Prezentacja archiwaliów dotyczących historii NSZZ Solidarność na konferencji prasowej w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu. Fot. PAP/Maciej Kulczyński
Nieznane wcześniej nagrania wypowiedzi Lecha Wałęsy i Karola Modzelewskiego z lat 80. XX w., archiwum fotografii Niezależnej Agencji Fotograficznej Dementi, kopia Porozumień Sierpniowych to niektóre z archiwaliów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, w którego strukturach powstał Ośrodek Badań nad Opozycją w PRL.
W przededniu 45. rocznicy Porozumień Sierpniowych dyrekcja Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu przypomniała, że w zbiorach Ossolineum znajduje się bardzo bogaty zbiór archiwaliów dokumentujących historię Solidarności oraz działalność opozycyjną w okresie PRL.
Dr Łukasz Kamiński, dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, podkreślił, że w Ossolineum gromadzono materiały związane z działalnością opozycji PRL od lat 70. XX w. – W naszych zbiorach znajduje się na przykład kopia Porozumień Sierpniowych, którą otrzymali strajkujący we Wrocławiu i dopiero po otrzymaniu tego dokumentu przerwali strajk. Ranga tego dokumentu jest duża, ponieważ oryginały Porozumień Sierpniowych zaginęły – mówił Kamiński.
Dyrektor podkreślił, że zbiory Ossolineum w tym obszarze powiększają się dzięki darczyńcom. – Twórcy Niezależnej Agencji Fotograficznej Dementi przekazali nam całe swoje archiwum. To wielki impuls dla nas, aby przyśpieszyć prace nad okresem lat 80. – mówił dyrektor.
Tomasz Kizny, fotograf agencji Dementi, przypomniał, że agencja powstała 31 sierpnia 1982 r. i przez szereg lat działała w podziemiu. – Dokumentowaliśmy strajki, demonstracje, głodówki, wszelkie przejawy i formy oporu społecznego. Agencja funkcjonowała w drugim obiegu wydawniczym; współpracowaliśmy z podziemnymi czasopismami w Polsce i zagranicznymi tytułami, poprzez agencje AP, AFP i Reuters – mówił Kizny. Fotografowie agencji dokumentowali też wydarzenia w innych państwach Europy Środkowo-Wschodniej. Członkowie Dementi są autorami około 30 tys. zdjęć, z czego 8 tys. zostało już zdigitalizowanych.
Dr Marek Mutor, zastępca dyrektora Ossolineum i przewodniczący Platformy Europejskiej Pamięci i Sumienia, poinformował, że w strukturach Ossolineum powstał Ośrodek Badań nad Opozycją w PRL. – Chcemy przejrzeć i zbadać wszystkie zbiory z tego obszaru, które już są w Ossolineum. Udało się też pozyskać nowe archiwalia – mówił Mutor.
Dr Piotr Sroka, kierownik Ośrodka Badań nad Opozycją w PRL, poinformował, że dzięki darczyńcom Ossolineum dysponuje m.in. archiwum Biura Interwencyjnego KOR, które działało w latach 1977–1980. Dodał, że do Ossolineum trafił również dar dziennikarza Tomasza Wróblewskiego, syna wieloletniego publicysty „Polityki” Andrzeja Wróblewskiego. – To taśmy magnetofonowe nagrane przez jego ojca Andrzeja Wróblewskiego, bardzo zaangażowanego w relacjonowanie tego, co się działo w latach 80., był w Stoczni Gdańskiej, przeprowadzał wywiady z działaczami Solidarności, m.in. pierwszy wywiad, który ukazał się z Lechem Wałęsą w oficjalnej prasie i ten wywiad mamy na taśmie – mówił Sroka. Na taśmach są również wypowiedzi m.in. Karola Modzelewskiego, wówczas pracownika PAN we Wrocławiu. (PAP)
pdo/ aszw/
