W Krakowie uczczono 124. rocznicę śmierci Oskara Kolberga

W tym mieście i jego okolicach etnograf spędził znaczną część życia; napisał wiele prac naukowych.

Na placu Wolnica - przed Muzeum Etnograficznym im. S. Udzieli, od rana fragmenty tomów Kolberga czytali przedstawiciele muzeum, naukowcy, pracownicy uczelni wyższych, dziennikarze. W tym samym miejscu, pod białym namiotem, stanęła biblioteczka z dziełami etnografa.

Na placu zaprezentowano również wystawę "Oskar Kolberg (1814–1890). Kompozytor. Folklorysta. Etnograf", zrealizowaną przez Muzeum Wsi Radomskiej oraz Instytut Muzyki i Tańca. Ekspozycja prezentowała głównie zdjęcia i zapiski etnografa. W kawiarniach ulokowanych przy placu Wolnica Muzeum Etnograficzne dystrybuowało informatory z kulinarnymi cytatami z „Dzieł wszystkich Oskara Kolberga” – opisy codziennego pożywienia, odświętnych przysmaków i rozmaitych napojów.

„Oskar Kolberg inaczej spojrzał na rzeczywistość - na to, jak się ubieramy, co robimy, na naszą kuchnię. Jego tomy są kopalnią wiedzy” – powiedział PAP dyrektor Muzeum Etnograficznego Antoni Bartosz. Jego zdaniem etnografia to nie tylko kultura ludowa. „Etnografia to sposób patrzenia na to, jak ludzie żyją, niezależnie czy są chłopami, mieszczanami, włościanami, elitą intelektualną” – zauważył.

Spacer śladami Kolberga prowadziła Krystyna Reinfuss-Janusz z Muzeum Etnograficznego w Krakowie. Z grupą krakowian odwiedziła miejsca, z którymi etnograf był związany.

Jak powiedziała PAP Reinfuss-Janusz, Kolberg kilkakrotnie zmieniał mieszkania. Najpierw zajmował kamienicę przy ulicy Długiej, później przy Pędzichów, następnie przy Floriańskiej, a potem zamieszkał przy Warszawskiej. Zmarł w mieszkaniu przy ulicy Sławkowskiej, należącym do lekarza i antropologa Izydora Kopernickiego, który opiekował się nim w ostatnich latach życia. Etnograf modlił się w kościele ewangelicko-augsburskim św. Marcina. Tam też znajdowała się tablica epitafijna Kolberga. „W czasie II wojny światowej przepadła. Niedawno, w czasie prac przy kościele, odkryto ją - przepołowioną. Ma zostać odnowiona” – poinformowała.

Również we wtorek na Cmentarzu Rakowickim odsłonięto odrestaurowany nagrobek Kolberga. „Kolberga inspirowały dwa nurty naszej kultury: romantyzm szalony i niezrównoważony i pozytywizm rzetelnej pracy codziennej” – mówił na cmentarzu Zenon Butkiewicz z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Magdalena Sroka z urzędu miasta Krakowa podkreśliła, że bez pracy Kolberga nie udałoby się ocalić tego, z czego wyrasta polska kultura. „Jego teksty do dzisiaj nas inspirują i na zawsze ukształtowały myślenie o tym, jak polska kultura - ludowa i nie tylko - wyglądała w wieku XIX i wcześniej” – powiedziała.

Rok 2014, w którym przypada 200. rocznica urodzin etnografa, Sejm RP ogłosił Rokiem Oskara Kolberga.

Oskar Kolberg urodził się 22 lutego 1814 r. w Przysusze (k. Radomia). Kształcił się w Liceum Warszawskim, pobierał też lekcje gry na fortepianie i kompozycji m.in. u Józefa Elsnera i Ignacego F. Dobrzyńskiego. Szczególny wpływ na zainteresowania muzyczne Kolberga wywarła młodzieńcza znajomość z Chopinem. Pierwszą wyprawę badawczą na Mazowsze Kolberg odbył w 1839 r. Rozpoczął pracę nad dokumentacją folkloru muzycznego, m.in. uzupełniając wcześniej wydane zbiory pieśni ludowych o zapis melodii.

Badacz jako pierwszy zgromadził i uporządkował według regionów wiedzę na temat polskiej twórczości ludowej - muzyki, tańców, zwyczajów i mowy. Jednym z jego osiągnięć było zebranie ok. 10 tys. rodzimych melodii ludowych. Wyniki swoich badań zaprezentował w 33 tomach dzieła pt. "Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce".

W Warszawie, pod zaborem rosyjskim, Kolbergowi trudno było uzyskać fundusze na prace badawcze. W 1871 r. na stałe przeprowadził się do Krakowa. Wcześniej również tu bywał. Pracował w podkrakowskich Mogilanach, w domu rodziny Konopków oraz w Modlnicy. Zmarł w Krakowie 3 czerwca 1890 r. (PAP)

bko/ agz/