Składanie kwiatów na cmentarzu Żołnierzy Wojska Polskiego i pod budynkiem dawnego Victoriaschule oraz msza na placu Obrońców Poczty Polskiej - to główne elementy obchodów 81. rocznicy wybuchu II wojny światowej organizowanych przez władze Gdańska.
O programie miejskich uroczystości upamiętniających 81. rocznicę wybuchu II wojny światowej poinformowała w środę Olimpia Schneider z referatu prasowego Urzędu Miejskiego w Gdańsku.
"Jak co roku 1 września oddamy hołd tym, którzy walczyli o wolność naszej ojczyzny. Od 21 lat organizowaliśmy obchody na Westerplatte, gdzie spotykaliśmy się o 4.45. W tym roku za organizację uroczystości odpowiedzialne jest Wojsko Polskie. Nie zmienia to jednak faktu, że będę w tym miejscu pamięci. I zachęcam do tego wszystkich, którzy również chcieliby oddać cześć bohaterom tamtych dni" - powiedziała, cytowana w komunikacie prasowym prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz.
Miejskie uroczystości rozpocznie 31 sierpnia złożenie kwiatów na cmentarzu Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte. Powstał on w miejscu zniszczonej 2 września 1939 r. przez nalot bombowców nurkowych wartowni nr 5 Wojskowej Składnicy Tranzytowej. W ruinach tej wartowni we wrześniu 1939 r. odnaleziono ciała dwóch polskich żołnierzy oraz pochowano w zbiorowej mogile część żołnierzy polskich poległych podczas obrony Westerplatte w dniach od 1 do 7 września 1939 r.
We wtorek 1 września o godz. 4:45 zabrzmi dzwon "Pokój i Pojednanie" w kościele św. Katarzyny w Gdańsku. Jest to drugi pod względem wielkości dzwon w tej świątyni.
Także 1 września zaplanowano uroczystości pod tablicą z 1986 r. na budynku Dyrekcji Kolei upamiętniającą harcmistrza Jana Ożdżyńskiego.
"Harcmistrz Jan Ożdżyński jest prawdopodobnie pierwszą ofiarą II wojny światowej w Gdańsku. W latach 1937–39 pracował w Wolnym Mieście Gdańsku. Aktywnie działał w Gdańskiej Chorągwi ZHP, pełnił także funkcję referenta Polskiej Rady Sportowej. Ta ostatnia była przykrywką dla działających w Wolnym Mieście Gdańsku w konspiracji struktur Związku Strzeleckiego. Była to jedyna ofiara śmiertelna wśród Polaków tego dnia, poza Westerplatte oraz gmachem Poczty Polskiej w Gdańsku na Heveliusplatz. Chociaż same okoliczności jego śmierci pozostają nadal nieznane, to pewne przesłanki pozwalają sądzić, że zginął on z bronią w ręku" - wyjaśniła Schneider.
W gmachu Dyrekcji Kolei mieściły się przed wojną mieścił polskie instytucje, w tym Komendy Gdańskich Chorągwi Harcerek i Harcerzy.
Kolejną, miejską uroczystością 1 września będzie złożenie wieńców przy tablicy na b. Victoriaschule, dziś budynku Uniwersytetu Gdańskiego. To w Victoriaschule w dniach 1–15 września 1939 r. Niemcy torturowali i zamęczyli członków Polonii gdańskiej. Szacuje się, że liczba aresztantów sięgała nawet 3 tys. osób. Część z nich została później przetransportowana m.in. do obozu koncentracyjnego KL Stutthof.
W południe 1 września na placu Obrońców Poczty Polskiej odprawiona zostanie uroczysta msza św. w intencji poległych pocztowców z modlitwą międzywyznaniową. Po jej zakończeniu zaplanowano wystąpienia oraz złożenie wieńców pod pomnikiem.
Atak na budynek Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku nastąpił równocześnie z rozpoczęciem ostrzału Westerplatte przez pancernik Schleswig-Holstein. Pomimo przeważających sił nieprzyjaciela – użycia miotaczy ognia, ładunków wybuchowych, dział i wsparcia artyleryjskiego – pocztowcy bronili budynku Poczty Polskiej przez czternaście godzin. Decyzja o kapitulacji zapadła dopiero o godz. 19.
Miejsce egzekucji obrońców Poczty Polskiej nie było znane aż do 28 sierpnia 1991 r. Na zbiorowy grób natrafiono przypadkowo podczas prac ziemnych na pasie startowym na gdańskiej Zaspie. Po identyfikacji szczątków ofiar zostały one złożone 4 kwietnia 1992 r. na Cmentarzu Ofiar Terroru Hitlerowskiego, w mogile specjalnie na ten cel wybudowanej staraniem Poczty Polskiej.
1 września na cmentarzu na Zaspie zostaną złożone wieńce, w trakcie uroczystości przewidziano również modlitwę i przemówienia. Na zakończenie Cappella Gedanensis wykona pieśni patriotyczne.(PAP)
autor: Robert Pietrzak
rop/ pat/
