Kościół św. Jana w Gdańsku. Fot. PAP/A. Warżawa
Za 9,3 mln zł wykonany zostanie ostatni etap trwających od kilkunastu lat prac konserwatorskich przy gdańskim kościele św. Jana. Przewidziano m.in. renowację jednej z elewacji oraz ołtarza głównego, kaplicy, empory i kilku innych elementów wyposażenia świątyni.
Na 9,3 mln zł złoży się 4,8 mln zł dotacji z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-20 oraz wkład własny regionalnego samorządu. Umowę dotyczącą dotacji z UE podpisali w czwartek marszałek pomorski Mieczysław Struk oraz Lawrence Ugwu - dyrektor Nadbałtyckiego Centrum Kultury sprawującego pieczę nad świątynią, w której – obok kościelnej, prowadzona jest także działalność artystyczna.
Odpowiedzialna w imieniu NCK za prace konserwatorskie w kościele św. Jana Iwona Berent wyjaśniła w rozmowie z PAP, że dzięki pozyskanym środkom przeprowadzona zostanie konserwacja elementów wyposażenia, które przetrwało do dziś mimo zniszczeń, jakie odniósł kościół w 1945 roku. „Są to duże elementy, które od 1945 roku leżą w różnych magazynach” – wyjaśniła PAP Berent.
Poinformowała, że wśród obiektów, które zostaną poddane zabiegom konserwatorskim są m.in. boczny prospekt organowy, empora południowa (36-metrowy balkon bogato dekorowany rzeźbami i obrazami) i Kaplica Żeglarzy (drewniana przestrzenna, zwieńczona baldachimem konstrukcja – jedyna z licznych niegdyś kaplic, która się zachowała). Prace renowacyjne czekają też kamienne elementy wyposażenia kościoła, w tym jedno z epitafiów oraz 12-metrowy ołtarz główny, z którego słynie świątynia (ołtarz zbudował w latach 1599-1611 Abraham van den Blocke).
Fundusze pozwolą też na renowację wschodniej elewacji kościoła – jedynej, która nie przeszła jeszcze takich prac. „Ta ściana świątyni jest szczególna, bo – ze względu na podmokły teren, na jakim postawiono obiekt, przechyliła się ona przed wiekami. Oczywiście dziś kościół jest stabilny, ale ściana ma metrowe odchylenie od pionu” – przypomniała Berent.
Prace przewidują też adaptację kościelnego poddasza (znajdzie się tam niewielka sala wystawiennicza) oraz uporządkowanie Zaułka Zachariasza Zappio.
Kościół św. Jana wzniesiono w XIV w. W 1945 r. znajdująca się w historycznym centrum Gdańska świątynia została poważnie zniszczona. Nie odbudowywano jej ani nie przekazano Kościołowi, gmach funkcjonował jako swojego rodzaju symbol-pomnik. W latach 60. Janusz Morgenstern miał w jej zniszczonych wnętrzach nakręcić część zdjęć do filmu "Kolumbowie". Dopiero w 1991 r. państwo przekazało świątynię archidiecezji gdańskiej, a ta - 4 lata później - oddała obiekt w użytkowanie Nadbałtyckiemu Centrum Kultury.
Berent poinformowała, że środki pozwolą też na wykonanie cyfrowej dokumentacji świątyni. „Ta nowoczesna inwentaryzacja zarówno budynku kościoła, jak i jego zabytkowego wyposażenia, pomoże nam w stworzeniu np. wirtualnego spaceru czy różnego rodzaju aplikacji pomocnych przy zwiedzaniu” – wyjaśniła Berent.
Zaznaczyła, że pozyskane środki pozwolą wyposażyć kościół w multimedialne stanowiska przeznaczone dla zwiedzających, w tym także osób niewidomych i niedowidzących. "Rozpoczynając przed laty prace przy renowacji świątyni, nie spodziewaliśmy się, że będzie ją odwiedzać tak wielu turystów” - powiedziała Berent dodając, że rocznie jest ich kilkadziesiąt tysięcy zwiedzających.
Berent zaznaczyła, że prace, które stanowią ostatni etap trwającego od wielu lat remontu kościoła św. Jana, zakończą się w 2019 roku.
Kościół św. Jana wzniesiono w XIV wieku. W 1945 roku znajdująca się w historycznym centrum Gdańska świątynia została poważnie zniszczona. Nie odbudowywano jej ani nie przekazano Kościołowi, gmach funkcjonował jako swojego rodzaju symbol-pomnik. W latach 60. Janusz Morgenstern miał w jej zniszczonych wnętrzach nakręcić część zdjęć do filmu "Kolumbowie".
Dopiero w 1991 roku państwo przekazało świątynię archidiecezji gdańskiej, a ta - cztery lata później - oddała obiekt w użytkowanie Nadbałtyckiemu Centrum Kultury, które od tego czasu powoli odbudowuje i restauruje zabytkowy kościół, wykorzystując jego surowe, pozbawione niemal wszelkiego wyposażenia i ozdób wnętrze do celów kulturalnych. W Centrum św. Jana (tak brzmi nazwa obiektu na użytek świeckich imprez) odbywają się liczne koncerty, wystawy i spektakle teatralne. Jednocześnie kościół pełni funkcje sakralne - w każdą niedzielę gromadzi się w nim na mszach św. Duszpasterstwo Środowisk Twórczych Archidiecezji Gdańskiej.
Dotychczasowe prace przy świątyni, finansowane głównie ze środków unijnych oraz pochodzących od samorządów Pomorza i Gdańska, objęły całą bryłę kościoła (poza wschodnią elewacją). Osuszono, oczyszczono i wyremontowano posadzki (złożone z płyt nagrobnych), ściany, dachy, sklepienia, filary i wieżę kościoła. We wnętrzach ułożono instalacje elektryczne, grzewcze, teletechniczne, przeciwpożarowe itp. Zainstalowano także systemy oświetleniowe i dźwiękowe. W kościelnych nawach stanęły też krzesła, które w łatwy sposób można obrócić: zwrócone na wschód – w stronę ołtarza głównego służą wiernym, po obróceniu na zachód - w stronę sceny pozwalają oglądać spektakle, koncerty itp.
Na zachodniej ścianie świątyni zbudowano dwie empory, które służą jako miejsce dla chóru lub zaplecze techniczne przy organizacji koncertów, wystaw czy spektakli. Wyremontowano także i zaadaptowano na potrzeby artystów wnętrze kościelnej wieży (powstały w nim garderoby i pomieszczenia techniczne). Jako zaplecze dla artystów służą też odtworzone w ramach prac dwie przylegające do ścian świątyni barokowe kamieniczki zniszczone w 1945 r. (PAP)
aks/ agz/
