Na ścianie Domu Polskiego w Olsztynie odsłonięto w czwartek tablicę poświęconą działaczowi polskiemu i oświatowemu w Niemczech, politykowi, Warmiakowi – Janowi Baczewskiemu. W ceremonii wzięła udział jego rodzina.
Pamiątkowa tablica została umieszczona ścianie Domu Polskiego przy ul. Partyzantów 87. To obiekt, w którym mieści się Instytut Północny im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie, którego działacze zainicjowali takie uhonorowanie Jana Baczewskiego.
"Symboliczne jest, że odbywa się to (odsłonięcie tablicy - PAP) w przeddzień dnia, w którym świętujemy odzyskanie przez Polskę niepodległości. Działalność Jana Baczewskiego było fundamentalna dla przyszłych pokoleń" - mówił dyrektor Instytutu Północnego dr Jerzy Kiełbik. Wśród zaproszonych gości była mieszkająca dziś w Niemczech rodzina Baczewskiemu - wnuczka i prawnuczęta. W uroczystości brali udział przedstawiciele miasta i regionu (prezydent Olsztyna i wicemarszałek)
Jan Baczewski (1890-1958) był polskim działaczem politycznym i oświatowym w Niemczech. W styczniu 1919 r. kierował polską akcją plebiscytową na Warmii. Był zwolennikiem ustalenia granic Polski z Niemcami w oparciu o prawa historyczne – optował za przywróceniem granic z czasów przed rozbiorami. Był również współtwórcą Związku Polaków w Prusach Wschodnich (1920) i Związku Polaków w Niemczech (1922). Dzięki jego wysiłkom w grudniu 1928 r. władze pruskie zezwoliły na otwieranie polskich szkół prywatnych na terenach autochtonicznych. 1 września 1939 r. Baczewski został aresztowany i trafił do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen.
Po I wojnie światowej, po której Polska powróciła na mapę świata, na terenie Niemiec pozostała liczna Polonia. 27 sierpnia 1922 r. doszło do zjednoczenia regionalnych organizacji polonijnych i utworzenia Związku Polaków w Niemczech. Centralizacja wzmocniła pozycję narodowego ruchu polskiego wobec władz niemieckich i jego możliwości występowania w obronie praw mniejszości polskiej.
Związek prowadził również działalność kulturalną, gospodarczą i polityczną. Jego celem była ochrona praw polskiej mniejszości narodowej oraz dbałość o polskie dziedzictwo kulturowe, które pozostało w granicach Niemiec. Baczewski zainicjował powstanie Centralnego Banku Spółdzielczości Polskiej – Banku Słowiańskiego z siedzibą w Berlinie, który odegrał ważną rolę w finansowaniu działalności polonijnej w Niemczech. (PAP)
Autorka: Joanna Kiewisz-Wojciechowska
jwo/ pat/
