Polonia w miejscowości Panna Maria w Teksasie otwiera Centrum Dziedzictwa Polskiego (PHC). Centrum będzie prezentować historię i kulturę polską, a także dzieje tej najstarszej osady polonijnej w Ameryce założonej w 1854 roku przez imigrantów z Górnego Śląska.
Obiekt o powierzchni ponad 1500 m. kwadratowych pomieści m.in. kilka sal wystawowych, salę ultimedialną, a także bibliotekę i archiwum.
„Centrum Dziedzictwa Polskiego powstało dla uhonorowania pierwszej polskiej osady założonej przez imigrantów z ziem polskich w 1854 roku w Stanach Zjednoczonych. Choć nie byli pierwszymi Polakami w Ameryce, osada w Pannie Marii jest uważana za pierwszą. Mieszkają tam do tej pory głównie potomkowie tych osadników” – wyjaśnił PAP konsul generalny RP w Houston, w Teksasie, Robert Rosiecki.
Jak dodał pomysłodawcą, założycielem, fundatorem i prezesem Centrum jest emerytowany, obecnie 90-letni, biskup John Walter Yanta. Wywodzi się on z pierwszych osadników, a w latach 1997-2008 był biskupem w Amarillo, w Teksasie.
W Pannie Maria jest też starannie utrzymany, odbudowany po pożarze, polski kościół i cmentarz. Znajduje się tam m.in. grób inicjatora powstania osady ks. Leopolda Moczygemby.
„Ośrodek będzie upamiętniał utworzenie pierwszej osady Panna Maria i stanie się centrum kultury polskiej z salą teatralną, obiektami muzealnymi, artefaktami oraz pamiątkami. Zgromadzone eksponaty pozwolą odwiedzającym zaznajomić się z historią Polski. Będzie można uczestniczyć w różnych projektach i wydarzeniach” – wyliczył konsul.
Uznał obiekt za największy tego rodzaju w południowej części USA od Kalifornii do Florydy. Wzniesiono go kosztem ok. 14 mln dolarów, głównie dzięki ofiarności miejscowej Polonii przy wsparciu Polaków amerykańskich w całych Stanach Zjednoczonych, jak też cegiełce wartości ok. 80 tys. dolarów przekazanej przez MSZ.
„Ze względu na lokalizację Centrum odległego od dużych skupisk ludności pojawia się pytanie co dalej? Co się tam będzie działo, na ile będzie aktywne na mapie polonijnej? Ponieważ jednak w południowym pasie USA nie ma obiektów o takim potencjale i będących w pełni własnością polskiej społeczności, jeśli Centrum będzie dynamicznie zarządzane z atrakcyjną wizją i pomysłami na działalność może sprostać wyzwaniom” – ocenił Rosiecki wyrażając nadzieję, że placówka okaże się nie tylko pamiątką po pierwszych osadnikach, lecz przyciągnie współczesnych, zwłaszcza młodych Polaków.
Prezes polsko-amerykańskiej rady Teksasu (PACT), prof. Jim Mazurkiewicz, podkreślał zasługi i wizję biskupa Yanty w utworzeniu placówki. Zwrócił uwagę, że będzie miała charakter ośrodka dziedzictwa i edukacji.
„Biskup Yanta przewodził tym wysiłkom. Jego marzenia i wizja doprowadziły do utworzenia obiektu-pomnika przez potomków imigrantów z górnego Śląska i uhonorowania przodków. Szczególnie w pierwszych latach stanęli oni w USA obliczu ekstremalnie trudnych warunków klimatycznych, suszy i gruntów słabej jakości. Ale szukali okazji do lepszego życia, możliwości wychowania dzieci w wierze katolickiej. Przybyli w nadziei na znalezienie wolności” – tłumaczył Mazurkiewicz, który jest też członkiem rady dyrektorów PHC w Pannie Marii.
Sobotni program otwarcia Centrum przewiduje m.in. oficjalne wystąpienia. Zespoły polonijne zaprezentują programy artystyczne. Odbędzie się recital polskiego barda Pawła Piekarczyka.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)
ad/ jm/
