Opactwo Benedyktynów na Monte Cassino. Fot. PAP/A. Zawada
W opactwie benedyktynów na Monte Cassino, odwiedzanym przez turystów, w tym wielu Polaków przybywających na cmentarz 2. Korpusu, znajduje się bezcenny księgozbiór, w tym zabytki niemal cudem ocalone w czasie wojny. Księgi, jakie są tam przechowywane, czynią tę bibliotekę punktem odniesienia dla całego świata.
Opactwo, założone przez świętego Benedykta w 529 roku uważane od zawsze za miejsce święte, jest celem wizyt wiernych i wszystkich tych, którzy chcą zobaczyć symbol nadzwyczaj bogatej historii, której kulminacyjnym punktem w najnowszych dziejach była bitwa o wzgórze z udziałem żołnierzy 2 Korpusu Polskiego generała Władysława Andersa.
Miejsce modlitwy i kultu, otoczone monumentalną przyrodą jest jednym z najważniejszych opactw na świecie, także za sprawą zbiorów bibliotecznych.
W przestronnej, doskonale zorganizowanej bibliotece benedyktynów przechowywane są dziesiątki tysięcy manuskryptów i ksiąg. Wizyta w tym miejscu pozwala zapoznać się z ogromnym zachowanym dziedzictwem kilkunastu minionych stuleci począwszy od czasów świętego Benedykta.
Najstarszy przechowywany tam manuskrypt pochodzi prawdopodobnie właśnie z końca VI wieku. To tak zwany "Ambrosiaster", czyli komentarze do Listów świętego Pawła. Sporządził je autor przedstawiony jako Pseudo-Ambroży.
Znajduje się tam także wielki mszał z pierwszej połowy XV wieku, są modlitewniki liczące kilkaset lat. Zbiory zostały w części uratowane, bo wywieziono je z opactwa, zanim zostało zbombardowane przez aliantów 15 lutego w 1944 roku. Nie wszystko jednak zdołano ocalić; zniszczenia były poważne.
W 1866 roku biblioteka stała się własnością państwa włoskiego, a opactwo stało się zabytkiem narodowym.
Pieczę nad bezcennym dziedzictwem księgozbiorów, pergaminów i inkunabułów sprawują zakonnicy.
Dyrektor archiwum opactwa ksiądz Mariano dell’Omo, cytowany przez włoską agencję ADNKronos, wyjaśnił, że w tamtejszym Skryptorium, czyli pomieszczeniu, w którym przepisywano ręcznie księgi, począwszy od VIII wieku powstawały niektóre manuskrypty, wciąż przechowywane w jego zasobach.
„To teksty o fundamentalnym znaczeniu dla historii nie tylko biblioteki i kultury rejonu Cassino” - zaznaczył duchowny. Podkreślił, że znajduje się tam na przykład najstarszy manuskrypt pochodzący z miasta Benevento na południu Włoch. To kodeks 753, czyli księga zawierająca sentencje z dzieł świętego Izydora z Sewilii.
Następnym skarbem, powstałym w Skryptorium na wzgórzu jest rozprawa z astronomii „Libellus de Signis Coeli” z 40 rysunkami konstelacji.
Złotym wiekiem opactwa benedyktynów było XI stulecie. To z tamtych czasów pochodzi bogato ilustrowany homiliarz, czyli zbiór homilii.
Szczególne znaczenie mają liczne księgi z Regułą świętego Benedykta - zbiór przepisów normujących życie mnichów i wskazówek ascetycznych, zredagowany przez świętego z Nursji na Monte Cassino około 540 roku.
To właśnie na wzgórzu przechowywany jest wyjątkowy, wielki manuskrypt z tą regułą: pierwszy z ilustracjami. Datowany jest na lata 914 – 934.
Inny pochodzi z XI wieku, gdy opatem był wielki intelektualista Dezyderiusz, który wybrany potem na papieża w 1086 roku przyjął imię Wiktora III. Papieżem był nieco ponad rok i zmarł na Monte Cassino.
Z Rzymu Sylwia Wysocka(PAP)
sw/ kgod/
