Mało znany obraz Józefa Pankiewicza „Rzeka w Giverny” to najnowszy nabytek Muzeum Okręgowego w Rzeszowie. Dzieło od soboty będzie prezentowane publiczności. Jego zakup dofinansowało Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Obraz „Rzeka w Giverny” powstał latem w 1912 roku podczas pobytu artysty w Normandii. Jak poinformowała w czwartek na konferencji prasowej kustosz muzeum Maria Stopyra jest to mało znane dzieło Pankiewicza, które odzwierciedla jego talent i jest jednocześnie reprezentatywne dla jego sztuki.
„Jest to wyjątkowej klasy, cenny obraz, dotychczas mało znany - znajdował się w prywatnej kolekcji. O jego wyjątkowości świadczy też to, że obraz należy do bardzo nielicznych dzieł z tego krótkiego okresu twórczości artysty, z Normandii, obejmującego zaledwie niecałe trzy lata” – mówiła Stopyra.
Dyrektor muzeum Bogdan Kaczmar dodał, że dzieła Pankiewicza z tego okresu są niezwykłą rzadkością na rynku antykwarycznym.
Kustosz zauważyła, że w tym okresie swojej twórczości, w Normandii, Pankiewicz kontynuował swoje poszukiwania w znalezieniu doskonałego piękna. Wcześniej artysta inspirował się m.in. impresjonizmem i symbolizmem.
„Ten nieznany obraz należy do nielicznych pejzaży mających szlachetną, wytworną, aczkolwiek wąską, zielono-błękitną gamę barwną. Wąska gama barwna daje wrażenie wyjątkowej harmonii, bo nieomal monochromatyczny olej zachwyca pięknymi szafirami, a także błękitami położonymi z maestrią na płótnie” – zachwalała obraz kustosz.
„Rzeka w Giverny” to obraz olejny na płótnie. Jest sygnowany przez Pankiewicza, a zdobi go dekoracyjna rama, złotego koloru, pochodząca z przełomu XIX i XX wieku. Zdaniem Stopyry rama ma podkreślać „bogactwo” samego obrazu.
Dzieło zostało kupione od prywatnej osoby za pośrednictwem Sopockiego Domu Aukcyjnego – Salon w Krakowie. Koszt obrazu to 153 tys. zł, z czego 107 tys. zł pochodziło ze środków resortu Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Obraz Pankiewicza uzupełni wiodącą kolekcję Galerii Malarstwa Polskiego Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, w której prezentowanych jest około 120 obrazów olejnych od XVIII wieku do 1939 roku; niektóre pokazane są po raz pierwszy w swojej historii.
Znajdują się tam dzieła sławnych polskich malarzy, m.in.: Jana Nepomucena Głowackiego, Henryka Siemiradzkiego, Maksymiliana i Aleksandra Gierymskich, Józefa Chełmońskiego, Józefa Brandta, Wojciecha Kossaka, Józefa Mehoffera, Jacka Malczewskiego, Leona Wyczółkowskiego, Teodora Axentowicza, Olgi Boznańskiej, Jana Cybisa, Tytusa Czyżewskiego.
Józef Pankiewicz (1866 - 1940) był malarzem, grafikiem, pedagogiem. Należy do najwybitniejszych artystów w historii sztuki polskiej XX wieku. Urodził się w Lublinie, zmarł w Marsylii.
Przez krytyków określany jest mianem malarza nowatora - był otwarty na awangardowe prądy w sztuce europejskiej. Swoją drogę artystyczną rozpoczynał od XIX-wiecznego realizmu, był - obok Władysława Podkowińskiego - polskim pionierem impresjonizmu. U schyłku XIX w. zwrócił się w stronę symbolizmu.
Po 1900 r., spędzając wiele lat we Francji, zainteresował się malarstwem postimpresjonistów, a w latach 1914 - 1918 podejmował także eksperymenty bliskie założeniom kubizmu.
W 1906 roku Pankiewicz został profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, a w 1924 utworzył paryską filię krakowskiej uczelni.
Artysta tworzył pejzaże, martwe natury, portrety, sceny rodzajowe. Ważną dziedziną twórczości Pankiewicza była grafika, którą uprawiał w latach 1895-1908, najchętniej eksperymentując z technikami metalowymi.
Jego dzieła to m.in. „Targ na kwiaty przed kościołem Św. Magdaleny w Paryżu” (1890), „Japonka” (1908), „Port w Concarneau II” (1908), „Pejzaż z jeziorem” (1920).
Artysta wystawiał swe obrazy w kraju i zagranicą; otrzymywał też liczne nagrody, m.in. na Wystawie Powszechnej w Paryżu, a 10 listopada 1933 r. „za twórczą pracę w dziedzinie malarstwa” został odznaczony przez Prezydenta RP Ignacego Mościckiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Otrzymał też francuską Legią Honorową.
Obecnie jego dzieła znajdują się w największych polskich muzeach i kolekcjach prywatnych i są wystawiane na licznych ekspozycjach. W 2006 roku odbyła się wielka monograficzna wystawa dzieł Pankiewicza w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Agnieszka Pipała (PAP)
api/ par/
