Główne wejście do Muzeum Brytyjskiego. Fot. Wikimedia Commons
Jedno z największych muzeów świata Muzeum Brytyjskie (British Museum), mieszczące się w neoklasycznym budynku w słynnej z bohemy londyńskiej dzielnicy Bloomsbury obchodzi w środę 255. urodziny. Najbardziej jest znane z imponujących zbiorów sztuki starożytnej.
Muzeum Brytyjskie jest największym w Europie muzeum historii starożytnej. Stała ekspozycja liczy blisko 8 mln obiektów, co stanowi 4/5 zbiorów. Do najbardziej znanych obiektów, które wciąż można obejrzeć za darmo, należą freski z Partenonu, kamień z Rosetty, posągi Ramzesa II i skrzydlate asyryjskie byki.
Rocznica upływa pod znakiem przygotowań do wielkiej wystawy o wikingach (Wikingowie: życie i legenda), która zostanie otwarta z początkiem marca. Można będzie na niej obejrzeć najdłuższy zachowany oryginalny okręt wikingów, odkryty w duńskim fiordzie Roskilde w 1997 r. 37 - metrowa łódź liczy sobie ponad 1000 lat.
Takimi okrętami wikingowie podróżowali do Nowej Fundlandii, Grenlandii i Maroka. Ślady ich obecności są m. in. na ziemiach polskich, w Rusi Kijowskiej i w płd. Włoszech. Po raz pierwszy na widok publiczny wystawione zostaną obiekty znajdujące się w muzealnym magazynie od 1891 r.
Muzeum nie wiedziało nawet, że je ma, ponieważ były zmieszane z masą organiczną i dopiero ostatnio ktoś wpadł na pomysł, by ją prześwietlić Rentgenem. Dzięki temu odkryto pozłacaną broszę z VIII lub IX w. o średnicy 6 cm. należącą do kobiety z wysokiego rodu.
Muzeum Brytyjskie jest największym w Europie muzeum historii starożytnej. Stała ekspozycja liczy blisko 8 mln obiektów, co stanowi 4/5 zbiorów. Do najbardziej znanych obiektów, które wciąż można obejrzeć za darmo, należą freski z Partenonu, kamień z Rosetty, posągi Ramzesa II i skrzydlate asyryjskie byki.
Z okazji obecnej rocznicy nie zorganizowano specjalnych obchodów, ale datę tę zauważyła prasa, która publikuje listę tego, co trzeba koniecznie w życiu zobaczyć, jeśli życie ma być coś warte. Na liście tej znajdują się zbiory British Museum.
Muzeum, obok artefaktów, do niedawna słynęło z czytelni, w której bywali m.in. Darwin, Marks, Lenin i Gramsci, a Ksawery Pruszyński na podstawie tamtejszych zbiorów napisał w 1944 r. książkę o margrabim Wielopolskim. Obecnie czytelnia wraz z biblioteką przeniesiona jest do nowego budynku w dzielnicy St. Pancras, a jej dawne pomieszczenie przebudowano na oszklony dziedziniec.
Podstawą powstania Muzeum w 1753 r. były zbiory lekarza i naukowca Hansa Sloane’a, na którego cześć nazwano jedną z najbardziej eleganckich ulic brytyjskiej metropolii. Jego pierwotną siedzibą była posiadłość rodziny Montagu, zakupiona za 20 tys. funtów – wówczas zawrotną sumę, dziś znacznie poniżej rocznej średniej krajowej zarobków.
Otwarto je oficjalnie 15 stycznia 1759 r. w tym samym miejscu, w którym jest dziś. Dzięki brytyjskim podbojom kolonialnym muzeum rozrastało się i rozbudowywało. Szczodrymi darczyńcami okazywali się brytyjscy przedstawiciele dyplomatyczni, zwłaszcza konsul generalny w Egipcie Henry Salt oraz ambasador brytyjski w Stambule lord Thomas Elgin.
Niektóre obiekty pochodziły z rabunku albo zostały kupione za bezcen. Muzeum wzbogacało się także dzięki zapisom testamentowym. W 1898 r. baron Ferdinand de Rothschild zapisał placówce swój prywatny skarbiec zastrzegając, że musi być wystawiony, jako wyodrębniona część kolekcji w osobnym pokoju.
Zbiory pomnażały też geograficzne odkrycia. W 1778 r. zorganizowano w Muzeum wielką wystawę obiektów przywiezionych przez kapitana Cooka z wyprawy do Południowych Mórz. Z czasem obiektów flory i fauny zaczęło przybywać tak dużo, że wyodrębniono osobne Muzeum Przyrody (Natural History) i Muzeum Etnograficzne (Museum of Mankind).
Dzięki pokonaniu Napoleona w bitwie nad Nilem w 1801 r., Muzeum wzbogaciło się o egipskie rzeźby oraz o słynny kamień z Rosetty, który okazał się kluczem do rozszyfrowania hieroglifów. W 1840 r. muzeum zorganizowało pierwszą, własną wyprawę archeologiczną do Azji Mniejszej na teren dawnego królestwa Licii.
Sponsorowało też wyprawy archeologiczne do Mezopotamii – stąd Muzeum posiada duży zbiór asyryjskiego pisma klinowego, który uczynił z niego ważny ośrodek studiów asyryjskich. Dla asyryjskich rzeźb zbudowano specjalną galerię. W drugiej połowie XIX w. Muzeum zaczęło gromadzić obiekty kultury i sztuki europejskiego średniowiecza i rozbudowano dział etnografii.
W czasie I wojny światowej, licząc się z groźbą bombardowania Londynu przez niemieckie sterowce, część zbiorów ewakuowano, co nie wyszło im na dobre. Utworzono w związku z tym dział konserwacji, który wyodrębniono w 1931 r. Po raz drugi część zbiorów ewakuowano w czasie II wojny światowej. W 1940 r. nalot Luftwaffe uszkodził jedną z galerii.
Muzeum nie przestaje się rozrastać, choć dziś ekspansja odbywa się głównie w zakresie usług i technologii. Muzeum organizuje czasowe wystawy (np. słynna wystawa skarbów z grobu Tutankhamuna w 1972 r. przyciągnęła ponad 1,6 mln zwiedzających), ma własne wydawnictwo, program oświatowy, towarzystwo przyjaciół. Wynajmuje też pomieszczenia na specjalne uroczystości.
Organizuje też wystawy przed wejściem. Przed kilkoma laty eksponowano w tym miejscu rzeźby polskiego artysty Igora Mitoraja.
Obok fresków Partenonu, których zwrotu domagał się rząd Grecji, ale - gdy Grecja faktycznie stała się bankrutem - dał za wygraną, i kamienia z Rosetty, na liście najcenniejszych obiektów są m. in. kolosalne rzeźby Amenhotepa III z 1350 r. p.n.e, o sto lat od nich młodsze posągi Ramzesa II, mumia Kleopatry z Teb, anglo-saksoński hełm, złożony podczas restauracji z 500 kawałków, posągi z Wyspy Wielkanocnej, zestaw szachów z XII w. z kłów morsa, znaleziony na szkockiej wyspie Lewis, aztecki dwugłowy wąż, jedna z sześciu kariatyd Erechtejonu. (PAP)
asw/ abe/
