Biskup Epifaniusz. Kijów, 15.12.2018. Fot. PAP/EPA
Biskup Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Kijowskiego Epifaniusz został zwierzchnikiem autokefalicznego Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego. Decyzję tę podjął w sobotę wieczorem obradujący w Kijowie Sobór zjednoczeniowy ukraińskiego prawosławia.
„Jest to dzień ostatecznego zdobycia niezależności Ukrainy od Rosji. To dzień utworzenia Cerkwi, uznanej przez światowe prawosławie, jak w większości krajów, które należą do tradycji prawosławnej” – oświadczył po Soborze prezydent Ukrainy Petro Poroszenko, który uczestniczył w obradach.
Zgromadzenie odbyło się w katedrze Mądrości Bożej w Kijowie, która jest jedną z najważniejszych świątyń Ukrainy.
„Nie jesteście świadkami, jesteście bezpośrednimi uczestnikami historii, która tworzy się na naszych oczach” – powiedział Poroszenko, zwracając się do zebranych przed katedrą tysięcy ludzi. „Chwała” – skandowali zgromadzeni w odpowiedzi.
39-letni Epifaniusz (Dumenko) jest metropolitą perejasławskim i białocerkiewskim. Jest doktorem nauk teologicznych i rektorem Kijowskiej Prawosławnej Akademii Teologicznej oraz namiestnikiem Michajłowsko-Wydubyckiego Klasztoru Męskiego w Kijowie.
Hierarcha, który będzie nosił tytuł metropolity kijowskiego oświadczył po wyborze, że Sobór doprowadził do zjednoczenia trzech gałęzi ukraińskiego prawosławia.
„Jest to naprawdę historyczne wydarzenie. Umieliśmy połączyć trzy gałęzie ukraińskiego prawosławia w jedną, wspólną, ukraińską Cerkiew” – powiedział Epifaniusz do wiernych przed katedrą.
„Jestem przekonany, że zjednoczona Cerkiew, uznana przez wiarę i prawdę, będzie służyła ukraińskiemu narodowi. Chciałbym też zaapelować do wszystkich naszych współbraci o przyłączenie się do naszej Cerkwi. Drzwi tej Cerkwi są otwarte dla wszystkich” – oświadczył.
„Czeka nas jeszcze dużo pracy. Powinniśmy zakończyć sprawę jednoczenia ukraińskiego prawosławia oraz modlić się o zakończenie wojny i sprawiedliwy pokój” – powiedział Epifaniusz.
Sobór zjednoczeniowy odbywał się za zamkniętymi drzwiami. Media informowały, że uczestniczyło w nim 192 delegatów: każdy z biskupów miał prawo przyjechać na zjazd z jednym księdzem i jednym przedstawicielem swoich parafian.
Na Sobór przybyli członkowie nieuznawanych za kanoniczne Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Kijowskiego oraz Ukraińskiej Autokefalicznej Cerkwi Prawosławnej, a także uznawanej przez inne Kościoły prawosławne świata Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Moskiewskiego.
"Dwie pierwsze Cerkwie zdecydowały o swoim udziale w Soborze na szczeblu Soborów Biskupich; ostatnia (Patriarchatu Moskiewskiego) reprezentowana jest przez oddzielnych przedstawicieli episkopatu, księży i wiernych" – ogłosił wcześniej Kościół Patriarchatu Kijowskiego.
Hierarchia Kościoła Patriarchatu Moskiewskiego uznała, że nie będzie uczestniczyła w Soborze. W odpowiedzi na wszczęcie procesu nadania autokefalii dla Ukrainy ta podporządkowana Rosji cerkiew ogłosiła w listopadzie, że decyzje Patriarchatu Konstantynopolitańskiego w tej sprawie nie mają siły kanonicznej. Zakaz udziału w Soborze złamało co najmniej dwóch biskupów Patriarchatu Moskiewskiego.
Po wyborze Epifaniusza na zwierzchnika nowej Cerkwi otrzyma on tomos (akt) o autokefalii Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej. Wręczy go mu Patriarcha Konstantynopola Bartłomiej I. Odbędzie się to 6 stycznia, w dniu prawosławnej wigilii Bożego Narodzenia według kalendarza juliańskiego.
Ekumeniczny Patriarchat Konstantynopola potwierdził w październiku, że wszczyna procedurę nadania autokefalii Ukraińskiemu Kościołowi Prawosławnemu. Rosyjska Cerkiew Prawosławna (RPC) jest temu zdecydowanie przeciwna, gdyż uważa Ukrainę za swoje terytorium kanoniczne i sprzeciwia się jej niezawisłości.
Według prawosławnego patriarchy ekumenicznego Bartłomieja I decyzje podejmowane przez Konstantynopol mają moc wiążącą dla wszystkich Kościołów prawosławnych. Zwierzchnik prawosławia podkreślał też, że autokefalia dla Kościoła ukraińskiego doprowadzi do zjednoczenia wszystkich członków Kościoła prawosławnego na Ukrainie.
Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego powstał po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości w roku 1992, ale nie był uznawany przez Kościoły prawosławne na świecie. Na Ukrainie działają trzy Kościoły prawosławne, ale tylko jeden z nich - podlegający Patriarchatowi Moskiewskiemu - był dotychczas kanoniczny i uznawany przez pozostałe Kościoły prawosławne na świecie.
Z Kijowa Jarosław Junko (PAP)
jjk/ az/ mal/
