Cerkiew w Bystrem, którą opiekuje się Bieszczadzki Oddział TOnZ. Fot. PAP/J. Undro
Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Odział Bieszczadzki, Sebastian Mazurkiewicz oraz Polski Związek Kulturalno-Oświatowy w Republice Czeskiej otrzymali tytuły Strażników Dziedzictwa Rzeczypospolitej w drugiej edycji konkursu ustanowionego przez marszałka Senatu.
„To, co otrzymaliśmy jako dorobek poprzednich pokoleń, jest zachowane dzięki osobom i środowiskom, którym leży na sercu utrwalanie tej spuścizny. Są to niejednokrotnie osoby anonimowe, działające lokalnie. To pasjonaci historii rejonu, kolekcjonerzy, kronikarze, pragnący ocalić fragmenty większej całości dla potomnych” – mówił marszałek Bogdan Borusewicz podczas wtorkowej gali w Łazienkach Królewskich w Warszawie.
Podczas uroczystości ogłoszono wyniki II edycji konkursu „Strażnik Dziedzictwa Rzeczypospolitej” Custos Monumentorum Rei Publice. Tym tytułem uhonorowano osoby i instytucje mające szczególne zasługi dla ochrony i zachowania polskiego dziedzictwa kulturowego w kraju i za granicą.
„To, co otrzymaliśmy jako dorobek poprzednich pokoleń, jest zachowane dzięki osobom i środowiskom, którym leży na sercu utrwalanie tej spuścizny. Są to niejednokrotnie osoby anonimowe, działające lokalnie. To pasjonaci historii rejonu, kolekcjonerzy, kronikarze, pragnący ocalić fragmenty większej całości dla potomnych” – mówił marszałek Senatu Bogdan Borusewicz.
W tegorocznej, drugiej edycji konkursu kapituła pod przewodnictwem wicemarszałek Senatu Marii Pańczyk-Pozdziej, przyznała nagrody w trzech kategoriach. Jako "instytucja krajowa" nagrodzone zostało Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział Bieszczadzki za rewitalizację zabytków powiatu bieszczadzkiego i leskiego oraz opiekę nad nimi. Dzięki działaniom towarzystwa przywrócono do pierwotnego stanu wiele lokalnych zabytków - przydrożnych kapliczek i krzyży, cerkwi i cmentarzy, zabytkowych zabudowań gospodarskich.
Raz w roku towarzystwo publikuje broszurę popularyzującą wiedzę o bieszczadzkich zabytkach a także koniecznych remontach. "Dzięki działalności towarzystwa wzrosła społeczna aktywność w dziedzinie ochrony lokalnych zabytków, a mieszkańcy Bieszczad lepiej zrozumieli pojęcie +moje dziedzictwo kulturowe+" - mówiła Maria Pańczyk-Pozdziej.
W kategorii "nagroda krajowa dla osób fizycznych" wyróżniono Sebastiana Mazurkiewicza za stworzenie i realizację autorskiego programu edukacji regionalnej "Dokumentujemy dziedzictwo kulturowe ziemi wrzesińskiej". Na co dzień Mazurkiewicz jest dyrektorem Muzeum im. Dzieci Wrzesińskich. Napisał monografie lokalnych zabytków m.in. kościoła Św. Krzyża na Lipówce, jest współautorem monografii Wrześni i Witkowa. W uzasadnieniu przyznania Mazurkiewiczowi nagrody podkreślono, że jego działalność "przyczyniła się do rozwoju postaw patriotycznych czerpiących z tożsamości regionalnej, a także do pogłębienia znajomości dziedzictwa kultury regionu związanych z własna tradycja rodzinną".
Trzecia kategoria nagrody przeznaczona jest dla organizacji i osób działających za granicą, a jej patronem jest prof. Mieczysław Gębarowicz. W tej kategorii w tym roku nagrodzono Polski Związek Kulturalno-Oświatowy w Republice Czeskiej za "kultywowanie i propagowanie polskiej tradycji". Związek jest największym polskim stowarzyszeniem obywatelskim w Europie funkcjonującym poza krajem. Pod jego egidą powstały zespoły pieśni i tańca, teatry amatorskie i kapele folklorystyczne. Co roku związek publikuje "Kalendarz Śląski", prowadzi też działalność oświatową w ramach Międzygeneracyjnego Uniwersytetu Regionalnego.
Konkurs, ustanowiony w marcu 2013 r. przez marszałka Senatu, zorganizowano we współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Narodowym Centrum Kultury. Jak mówił podczas gali marszałek Bogdan Borusewicz, dziedzictwo narodowe to obiekty i przedmioty powiązane ze zjawiskami historycznymi i kulturowymi społeczeństwa, których istnienie zaświadcza o naszych korzeniach, potwierdza w sensie materialnym i duchowym tożsamość narodu. Marszałek podkreślił, że Senat wysoko ceni działania podejmowane na rzecz ochrony polskiego dziedzictwa, ponieważ niezwykle ważne jest przekazanie naszych wartości historycznych i kulturowych następnym pokoleniom. (PAP)
aszw/ laz/
