Wzniesiona w pierwszej połowie XII wieku katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Płocku to największa nekropolia Piastów. W ich intencji, po raz pierwszy w historii bazyliki, 8 listopada odprawiona zostanie uroczysta msza święta w ramach obchodów 950-lecia diecezji płockiej.
W Kaplicy Królewskiej katedry w Płocku pochowani są średniowieczni władcy Polski Władysław I Herman i jego syn Bolesław III Krzywousty. W krypcie bazyliki spoczywają natomiast szczątki 14. książąt mazowieckich, w tym Bolesława IV Kędzierzawego, Konrada I Mazowieckiego, Bolesława II Płockiego, Siemowita III Starszego i Janusza II Mazowieckiego, a także Gaudemundy-Zofii, córki Wielkiego Księcia Litwy Trojdena, żony Bolesława II Mazowieckiego.
Jak zapowiada Kuria Diecezjalna Płocka, w ramach inauguracji obchodów 950-lecia erygowania diecezji 8 listopada w płockiej katedrze w intencji spoczywających tam Piastów zostanie odprawiona, po raz pierwszy w historii bazyliki, uroczysta msza święta koncelebrowana - liturgii dziękczynnej przewodniczył będzie metropolita łódzki kard. Grzegorz Ryś, a wydarzenie to upamiętniać będzie również 880. rocznicę konsekracji świątyni.
„W uroczystość rocznicy poświęcenia bazyliki katedralnej w Płocku, w piątek, 8 listopada 2024 r., serdecznie zapraszam kapłanów, osoby życia konsekrowanego i wiernych świeckich, do udziału w diecezjalnym rozpoczęciu Jubileuszu 950-lecia Diecezji Płockiej, które odbędzie się w prastarej bazylice katedralnej w Płocku” - napisał w kierowanym do diecezjan przesłaniu biskup płocki Szymon Stułkowski. Jego zaproszenie odczytane zostanie wiernym w niedzielę, 3 listopada, we wszystkich parafiach diecezji.
Według Kurii Diecezjalnej Płockiej, tamtejszy rok jubileuszowy potrwa do stycznia 2026 r., a jednym z wydarzeń głównej części obchodów, będzie zaplanowana na 24 maja 2025 r. „ogólnopolska konferencja naukowa na temat badań genetycznych Piastów spoczywających w nekropolii piastowskiej w Płocku”. Jej uczestnicy spotkają się w płockiej katedrze, a obradować będą w pobliskim dawnym opactwie benedyktyńskim, gdzie obecnie znajduje się siedziba kurii.
W lutym 2020 r. Kuria Diecezjalna Płocka ujawniła, że ramach wspólnego projektu Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu - „Dynastia i społeczeństwo państwa Piastów w świetle zintegrowanych badań historycznych, antropologicznych i genomicznych” - z pochówków w katedrze w Płocku, zarówno z Kaplicy Królewskiej, jak i ze znajdującej się pod nią krypty, pobrane zostały próbki do badań DNA. Jak wówczas informowano, stało się to podczas prac konserwatorskich, architektonicznych i archeologicznych prowadzonych w bazylice w latach 2018-2019.
Kuria Diecezjalna Płocka podawała przy tym, że zaplanowane w projekcie badania szczątków Piastów pochowanych w tamtejszej bazylice, dotyczą także ich datowania, a także obejmują rekonstrukcje twarzy na podstawie trójwymiarowych skanów.
Kaplica Królewska w płockiej katedrze została gruntownie odrestaurowana w trakcie prac, które rozpoczęto jeszcze w 2016 r. Polegały one m.in. na odnowieniu książęcego sarkofagu Władysława I Hermana i Bolesława III Krzywoustego wraz z insygniami tych władców – to nagrobek ufundowany w 1825 r., który wykonany został przez znanego wówczas architekta Zygmunta Vogla. Odnowiono także pochodzące z początku XX wieku malowidła ścienne, autorstwa Stanisława Drapiewskiego, Czesława Idźkiewicza i Nicolasa Bruchera oraz XVIII-wieczną posadzkę i zdobioną kratę wejściową z tego samego okresu.
Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Płocku, wybudowana przez biskupa Aleksandra z Malonne w latach 1130-1144. Była wielokrotnie przebudowywana, ostatni raz na początku XX wieku. Katedra ta jest jedną z pięciu najstarszych w kraju, a także jedną z trzech, gdzie spoczywają dawni władcy Polski. W kwietniu 2018 r. górujące nad doliną Wisły płockie Wzgórze Tumskie, gdzie wznosi się bazylika, decyzją prezydenta Andrzeja Dudy, zostało wpisane na listę Pomników Historii.
Erygowana w 1075 r. diecezja płocka, która aktualnie obejmuje swym zasięgiem 11 tys. km kw. w części województw mazowieckiego i kujawsko-pomorskiego, należy do najstarszych w Polsce. (PAP)
mb/ amac/