Sanktuarium Męki Pańskiej i Matki Bożej w Kalwarii Pacławskiej. Fot. PAP/D. Delmanowicz
Jedno z najbardziej znanych miejsc kultu w Polsce, często nazywane Jerozolimą Wschodu - Sanktuarium Męki Pańskiej i Matki Bożej Kalwaryjskiej w Kalwarii Pacławskiej obchodzi jubileusz 350-lecia. W czwartek odbędą się tam uroczystości dziękczynne pod przewodnictwem metropolity przemyskiego.
Poprzedzi je rozpoczynające się we wtorek dwudniowe sympozjum naukowe, poświęcone historii i znaczeniu sanktuarium.
Jak mówił o. Jan Maria Szewek, rzecznik prasowy krakowskiej prowincji Franciszkanów, którzy od początku istnienia opiekują się Kalwarią Pacławską, 350 lat temu - 3 maja 1668 r. na Dróżki Kalwaryjskie wyszli pierwsi pątnicy, aby przy kilkudziesięciu kaplicach rozważać tajemnice męki i śmierci Chrystusa oraz boleści Jego Matki Maryi.
Z czasem do Kalwarii przywędrował z Kamieńca Podolskiego cudowny obraz Matki Bożej, przed którym niegdyś modlili się królowie: Jan Kazimierz i Jan III Sobieski, hetmani Stanisław Żółkiewski, Stefan Czarniecki, książę Jarema Wiśniowiecki, a 50 lat temu - kard. Karol Wojtyła. W księgach klasztornych i sanktuaryjnych odnotowano ponad 50 cudów.
Wśród tematów, jakie będą omawiane podczas okolicznościowego sympozjum znalazł się m.in. "Wkład franciszkanów w życie duszpasterskie diecezji przemyskiej", z którym wystąpi metropolita przemyski abp Adam Szal, "Kalwaryjski pogrzeb Matki Bożej w świetle teologicznej perspektywy", na który zaprosi ks. dr hab. Wacław Siwak, "Ikonografia obrazu Matki Bożej Kalwaryjskiej" dr Zofii Bator.
W trakcie sympozjum uczestnicy wysłuchają też referatów na temat architektury i sztuki w świątyni kalwaryjskiej oraz o sanktuarium w Kalwarii Pacławskiej w realiach współczesności. Przybliżona zostanie także historia i przykłady działań organów bezpieczeństwa wobec franciszkanów i pielgrzymów w Kalwarii Pacławskiej w latach 1944-1989.
Po sympozjum, w czwartek odbędzie się uroczysta msza dziękczynna pod przewodnictwem metropolity przemyskiego ks. abpa Adama Szala, a homilię wygłosi prowincjał krakowskich Franciszkanów o. Marian Gołąb. Po eucharystii przewidziano także koncert chóru z Sanoka.
Uroczystości związane z jubileuszem 350-lecia Kalwarii Pacławskiej odbędą się także w sierpniu w czasie Wielkiego Odpustu. Wtedy to zostanie m.in. odsłonięty pomnik papieża pielgrzyma - Jana Pawła II.
O. Szewek przypomniał, że właśnie wtedy minie 50 lat od chwili, kiedy w 1968 r. podczas uroczystości z okazji 300. rocznicy założenia Kalwarii Pacławskiej, modlił się tam ówczesny metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła; późniejszy papież Jan Paweł II.
Wielki Odpust Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, który odbywa się każdego roku w sierpniu, należy do największych w kraju pod względem liczby uczestników, którzy przyjeżdżają tam nie tylko z Podkarpacia; wydarzenie gromadzi kilkadziesiąt tysięcy wiernych z całego kraju.
Kalwarię Pacławską założył w XVII wieku wojewoda podolski, kasztelan krakowski Andrzej Maksymilian Fredro herbu Bończa (1620-1679). Po powrocie z pielgrzymki do Ziemi Świętej postanowił możliwie jak najwierniej przenieść w okolice Przemyśla miejsca związane z Męką Pańską.
Legenda głosi, że podczas jednego z polowań puścił się w pogoń za szczególnie dorodnym okazem jelenia. Niespodziewanie zwierzę zatrzymało się, a wśród jego rogów pojawił się jaśniejący krzyż. Fredro postanowił upamiętnić to miejsce, wznosząc na wzgórzu kościół i klasztor, do którego sprowadził franciszkanów.
Kościół i klasztor franciszkanów zbudowane zostały na wzgórzu Karpat Wschodnich, 25 km od Przemyśla. Fredro na otaczających wzgórzach wystawił też kilkadziesiąt kaplic i połączył je dróżkami kalwaryjskimi Pana Jezusa i Matki Bożej. Długość Drogi Krzyżowej w Kalwarii wynosi nieco ponad 1,5 kilometra. Obecnie na dróżkach pątniczych znajduje się 35 kaplic murowanych, siedem drewnianych i pięć figur. Najstarsze pochodzą z ok. 1825 roku - nie zachowały się obiekty wzniesione przez Fredrę.
Kościół zachował pierwotny barokowy styl z freskami najwybitniejszego przedstawiciela malarstwa freskowego w Małopolsce wschodniej, pochodzącego ze Lwowa, Stanisława Stroińskiego; ołtarze z bogatą ornamentykę wywodzą się z warsztatu wybitnego rzeźbiarza lwowskiego Macieja Polejowskiego. Są tam też barokowe organy.
W zabytkowym kościele znajduje się również słynący łaskami obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej. W XVII wieku znajdował się on w kościele oo. franciszkanów w Kamieńcu Podolskim. W 1672 roku, po zdobyciu miasta przez Turków, obraz ukryto i kilka lat później przeniesiono do Kalwarii Pacławskiej.
Ze względu na szczególny kult Męki Pańskiej Kalwaria Pacławska nazywana jest Jerozolimą Wschodu, a z kolei na obecność cudownego obrazu Matki Bożej i umiłowanie Maryi przez wiernych, nosi też miano Jasnej Góry Podkarpacia. Jest jednym z najbardziej znanych miejsc pielgrzymkowych w Polsce. Kult Matki Bożej Kalwaryjskiej datuje się już od XVIII stulecia.
W Kalwarii Pacławskiej znajduje się też grób o. Wenantego Katarzyńca, przyjaciela św. Maksymiliana Marii Kolbego. Niedawno papież Franciszek wyraził zgodę na publikację dekretu o heroiczności cnót tego franciszkanina.
W Kalwarii Pacławskiej znajduje się ponadto rezerwat przyrody Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego ze ścieżką edukacyjną historyczno-przyrodniczą i wieżą widokową na okoliczne miejscowości w Polsce i na Ukrainie. Można z niej też obserwować żyjące tam ptaki drapieżne. Stamtąd prowadzi do Arłamowa w Bieszczadach szlak turystyczny. (PAP)
autor: Agnieszka Pipała
api/ js/
