Na wystawę czasową „Stanisław Małachowski. Bohater. Mit. Symbol” oraz nową ekspozycję stałą - Galerię Wettynów zaprasza prof. Wojciech Fałkowski, dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie.
„Przypomnienie ważnej postaci Stanisława Małachowskigo i roli jaką odegrał podczas obrad Sejmu Wielkiego i uchwalenia Konstytucji 3 maja było podstawą do pracy nad przygotowaniem wystawy” – powiedział podczas poniedziałkowej konferencji prof. Fałkowski. „Postać ta urasta do rangi symbolu, stając się wręcz wzorem patrioty i męża stanu” – dodał.
Kurator wystawy Norbert Haliński wyjaśnił, że celem wystawy jest nie tylko oddanie hołdu Marszałkowi Małachowskiemu i przywołanie jego sylwetki, ale także „zobrazowanie – na przykładzie wybranych przedstawień – przyjmowania się w Polsce tendencji estetycznych właściwych klasycyzmowi”.
„To właśnie on, nie król, jest na pierwszym planie słynnego obrazu Jana Matejki Konstytucja 3 maja 1791 roku. Niesiony na rękach uczestników tryumfalnego pochodu dumnie dzierży nad głową jeden z najważniejszych w historii Rzeczypospolitej dokumentów, do którego uchwalenia walnie się przyczynił. Marszałek Stanisław Małachowski jako jeden z największych mężów stanu swojej epoki” – przypomniano w materiałach zapowiadających wystawę.
Stanisław Bartłomiej Ludwik Małachowski herbu Nałęcz (1736-1809) to jedna z najważniejszych osobistości politycznych Rzeczypospolitej drugiej połowy XVIII wieku. Był m.in. marszałkiem Trybunału Głównego Koronnego, któremu przywrócił dawną sprawność. Niezwykle cenił go król Stanisław August, czemu dał wyraz, honorując hrabiego najwyższymi państwowymi odznaczeniami - Orderem Świętego Stanisława i Orderem Orła Białego.
Rola, jaką Małachowski odgrywa przy prowadzeniu obrad Sejmu Wielkiego i uchwaleniu Konstytucji 3 maja, a także jego sprzeciw wobec działań konfederacji targowickiej, sprawiają, że jako postać urasta do rangi symbolu. Napoleon, dobrze poinformowany o jego zasługach, wezwał go do Warszawy w 1807 roku, aby zaproponować mu urząd prezesa Komisji Rządzącej nowo powstałego Księstwa Warszawskiego. Niespełna dziewięć miesięcy później Małachowski został premierem.
Wystawa „Stanisław Małachowski. Bohater. Mit. Symbol”, zaaranżowana w Sali Senatorskiej, włączona została w Trasę Królewską, będzie czynna od 26 kwietnia do 5 czerwca.
Drugim wydarzeniem na Zamku Królewskim jest udostępnienie nowej ekspozycji stałej - Galerii Wettynów. Jest to sala urządzona na wzór królewskich lub arystokratycznych pomieszczeń reprezentacyjnych z pierwszej połowy XVIII wieku.
„To prawdziwy Królewski Pokój Wettynów” – powiedział prof. Fałkowski. „Wchodząc do tej komnaty stajemy się częścią dworu Wettynów. W otoczeniu obrazów – portretów przedstawicieli rodu, ich potomstwa, w otoczeniu przepięknych mebli, konsol, luster i porcelany odwiedzający mogą odczuć atmosferę epoki saskiej” - dodał.
„Nowa ekspozycja stała w Zamku Królewskim przywołuje ducha tej niejednoznacznej i przez to fascynującej epoki w dziejach Rzeczypospolitej” – podkreślił Fałkowski.
Pochodząca z Saksonii dynastia Wettynów, obecna na polsko-litewskim tronie w osobach Augusta II Mocnego i jego syna Augusta III, nie zapisała się dobrze w polskiej historii.
„Z czysto politycznego punktu widzenia z pewnością tak. Błędy w polityce zagranicznej i brak niezbędnych reform wewnętrznych doprowadziły do osłabienia autorytetu władzy królewskiej, czemu towarzyszył wzrost pozycji rodów magnackich, tworzących zwalczające się frakcje, zdolnych korumpować szlachtę i prowadzić własną politykę, niejednokrotnie sprzeczną z racją stanu. Skutkiem tego był narastający kryzys państwa, który ostatecznie miał doprowadzić do upadku Rzeczypospolitej” – czytamy w opisie wystawy.
Jednak - jak wyjaśnił kurator ekspozycji Maciej Choynowski - pod względem rozwoju kultury i obyczajów okres saski był niezwykle barwny i ciekawy, a przede wszystkim ważny – a jako taki z pewnością wart specjalnego upamiętnienia.
„Dlatego prócz okazałej, bogato zdobionej fasady od strony Wisły, a także odtworzonej w sposób nawiązujący do epoki saskiej Sali Senatorskiej od teraz będzie można podziwiać w Zamku Królewskim także nową ekspozycję stałą nawiązującą do ponad sześciu dekad panowania Sasów” – dodał kurator.
Eksponowane w pomieszczeniu oryginalne meble z epoki zakupione zostały w antykwariatach Paryża, Madrytu i Modeny. Wśród nich wyróżnia się przede wszystkim zespół włoskich konsol i luster w bogato rzeźbionych złoconych ramach oraz paryskich komód sarkofagowych, intarsjowanych, z zachowanymi kompletami oryginalnych brązów. Na blatach wyeksponowane są m.in. pochodzące z kolekcji Augusta III zabytkowe wazy, przekazane w darze przez rząd NRD.
Komplet „radziwiłłowskich” siedzisk w stylu Ludwika XV kryty jest XVIII-wiecznym haftem na kanwie przedstawiającym sceny figuralne o charakterze mitologiczno-alegorycznym.
Ściany pokoju pokrywają obrazy, głównie portrety władców oraz członków rodziny królewskiej, ale także sceny z życia dworu. Większość dzieł pochodzi ze zbiorów Andrzeja Ciechanowieckiego.
Wśród obrazów można znaleźć aż osiem przedstawień Fryderyka Krystiana, syna Augusta III, przyszłego elektora saskiego i niedoszłego kandydata do polskiego tronu, a także wizerunki Fryderyka Augusta I, króla Saksonii i księcia warszawskiego, syna Fryderyka Krystiana, oraz jego żony Marii Amalii Augusty Wittelsbach – dzięki czemu dynastia Wettynów reprezentowana jest w Galerii w czterech pokoleniach.
Ekspozycja stała „Galeria Wettynów” będzie dostępna na Zamku Królewskim od 26 kwietnia. (PAP)
Anna Bernat
abe/ pat/
