Kapitularz klasztoru Cystersów w Wąchocku. Fot. PAP/G. Jakubo
Rekonstrukcje historyczne, zwiedzanie klasztoru cystersów, wycieczki oraz koncerty to wydarzenia, które odbywają się w Wąchocku w związku z inauguracją Europejskich Dni Dziedzictwa w Polsce. Hasło przewodnie imprezy to "Nie od razu Polskę zbudowano".
Jak powiedziała podczas inauguracji podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Małgorzata Omilanowska, w tym roku w całym kraju odbędzie się ponad tysiąc imprez organizowanych z myślą o osobach, którzy chcą poznać lepiej miejsca, w którym żyją. Jej zdaniem dziedzictwo kulturowe to jeden z najistotniejszych czynników stanowiących o tożsamości społeczeństwa.
Jak zaznaczyła, wybór Wąchocka i klasztoru cystersów na inaugurację Europejskich Dni Dziedzictwa to podkreślenie roli Kościoła w wspieraniu tego dziedzictwa.
"Kardynał Stefan Wyszyński zapytany kiedyś, o to jak widzi miejsce dziedzictwa materialnego w Polsce odpowiedział, że Kościół jest tutaj najlepszym mecenatem kultury. Miał na myśli to, co stało się po 1945 roku w Polsce z dworami, pałacami i tym, jak Kościół zadbał o tę część dziedzictwa, która podlegała ich opiece. Wąchock jest tego dobrym przykładem" - oceniła.
"Kardynał Stefan Wyszyński zapytany kiedyś, o to jak widzi miejsce dziedzictwa materialnego w Polsce odpowiedział, że Kościół jest tutaj najlepszym mecenatem kultury. Miał na myśli to, co stało się po 1945 roku w Polsce z dworami, pałacami i tym, jak Kościół zadbał o tę część dziedzictwa, która podlegała ich opiece. Wąchock jest tego dobrym przykładem" - powiedziała wiceminister kultury Małgorzata Omilanowska.
Przypomniała, że cystersi przybyli do Wąchocka kilkaset lat temu, co wpłynęło na jego rozwój. Jak dodała, miasto odegrało również ważną rolę w historii, ponieważ to tu miało miejsce zgrupowanie powstańców styczniowych przez Mariana Langiewicza.
"To też miasto, które czci człowieka, który poświęcił swoje życie dla wolnej Polski - Jana Piwnika Ponurego" - dodała. Dlatego - jej zdaniem - Wąchock ma bardzo ważną rolę do odegrania - budowania tożsamości społecznej.
Podkreśliła, że w zeszłym roku w Polsce w Dniach Dziedzictwa wzięło udział 300 tys. osób.
Członek zarządu województwa świętokrzyskiego Jan Maćkowiak podkreślił, że województwo to wyróżnia się spośród innych regionów, ponieważ kultywowane są tu tradycje walk narodowo-wyzwoleńczych, powstańczych i bohaterskich, ale także jest tu wiele zachowanych zabytków oraz miejsc religijnych, takich jak Święty Krzyż, klasztor w Jędrzejowie czy klasztor w Wąchocku.
Inauguracji Europejskich Dni Dziedzictwa w Wąchocku towarzyszy wiele dodatkowych atrakcji. Można m.in. zwiedzić wnętrza Opactwa Cystersów, które na co dzień są niedostępne dla zwiedzających oraz obejrzeć liczne rekonstrukcje historyczne. Wśród nich zobaczyć można m.in. obóz powstańczy Mariana Langiewicza w Wąchocku, osadę średniowieczną, obozowisko łowców z epoki kamienia Rezerwatu Archeologicznego Rydno oraz rekonstrukcję bitwy pod Grochowiskami. Ponadto przygotowane są liczne wystawy, koncerty, wycieczki oraz gra terenowa pod hasłem "Szlakiem Langiewicza i Ponurego" na terenie Wąchocka.
Przygotowany został również koncert „Każdemu marzy się wolność" w 150. rocznicę powstania styczniowego w wykonaniu Wiesława Ochmana, Dominika Sutowicza i Jerzego Zelnika. Wieczorem rozpocznie się III Międzynarodowy Festiwal "Muzyka w Opactwie" pod hasłem "Bach u Cystersów".
Europejskie Dni Dziedzictwa 2013 odbywają się tradycyjnie w drugi i trzeci weekend września (7-8 i 14-15 września 2013).
Europejskie Dni Dziedzictwa to wspólna inicjatywa Rady Europy i Unii Europejskiej. Idea narodziła się w 1983 roku w Hiszpanii. Francuski minister kultury zaproponował wówczas rozszerzenie na całą Europę zainicjowanych we Francji Dni Otwartych Zabytków. Wtedy po raz pierwszy bezpłatnie udostępniono zwiedzającym obiekty, do których dostęp był ograniczony. Ponieważ inicjatywa cieszyła się dużym zainteresowaniem, zainspirowało to w 1991 roku Radę Europy do ustanowienia Europejskich Dni Dziedzictwa. Polska przyłączyła się do akcji w 1993 roku.
Klasztor w Wąchocku został zbudowany na przełomie XII i XIII wieku. Jest jednym z przykładów najpiękniejszej architektury romańskiej Polsce. Fundatorem opactwa był biskup krakowski Gedeon. Wąchock staraniem cystersów w 1454 roku otrzymał prawa miejskie na prawie magdeburskim. Upadek zakonu cystersów w Wąchocku nastąpił w wyniku kasacji w 1818 roku przez władze carskie. Odrodził się dopiero w 1951 roku.
W czasie powstania styczniowego w Wąchocku mieściła się kwatera główna Mariana Langiewicza. W 1863 roku miasteczko stało się centrum powstańczym, a dawny klasztor cystersów bazą oddziałów powstańczych Langiewicza. Władze carskie za udział w powstaniu styczniowym odebrały Wąchockowi w 1869 roku prawa miejskie, degradując go do stopnia osady. Wielu mieszkańców zesłano na Sybir. (PAP)
kps/ eaw/
