Muzeum Śląskie w Katowicach. Fot. PAP/A. Grygiel
23 stycznia 1929 r. Sejm Śląski utworzył Muzeum Śląskie, upamiętniając w ten sposób 10-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości. Współczesne Muzeum Śląskie w Katowicach świętuje w tym roku jubileusz 90-lecia.
"To nietypowa sytuacja; jesteśmy jedynym muzeum w Polsce, które nie świętuje nieprzerwanej działalności czy jubileuszu swej siedziby, ale kolekcji i idei, która się przez wiele lat z tą kolekcją wiązała" – powiedziała podczas wtorkowej konferencji prasowej w Katowicach dyrektor Muzeum Śląskiego Alicja Knast.
Zaplanowano bogaty program wydarzeń jubileuszowych z udziałem m.in. amerykańskiego kompozytora Johna Zorna, scenografa Marcela Sławińskiego, japońskiej artystki Chiharu Shioty czy ilustratora Bartka Arobala Kociemby.
Obchody zainauguruje 31 stycznia koncert Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach pod dyrekcją Bassema Akiki, z udziałem Ewy Majcherczyk, Aleksandry Olczyk, Anny Boruckiej i Łukasza Koniecznego. Koncertowi będzie towarzyszyć wizualizacja przygotowana przez Marcela Sławińskiego i Katarzynę Sobańską, inspirowana projektami scenograficznymi ze zbiorów Centrum Scenografii Polskiej – oddziału Muzeum Śląskiego, dysponującego najbogatszą w Polsce, liczącą 15 tys. eksponatów kolekcją z dziedziny scenografii teatralnej i filmowej.
"Kiedy z Katarzyną Sobańską otrzymaliśmy tę propozycję, to z jednej strony wydała się nam niezwykle atrakcyjna, a z drugiej – trochę się wystraszyliśmy, bo mieliśmy pracować na archiwalnych materiałach autorstwa wielkich twórców, na których wyrośliśmy. Wyzwaniem było dla nas to, jak podejść do materii, która jest tak wysublimowana i piękna, i stworzyć nową wartość" – powiedział Marcel Sławiński.
NOSPR to niejedyna instytucja, z którą Muzeum Śląskie będzie świętować swój jubileusz. 16 lutego w Operze Śląskiej odbędzie się spektakl "Cyganeria" Giacomo Pucciniego, oparty na premierze z 1980 r., do której scenografię przygotował inny wybitny scenograf – Wiesław Lange. W foyer opery zostanie otwarta wystawa prezentująca jego projekty.
19 lutego w budynku dawnej stolarni w Muzeum Śląskim wystąpi Kwartet Śląski z repertuarem wybitnego śląskiego kompozytora Henryka Mikołaja Góreckiego. Twórczość Wiesława Langego, będzie też inspiracją dla strony plastycznej "Kordiana" Juliusza Słowackiego w Teatrze Śląskim im. St. Wyspiańskiego w Katowicach, a we współpracy z Teatrem Rozrywki w Chorzowie planowany jest koncert pt. "Nie tylko Tango Milonga. Piosenki 1929 r.".
W ramach obchodów Muzeum Śląskie planuje też nowe cykliczne wydarzenie kulturalne, poświęcone fenomenowi dziedzictwa przemysłowego, łączące różne dziedziny sztuki. Biennale Industrii odbędzie się w dniach 26-29 września 2019 r. Złożą się na nie m.in. wydarzenia o charakterze performatywnym, site-specific, koncerty i projekty wystawiennicze.
Do udziału w tym projekcie zaproszono amerykańskiego kompozytora Johna Zorna, który wraz z liczącym ponad 20 osób zespołem przygotuje muzyczny maraton odbywający się w różnych przestrzeniach muzeum. Swoją industrialną muzykę zaprezentuje też urodzona w Chinach, a pracująca w Berlinie artystka Pan Daijing, a japońska artystka Chiharu Shiota i Bartek Arobal Kociemba zaprezentują swoje prace w Galerii Jednego Dzieła.
Muzeum Śląskie zostało powołane do życia uchwałą Sejmu Śląskiego z 23 stycznia 1929 i działało do wybuchu II wojny światowej. Właśnie w 1939 r. planowano otwarcie siedziby muzeum – jednego z najnowocześniejszych gmachów tego typu w ówczesnej Europie, autorstwa Karola Schayera. Hitlerowcy rozebrali jednak budynek, a część zbiorów, którą udało się ocalić przed zniszczeniem, przewieziono do Oberschlesisches Landesmuseum w Bytomiu, dzisiejszego Muzeum Górnośląskiego.
Restytucja Muzeum Śląskiego nastąpiła w grudniu 1984 roku. Tymczasową siedzibą muzeum został budynek dawnego hotelu z przełomu XIX i XX wieku, w którym Muzeum Śląskie oficjalnie zakończyło działalność dopiero w 2018 r.
W 2015 r. instytucja uzyskała jednak swoją nową, częściowo mieszczącą się pod ziemią siedzibę w nowoczesnym kompleksie, powstałym na terenie dawnej kopalni węgla kamiennego Katowice, której obiekty zaadoptowano również na cele muzealne.
Do najcenniejszych zbiorów Muzeum Śląskiego należą kolekcje: malarstwa polskiego sprzed i po 1945 roku (w której znajdują się prace m.in. Józefa Chełmońskiego, Artura Grottgera, Tadeusza Makowskiego, Jacka Malczewskiego, Jana Matejki, Józefa Mehoffera i Stanisława Wyspiańskiego), sztuki nieprofesjonalnej, fotografii artystycznej i dokumentalnej, plakatu polskiego oraz bogate zbiory etnograficzne i z zakresu polskiej plastyki scenicznej. (PAP)
autorka: Anna Gumułka
lun/ itm/
