20.10.1921 r. Wizyta Józefa Piłsudskiego na Jasnej Górze. Źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Sto lat temu, 20 października 1921 roku, marszałek Józef Piłsudski odwiedził Jasną Górę, by podziękować za zwycięską wojnę z bolszewikami. W setną rocznicę tego wydarzenia w częstochowskim sanktuarium będą się modlić przedstawiciele Związku Piłsudczyków RP.
Jak przypominają służby prasowe Jasnej Góry, mszę św. w intencji Rzeczpospolitej i naczelnego wodza celebrował przed stu laty osobisty kapelan marszałka, ksiądz prałat Marian Tokarzewski. Następnie w Kaplicy Cudownego Obrazu Józef Piłsudski odczytał Akt Oddania Polski opiece Najświętszej Maryi Panny.
Wizyta marszałka była dziękczynieniem za zwycięstwo w sierpniowej Bitwie Warszawskiej. Pamiątką po tamtej pielgrzymce jest wpis Piłsudskiego do klasztornej księgi.
Pięć lat temu, w roku 95. rocznicy dziękczynnej pielgrzymki marszałka, na Jasnej Górze odsłonięto i poświęcono pamiątkową tablicę ze słowami Prymasa Polski w latach 1926-1948, kard. Augusta Hlonda: "stanął Marszałek Józef Piłsudski w szeregu dziejowych obrońców wiary. Jego zwycięska armia z roku 1920 w wojnie z bolszewicką Rosją osiągnęła znaczenie Lepanto i Wiednia, za to Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu należy się wdzięczność nie tylko Polski, ale i świata".
Biuro prasowe @JasnaGóraNews wskazuje, że w 1920 roku Jasna Góra była ośrodkiem modlitwy w intencji polskich żołnierzy walczących w wojnie z bolszewikami. W lipcu 1920 r. zebrani w sanktuarium biskupi ofiarowali Polskę Najświętszemu Sercu Pana Jezusa oraz wezwali do ogólnopolskiej krucjaty modlitewnej za ojczyznę, żarliwej modlitwy różańcowej, ufności w opiekę Królowej Polski, a także do zaangażowania w obronę zagrożonego państwa.
W obliczu zagrożenia Jasna Góra wydawała specjalne odezwy do narodu, wzywające wszystkich do walki w obronie ojczyzny. W sanktuarium zachowały się księgi z wpisami żołnierzy-ochotników, udających się na front. W najtrudniejszym okresie walk zrodziła się idea przeniesienia do Częstochowy stolicy państwa, co jednak nie zostało zrealizowane. Tydzień przed Bitwą Warszawską na Jasnej Górze rozpoczęła się nowenna błagalno-pokutna.
Według przekazów historycznych, wizytę marszałka w Częstochowie planowano już we wrześniu 1920 r., miesiąc po zwycięskiej bitwie. Ostatecznie jednak Piłsudski - jako naczelnik państwa - przyjechał na Jasną Górę ponad rok później, w październiku 1921 roku.
Związki marszałka z Częstochową prezentuje zrealizowany przed trzema laty film "Śladami Józefa Piłsudskiego w Częstochowie". Realizatorzy zrekonstruowali w nim cztery wizyty Józefa Piłsudskiego w mieście; prezentują też archiwalne zdjęcia z tego czasu oraz miejsca, w których bywał marszałek.
W rolę Józefa Piłsudskiego wcielił się aktor częstochowskiego Teatru im. Adama Mickiewicza Michał Kula. Film wsparty jest komentarzem historyków: Juliusza Sętowskiego, Ryszarda Stefaniaka, Mariusza Kolmasiaka, Grzegorza Basińskiego, o. Stanisława Rudzińskiego i Jarosława Dawida. Wykorzystano materiały Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy oraz innych miejskich instytucji, firm i osób prywatnych.
Na pamiątkę oficjalnej wizyty naczelnika państwa 20 października 1921 roku, nazwiskiem Piłsudskiego ochrzczono ulicę prowadzącą do dworca kolejowego. W okresie PRL była to ulica Karola Świerczewskiego, ale po przełomie ustrojowym odzyskała dawnego patrona.
11 listopada 1997 r. na częstochowskim Placu Biegańskiego, nieopodal Ratusza, stanął pomnik marszałka Piłsudskiego. Przed II wojną światową Częstochowa również miała pomnik marszałka, zlokalizowany nieopodal szkoły przy obecnej ul. Krakowskiej. Monument został odsłonięty w 1932 r. i przetrwał do początków okupacji.
W maju 2018 roku społecznicy planujący odbudowę tamtego pomnika, podczas prac przy fundamentach dawnego monumentu przed obecnym V Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Mickiewicza, odnaleźli plafon przedwojennego cokołu, ze znakiem I Brygady Legionów Polskich. Ma on się znaleźć na nowym pomniku, który - jak planują inicjatorzy odbudowy - stanie w przyszłości na swoim dawnym miejscu.
Społeczny komitet odbudowy pomnika powstał 5 grudnia 2017 r., w 150. rocznicę urodzin Piłsudskiego. Plan zakłada odbudowę pomnika w jego przedwojennym kształcie, licowanego czarnym marmurem, z postacią marszałka i oryginalnym plafonem. Pomnik ma stanąć przy ul. Krakowskiej 29 - w czasach przedwojennych była to ul. Narutowicza 27/29.
Marszałek Józef Piłsudski (1867-1935) należy do głównych postaci odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. Polityk, mąż stanu, twórca Legionów, zwycięski wódz wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r., w latach 1923-26 wycofał się z życia publicznego do podwarszawskiego Sulejówka, skąd po przewrocie majowym w 1926 r. powrócił do władzy, sprawując ją z Belwederu.(PAP)
autor: Marek Błoński
mab/ aszw/
