Tradycyjne malowanie domów i obejść w Zalipiu przed jubileuszowym, 50. konkursem „Malowana Chata”. 2013 r. Fot. PAP/J. Bednarczyk
Konkurs „Malowana Chata”, który odbywał się co roku w czerwcu w Zalipiu k. Tarnowa (woj. małopolskie) został w tym roku przesunięty na 11–13 września. Biorą w nim udział malarki i całe rodziny, które ozdabiają motywami kwiatowymi swoje gospodarstwa.
Jak poinformował organizator wydarzenia, Muzeum Okręgowe w Tarnowie, zmiana terminu 56. edycji zalipiańskiego konkursu podyktowana jest panującą na terenie kraju sytuacją epidemiczną.
Przedsięwzięcie jest jednym z najstarszych i najdłużej trwających konkursów etnograficznych w Polsce, dzięki któremu zachowana została tradycja malowania domów na Powiślu Dąbrowskim (okolice Dąbrowy Tarnowskiej). Jego uczestnicy ozdabiają motywami kwiatowymi domy, obory, stajnie, studnie, piwnice a nawet psie budy.
Najpopularniejszą zagrodą jest gospodarstwo artystki ludowej i jednej z pierwszych uczestniczek konkursu Felicji Curyłowej. Jej malowana zagroda jeszcze za życia malarki była najczęściej odwiedzana przez turystów. Po śmierci Curyłowej gospodarstwo zostało kupione przez "Cepelię" i w 1978 r. przekazane Muzeum Okręgowemu w Tarnowie.
W konkursie corocznie uczestniczy około 100 osób - malarek i całych rodzin z Zalipia oraz z sąsiednich wsi. Najpierw jury objeżdża zgłoszone domy. W niedzielę następuje uroczyste ogłoszenie wyników i rozdanie nagród.
Jurorzy oceniają kunszt wykonania malunków, kolorystykę i zgodność z tradycją. Jak zaznaczają, ta unikatowa twórczość ludowa nie tylko została utrzymana, ale nawet przeżywa rozkwit. Rywalizujący twórcy dążą do odkrywania coraz to innych motywów zdobniczych, doskonalą swoją technikę i wprowadzają nowe formy plastyczne.
Termin konkursu jest ruchomy, bowiem zawsze odbywa się w pierwszym tygodniu po święcie Bożego Ciała.
Zdaniem etnografów, zwyczaj malowania domów w tym regionie motywami kwiatowym wziął się z wiosennego obyczaju bielenia chat, których fasady zszarzały po jesiennych ulewach i zimowych zamieciach.
Konkurs "Malowana Chata" jest najdłużej trwającym konkursem na sztukę ludową w Polsce. Po raz pierwszy odbył się w 1948 r., a od 1978 r. organizowany jest przez Muzeum Okręgowe w Tarnowie. Zadanie dofinansowywane jest ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.(PAP)
autor: Rafał Grzyb
rgr/ dki/
