Na jutrzniach, odprawianych w kościołach przed świtem, luteranie na Śląsku Cieszyńskim przywitali narodzenie Zbawiciela. Nabożeństwo to jest odpowiednikiem pasterek w Kościele katolickim.
Zdaniem proboszcza parafii luterańskiej w Białej, jednej z trzech w Bielsku-Białej, ks. Roberta Augustyna, jutrznia rozpoczynała niegdyś w Kościele ewangelickim Święta Bożego Narodzenia. Wierni gromadzili się w świątyni o 5. rano, by wspólnie przeżywać fakt pojawienia się światłości na świecie, czyli Jezusa. Nabożeństwo rozpoczynało się w ciemności, a potem nastawał świt i rozjaśniał wszystko.
Jutrznie nawiązują do historii pastuszków, którzy zauważyli na polach betlejemskich jasność, gdy urodził się Jezus. Liturgia zawsze ma podniosły charakter. Wierni wysłuchali proroctw starotestamentowych z Ksiąg Izajasza i Micheasza oraz fragmentów Ewangelii św. Łukasza lub św. Mateusza. Świątynie wypełniły kolędy. Wśród nich była "Cicha noc".
Tradycyjne nabożeństwa odprawiono między innymi w świątyni w Jaworzu, w cieszyńskim kościele Jezusowym, największej świątyni luterańskiej w Polsce, a także w kościele w Wiśle, gdzie ewangelicy stanowią większość mieszkańców.
Nie wiadomo, kiedy zaczęto odprawiać w pierwszy dzień świąt nabożeństwa o świcie. Proboszcz luterańskiej parafii w Jaworzu koło Bielska-Białej ks. Władysław Wantulok wskazuje na XVI wiek. Jak uzasadnił, jutrznia ujmowana była w porządku kościelnym księcia cieszyńskiego Adama Wacława. Jutrznie odprawiane były też w czasie, gdy w 1781 r. wydany został przez cesarza Austrii Józefa II tak zwany Patent Tolerancyjny, który kończył w Cesarstwie Austriackim kontrreformację. Zezwolono wówczas protestantom organizować się w parafie i budować kościoły.
Współcześnie jutrznie odprawiane są już tylko na Śląsku Cieszyńskim, gdzie mieszka ponad połowa polskich luteranów.
Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce należy do rodziny Kościołów zrzeszonych w Światowej Federacji Luterańskiej. Liczy około 60 tys. wiernych. Najliczniejsza grupa luteranów mieszka na Śląsku Cieszyńskim. Reformacja dotarła tu wkrótce po wystąpieniu Marcina Lutra w 1517 r. Diecezja cieszyńska zrzesza ok. 36 tys. wiernych. (PAP)
Autor: Marek Szafrański
szf/ maak/
