Św. Mikołaj. Źródło: Wikimedia Commons
W katedrze prawosławnej w Białymstoku odbyły się w środę uroczystości ku czci św. Mikołaja Cudotwórcy. Jest on patronem tej katedry - najważniejszej świątyni prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej. Oprócz prawosławnych, święto obchodzą też grekokatolicy.
Według kalendarza juliańskiego, z którego przy ustalaniu dat świąt religijnych korzysta polska Cerkiew, uroczystość ku czci św. Mikołaja przypada 19 grudnia w kalendarzu gregoriańskim (obecnie powszechnym), czyli 13 dni po tradycyjnych mikołajkach.
Głównej liturgii w katedrze pw. św. Mikołaja w Białymstoku, poprzedzonej obrzędem poświęcenia wody, przewodniczył ordynariusz diecezji abp Jakub, w asyście m.in. arcybiskupa przemysko-gorlickiego Paisjusza oraz biskupa łódzko-poznańskiego Atanazego.
Białostocka katedra została wybudowana w latach 1843-46 jako świątynia parafialna, ponieważ Białystok należał wówczas do diecezji grodzieńskiej. W 1951 r., po utworzeniu prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej, podniesiono ją do rangi katedry. Znajduje się w niej, szczególnie czczona, ikona przedstawiająca świętego Mikołaja. W każdą środę odprawiane są przed nią specjalne modlitwy (akatysty).
Podobne świąteczne obchody odbyły się w środę w województwie podlaskim również m.in. w Białowieży, Narewce czy Drohiczynie. W Warszawie zwierzchnik Cerkwi w Polsce metropolita Sawa przewodniczył liturgii w prawosławnej katedrze metropolitalnej św. Marii Magdaleny.
Dzień św. Mikołaja według kalendarza juliańskiego obchodzili również grekokatolicy, m.in. z Podkarpacia.
"W nocy z wtorku na środę wierni obdarowali się prezentami. Natomiast w środę, w cerkwiach odprawiane są nabożeństwa związane z kultem świętego" - powiedział PAP ks. Andrzej Żuraw, dziekan sanocki i proboszcz parafii greckokatolickiej w Komańczy w Bieszczadach. Duchowny zaznaczył, że św. Mikołaj jest dla chrześcijan wschodnich jednym z ważniejszych świętych. "W Kościele wschodnim szczególną uwagę zwraca się na dobroć św. Mikołaja. Jego podobizna zajmuje poczesne miejsce w każdym ikonostasie. Znajduje się wśród namestnych (głównych - PAP) ikon" - dodał ks. Żuraw.
Biskup Mikołaj żył na przełomie III i IV wieku w Azji Mniejszej. Urodził się jako jedyny syn pobożnych rodziców. W żywotach świętych zapisano, że gdy był młodym kapłanem, po śmierci rodziców cały swój majątek rozdał biednym.
Ten czczony w Kościele katolickim i prawosławnym teolog, zwany cudotwórcą, jest patronem żeglarzy i wędrowców, a także panien pragnących zmienić stan cywilny. Św. Mikołaja uważa się także za orędownika osób skrzywdzonych przez los. Zasłynął z podrzucania jedzenia i złota do domu trzech biednych sióstr, by mogły wyjść za mąż. Stąd wziął się zwyczaj obdarowywania prezentami w jego święto. Podczas pielgrzymki do Ziemi Świętej zapowiedział żeglarzom, że czeka ich straszna burza, ale morze uspokoiły modlitwy świętego.
Jego relikwie znajdują się w Bari we Włoszech. Przeniesiono je tam z Myr Licyjskich w obecnej Turcji, gdzie święty zmarł 6 grudnia, między rokiem 345 a 352 (dokładnej daty nie udało się ustalić) jako biskup tego miasta.
Przedstawiciele polskiej Cerkwi liczbę wiernych szacują na 450-500 tys. osób. W ostatnim spisie powszechnym GUS, które to dane uznawane są jednak przez hierarchów za niemiarodajne, przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce zadeklarowało 156 tys. osób. Największe ich skupiska są w województwie podlaskim.
Liczba grekokatolików w Polsce szacowana jest na ponad 33 tys. wiernych. Mieszkają m.in. w województwach: podkarpackim, małopolskim, warmińsko-mazurskim, zachodniopomorskim, lubuskim i dolnośląskim.(PAP)
Autorzy: Robert Fiłończuk, Alfred Kyc
rof/ kyc/ krap/
