Elbląg - Stary Rynek, Brama Targowa. PAP/T. Waszczuk
Pod hasłem "Utracone dziedzictwo" przebiegają Europejskie Dni Dziedzictwa, których ogólnopolska inauguracja odbędzie się w najbliższą sobotę w Elblągu. Inicjatorzy chcą zwrócić uwagę i jednocześnie zapobiec często nieodwracalnej utracie zasobów dziedzictwa kulturowego.
W inauguracji 23. Europejskich Dni Dziedzictwa w Elblągu zapowiedziała udział minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Małgorzata Omilanowska.
"Pragniemy przywrócić utraconemu dziedzictwu pamięć. Zburzone zabytkowe obiekty, skradzione dzieła sztuki, ale również te rzeczy nam najbliższe – pamiątki rodzinne, zdjęcia, wspomnienia – to wszystko ma swoją nieocenioną wartość i składa się na naszą tożsamość. O dziedzictwo trzeba dbać, by bezpowrotnie go nie utracić. I to jest nadrzędny cel tegorocznych Europejskich Dni Dziedzictwa" – podkreśliła prof. Małgorzata Rozbicka, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
Wybór Elbląga na inaugurację jest nieprzypadkowy. Na skutek działań wojennych Elbląg został niemal doszczętnie zburzony, a proces rewitalizacji starówki trwa do dziś. Historia tego miasta doskonale wpisuje się więc w hasło tegorocznej edycji – stąd pomysł, by o utraconym dziedzictwie i tym, co udało podnieść się z ruin mówić właśnie w Elblągu - oceniają inicjatorzy.
Po wojnie elbląska starówka, która była zniszczona w 90 proc. nie doczekała się szybkiej odbudowy, wręcz przeciwnie ruiny rozebrano a teren zarastał krzewami i drzewami samosiejkami. W końcu lat 70. XX wieku elbląskie Towarzystwo Jaszczur przedłożyło inicjatywę rozpoczęcia odbudowy starówki, pobudowano 7 kamienic, następnie w latach 90. na poszczególnych kwartałach starówki kamienice odbudowywały już prywatne firmy.
Jak powiedział PAP historyk z Muzeum Archeologiczno- Historycznego w Elblągu Kazimierz Arbart, po wojnie elbląska starówka, która była zniszczona w 90 proc. nie doczekała się szybkiej odbudowy, wręcz przeciwnie ruiny rozebrano a teren zarastał krzewami i drzewami samosiejkami. W końcu lat 70. XX wieku elbląskie Towarzystwo Jaszczur przedłożyło inicjatywę rozpoczęcia odbudowy starówki, pobudowano 7 kamienic, następnie w latach 90. na poszczególnych kwartałach starówki kamienice odbudowywały już prywatne firmy. "Istotą odbudowy było odtworzenie obrazu starówki przedwojennej. Odbudowę kamienic musiały poprzedzić badania architektoniczne i archeologiczne, fasady kamienic musiały być odtworzone, prace budowlane były prowadzone pod nadzorem konserwatora zabytków. Obecnie starówka elbląska odbudowana została w 70 procentach"- wyjaśnił historyk.
Wśród innych atrakcji przygotowanych podczas Europejskich Dni Dziedzictwa na Warmii i Mazurach są także m.in. Grunwaldzki Turniej Rycerski i warsztaty edukacyjne poświęcone dawnemu życiu na zamku olsztyńskim.
18 i 19 września w Stębarku odbędzie się V Grunwaldzki Turniej Rycerski i Ogólnopolska Konferencja Rekonstruktorów Średniowiecza "Jesień średniowiecza". Podczas turnieju odbędą się rekonstrukcje walk i pojedynki oraz turniej łucznicy. Ponadto zaproszeni na wydarzenie prelegenci omówią aktualne problemy współczesnych rekonstruktorów oraz wyznaczą kierunki dalszego rozwoju szeroko pojętego Ruchu Rycerskiego i odtwórstwa średniowiecznego.
24 września w Olsztynie odbędą się warsztaty "Życie codzienne na zamku w czasach Kopernika" adresowane do nieco młodszych uczestników. Podczas warsztatów dzieci wcielą się w postaci żyjące na zamku i jego okolicach. Poznają także odpowiedzi na pytania: Z czego budowane są zamki na Warmii? Czy na zamkach mieszkają tylko królowie? I dlaczego mury są takie grube? Na wszystkie wydarzenia wstęp jest wolny.
Europejskie Dni Dziedzictwa to wspólna inicjatywa Rady Europy i Unii Europejskiej, której celem jest promocja zabytków. W projekcie uczestniczą wszystkie państwa członkowskie rady Europy. Polska włączyła się do akcji w 1993 roku.
Idea EDD narodziła się 3 października 1985 roku w Grenadzie w Hiszpanii podczas II Konferencji Rady Europy. Francuski minister kultury zaproponował wtedy rozszerzenie na cała Europę zainicjowanych we Francji Dni Otwartych Zabytków. Wtedy po raz pierwszy bezpłatnie udostępniono zwiedzającym obiekty, do których dostęp dotychczas był ograniczony. Ponieważ inicjatywa cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem, zainspirowało to w 1991 roku Radę Europy do ustanowienia Europejskich Dni Dziedzictwa.
Koordynatorem Europejskich Dni Dziedzictwa w Polsce jest Narodowy Instytut Dziedzictwa. (PAP)
ali/ pz/
