryi dla całego Kościoła.
"Najświętsza Maryja Panna od pierwszej chwili swego poczęcia - mocą szczególnej łaski i przywileju wszechmocnego Boga, mocą przewidzianych zasług Jezusa Chrystusa, Zbawiciela rodzaju ludzkiego - została zachowana nietknięta od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego, jest prawdą przez Boga objawioną" - ogłosił wówczas papież. Zaznaczył także, że ten, kto tej prawdzie zaprzeczał, sam wyłącza się ze społeczności Kościoła, stając się odstępcą i winnym herezji.
Natomiast Kościół na Wschodzie nigdy prawdy o Niepokalanym Poczęciu Maryi nie ogłaszał, gdyż była ona tam powszechnie wyznawana i praktycznie nie miała przeciwników.
Prawda o Niepokalanym Poczęciu Maryi była kilkukrotnie potwierdzana w zatwierdzanych przez Kościół objawieniach maryjnych.
W roku 1830 Matka Boża na Rue du Bac w Paryżu objawiła się nowicjuszce ze Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia Świętego Wincentego a Paulo Katarzynie Labouré, obecnie świętej Katarzynie prosząc ją, aby rozpowszechniła "cudowny medalik", zawierający znane na całym świecie wezwanie: "O Maryjo bez grzechu poczęta, módl się za nami, którzy się do Ciebie uciekamy!".
Kolejne potwierdzenie dogmatu o Niepokalanym Poczęciu miało miejsce cztery lata po jego ogłoszeniu - 25 marca 1858 r. w czasie objawień w Lourdes. Na pytanie św. Bernadetty Soubirous: +Kim jesteś, piękna pani?+, Maryja odpowiedziała w grocie Massabielle: +Ja jestem Niepokalane Poczęcie+".
Maryja objawiła się także jako Niepokalana w roku 1877 r. na ziemiach polskich - w Gietrzwałdzie na Warmii.
W czasie objawień w Fatimie trójce dzieci - Franciszkowi, Hiacyncie i Łucji w 1917 r. Matka Boża nawiązała do przywileju Niepokalanego Poczęcia. Prosząc o modlitwę w intencji nawrócenia ludzkości poleciła praktykę nabożeństwa do swojego "Niepokalanego Serca". Obiecała również: "W końcu moje Niepokalane Serce zatriumfuje".
W czasie objawień Matki Bożej Róży Duchownej w Montichiari-Fontanelle, Pierina Gilli, pielęgniarka z miejscowego szpitala otrzymała w 1947 r. od Maryi polecenie, aby każdego roku w dniu 8 grudnia w południe między godz. 12.00 a 13.00 obchodzono "Godzinę Łaski dla całego świata". "Dzięki modlitwie w tej godzinie ześlę wiele łask dla duszy i ciała. Będą masowe nawrócenia. Dusze zatwardziałe i zimne jak marmur poruszone będą łaską Bożą i znów staną się wierne i miłujące Boga" - zapowiedziała Matka Boża. 15 sierpnia 2000 r. biskup Brescii, Giulio Sanguinetti uznał kult Matki Bożej Róży Duchownej z objawień w Montichiari.
Kult Niepokalanego Poczęcia NMP powszechny był już w dawnej Polsce. Profesorowie Akademii Krakowskiej zobowiązali się pod przysięgą bronić przywileju Niepokalanego Poczęcia NMP. Za namową kanclerza Jerzego Ossolińskiego król Władysław IV Waza chciał ustanowić Order Niepokalanego Poczęcia NMP. Od 1669 r. istnieje w Warszawie przy katedrze Archikonfraternia Literacka pod opieką Niepokalanego Poczęcia NMP.
Były również bractwa NMP. Pierwszy polski zakon męski został założony w 1673 r. przez pijara ojca Stanisława Papczyńskiego (obecnie świętego) w Puszczy Korabiewskiej pod Warszawą, to "Zakon Księży Marianów Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej" (marianie).
Zgodnie z kanonem 1246 Kodeksu Prawa Kanonicznego 8 grudnia wierni mają obowiązek uczestnictwa w eucharystii. Jednakże na mocy dekretu Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z 4 marca 2003 r. Polacy są zwolnieni z tego obowiązku (ze względu na fakt, że nie jest to dzień ustawowo wolny od pracy). (PAP)
Autor: Magdalena Gronek
mgw/ mhr/
