Co najmniej kilka miesięcy później niż planowano, prawdopodobnie w 1. kwartale 2015 r., zostanie udostępniona turystom Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna w Zabrzu. Przyczyną opóźnień są m.in. konsekwencje kwietniowego wypadku i zbyt drogie oferty w części przetargów.
Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna to wybudowany w latach 1799-1863 chodnik ciągnący się kilkadziesiąt metrów pod ziemią przez 14 km od Zabrza do Chorzowa. Odwadniano nim kopalnie i spławiano łodzie z węglem do wylotu, który mieścił się w dzisiejszym centrum Zabrza i dalej - kanałem sztolniowym - do Gliwic. Ujście zamurowano w 1951 r. Od 2008 r. Sztolnia jest przystosowywana do obsługi ruchu turystycznego; jeszcze w ub. roku zakładano zakończenie prac w pierwszej połowie 2014 r.
W Sztolni przygotowywana jest licząca 2,5 km trasa zaczynająca się w naziemnej części obecnego skansenu Królowa Luiza. Stamtąd zwiedzający zjadą szybem Carnall 36 m pod ziemię na poziom kanał i wejdą do łodzi, którymi popłyną niespełna 500 m do mijanki, gdzie znajdował się największy podziemny port załadowczy Sztolni.
Z portu turyści przejdą tzw. chodnikiem 510 do drugiej części Luizy, XIX-wiecznymi i współczesnymi wyrobiskami o łącznej długości ponad 1,5 km, oglądając m.in. pracę maszyn. Ta część będzie połączona z powierzchnią szybem Wyzwolenie. Będzie tam można wyjechać na górę (gdzie działać ma poświęcona roli węgla interaktywna ekspozycja "Park 12C”), albo wrócić do Sztolni, którą dalej, do zrekonstruowanego wylotu w centrum miasta, będzie kursować kolejka górnicza.
Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna to wybudowany w latach 1799-1863 chodnik ciągnący się kilkadziesiąt metrów pod ziemią przez 14 km od Zabrza do Chorzowa. Odwadniano nim kopalnie i spławiano łodzie z węglem do wylotu, który mieścił się w dzisiejszym centrum Zabrza i dalej - kanałem sztolniowym - do Gliwic.
19 kwietnia br. osiemnastu pracujących przy oczyszczaniu i zabezpieczaniu Sztolni górników podtruło się tlenkiem węgla z nieprzystosowanego do pracy pod ziemią urządzenia spalinowego – przy zaburzonej wentylacji. Nadzór górniczy wstrzymał prace, wskazując m.in. na konieczność poprawy wentylacji w wyrobisku. Przestój trwał blisko trzy miesiące. W tym czasie w Sztolni m.in. zmodyfikowano układ tymczasowej wentylacji i zabudowano dodatkowe zabezpieczenia.
Docelowo obiekt będzie wentylowany m.in. poprzez nową stację wentylatorów (w rejonie budynku dyrekcji DB Schenker) połączoną ze Sztolnią tzw. otworem wielkośrednicowym. Jak poinformowała PAP kierująca projektem udostępnienia Sztolni turystom Anna Wieczorek, całościowy przetarg na wykonanie tego elementu został unieważniony ze względu na zaoferowane zbyt wysokie ceny. Zadanie podzielono na dwie części – zawarto już umowę na wykonanie otworu, przetarg na projekt wentylatorowni jest w toku.
Na powierzchni gotowy jest obiekt w centrum miasta, przy ul. Miarki. Powstał tam trzykondygnacyjny budynek obsługi ruchu turystycznego z końcową stacją kolejki. Zrekonstruowano też historyczny wylot Sztolni. W skansenie Królowa Luiza w toku jest przebudowa budynku nadszybia szybu Carnall, a także części budynku stacji sprężarek i rozdzielni oraz innej infrastruktury technicznej. W rejonie ul. Sienkiewicza trwają roboty budowlane wokół szybu Wyzwolenie, trwa przetarg na budowę "Parku 12C”.
W podziemnej części robót zakończyło się udrażnianie części sztolni od strony ujścia przy ul. Miarki w centrum Zabrza. Trwa ciągle udrażnianie od strony szybu Carnall. Inwestor rozstał się z wykonawcą drewnianego zabezpieczenia chodnika 510, który stosował wadliwe materiały. Po zaktualizowaniu projektu ruszy nowy przetarg na to zadanie. Ze względu na zbyt wysokie ceny, ponownie ogłoszony został też przetarg na wykonanie obudowy sztolni i odwodnienia na odcinku 1,3 km od strony ul. Miarki.
Miasto prowadzi prace w Sztolni w ramach projektu tworzenia Europejskiego Ośrodka Kultury Technicznej i Turystyki Przemysłowej. Ośrodek – jako spójny produkt turystyczny - połączy najciekawsze zabrzańskie obiekty tego typu: Zabytkową Kopalnię Węgla Kamiennego Guido, Skansen Górniczy Królowa Luiza, Muzeum Górnictwa Węglowego oraz Główną Kluczową Sztolnię Dziedziczną.
Koszt całej rozpoczętej w 2008 r. inwestycji określany jest na ok. 71 mln zł. Większość - ok. 41,5 mln zł - pochodzi ze środków Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Resztę wykładają władze Zabrza i Woj. Śląskiego.(PAP)
mtb/ abe/
