81 lat temu Niemcy zlikwidowali getto w Jasienicy Rosielnej na Podkarpaciu. W ciągu kilku godzin zamordowali ponad 600 Żydów. W piątek zostanie odsłonięta tablica poświęcona ofiarom tamtej zbrodni.
Tablica stanęła w miejscu, gdzie 81. lat Niemcy dokonali mordu na ludności żydowskiej. Jednak o wydarzeniach sprzed lat pamiętają już tylko najstarsi mieszkańcy Jasienicy Rosielnej i historycy interesujący się II wojną światową. „Odpowiedzieliśmy na apel mieszkańców, którzy pamiętają egzekucję z sierpnia 1942 roku. Zamordowani Żydzi, to byli ich sąsiedzi. Zostali straceni w ciągu jednego dnia” – powiedział PAP Michał Tabisz, prezes fundacji Czarna Górka, z inicjatywy której powstała pamiątkowa tablica. Ufundował ją rzeszowski oddział Instytutu Pamięci Narodowej.
Można z niej wyczytać jak wyglądała likwidacja getta w Jasienicy Rosielnej, ale też poznać kontekst tamtych wydarzeń. „Wiele osób może zadać sobie pytanie, dlaczego ktoś chciał zamordować 600 polskich obywateli narodowości żydowskiej. Dlatego na tablicy znalazły się informacje o akcji Reinhard. O zaplanowanej, bestialskiej eksterminacji ludności żydowskiej. Akcja została zaplanowana w Berlinie przez nazistowskie Niemcy i była konsekwentnie realizowana przez kolejne miesiące na terenie Polski” – przypomniał Michał Tabisz.
Tablica o wymiarach 200 cm na 100 cm, tylko w języku polskim, stoi w pobliżu lokalnej drogi. Jest znakiem pamięci o tragedii Żydów, o której większość mieszkańców Jasienicy Rosielnej nie ma pojęcia. „Można się zatrzymać i przeczytać, co się wydarzyło 81. lat temu” – zachęca Anna Augustyn-Masłyk z urzędu gminy Jasienica Rosielna.
W piątek (11 sierpnia) o godz. 10. tablica zostanie odsłonięta. Data jest nieprzypadkowa. Dokładnie 11 sierpnia 1942 roku odbyła się likwidacja getta utworzonego niespełna dwa miesiące wcześniej. Przebywało w nim około 1000-1100 osób.
Żydów starych i chorych zamordowano na miejscu. Blisko 200 mężczyzn zdolnych do pracy przewieziono do niemieckich obozów, m.in w podkrakowskim Podgórzu i Płaszowie. Pozostali zostali straceni na miejscowym kirkucie.
Egzekucja trwała od godz. 10.00 do 19.00 z przerwą, podczas której Żydzi czekali na swoją kolej. Ciała rozstrzelanych posypano wapnem i zakopano w dole o długości 40 m i szerokości 10 m. W ten sposób zginęło ponad 600 osób, wszyscy spoczywają w zbiorowej mogile.
Przed wybuchem II wojny światowej Jasienica Rosielna liczyła 2090 mieszkańców, a 22,9 proc. stanowiła ludność żydowska, która trudniła się drobnym handlem i rzemiosłem. (PAP)
autorka: Agnieszka Lipska
al/ dki/
