Dawny żydowski dom przedpogrzebowy w Gliwicach, nazywanym Małą Synagogą, od stycznia 2016 r. będzie otwarty dla zwiedzających. W powstałym tam oddziale Muzeum w Gliwicach poświęconym historii Żydów na Górnym Śląsku organizowane będą m.in. konferencje i wykłady.
Placówka miała być gotowa w I połowie 2015 r., jednak ze względu na konieczne zmiany technologii prowadzonych tam robót remont przedłużył się. Obecnie trwają prace wykończeniowe m.in. adaptacja pomieszczeń na potrzeby biur i sali edukacyjnej. Na koniec listopada br. planowane jest również zakończenie naprawy dachu.
Jak powiedział we wtorek podczas konferencji w Gliwicach dyrektor tamtejszego muzeum Grzegorz Krawczyk, nowy oddział placówki – Dom Pamięci Żydów Górnośląskich – mieszczący się w dawnym żydowskim domu przedpogrzebowym zostanie udostępniony dla zwiedzających od stycznia 2016 r.
"Gliwicki ośrodek będzie miał charakter otwarty dla wszystkich osób i instytucji zajmujących się gromadzeniem i opracowywaniem informacji o Żydach na Górnym Śląsku, którzy byli nie tylko częścią Gliwic, ale całego regionu, jego kultury, gospodarki i nauki" – zaznaczył Krawczyk.
W obiekcie, który zostanie wkrótce otwarty organizowane będą m.in. konferencje, cykle wykładów, koncerty i spotkania dla dzieci przybliżające historię Żydów w tym regionie. Podkreślając charakter tego miejsca dyrektor dodał, że przy planowaniu tych przedsięwzięć "trzeba zawsze pamiętać, że jesteśmy prawie że na cmentarzu, trzeba też mieć szacunek do tego miejsca - tutaj się odbywały te najsmutniejsze ceremonie".
Krawczyk przypomniał dziennikarzom, że w ogłoszonych przez muzeum przetargach nie wyłoniono wykonawcy wystawy stałej. Rzeczniczka Muzeum w Gliwicach Ewa Chudyba powiedziała też, że względu na proces pozyskiwania przez placówkę funduszy na organizację wystawy stałej "nie wiadomo, kiedy ona powstanie".
Zgodnie ze wcześniejszymi koncepcjami ekspozycja ma się złożyć m.in. z grafik, plansz oraz klasycznych gablot z eksponatami. Dyrektor muzeum podkreślił, że tematem wystawy ma być historia mniejszości żydowskiej zamieszkującej niegdyś cały region. "Dlatego do udziału w tworzeniu scenariusza tej wystawy zaprosiliśmy konsultantów m.in. z Górnego Śląska, Śląska Cieszyńskiego i Zagłębia" – wyjaśnił Krawczyk.
Znajdujący się przy kirkucie na gliwickiej ul. Poniatowskiego neogotycki dom przedpogrzebowy z 1903 r. uważany jest za perełkę architektoniczną - również w skali ogólnokrajowej. Władze samorządowe Gliwic przejęły ją od gminy żydowskiej w 2008 r. Ceglany budynek z początku XX w. niszczał od czasów II wojny światowej.
Obiekt składa się z prostokątnej głównej hali (tzw. sali ceremonialnej) o wymiarach ok. 10 na 18 m i wysokości 10 m. W skrzydłach znajdowało się niegdyś pomieszczenie kostnicy, mieszkanie strażnika cmentarnego, kancelaria i pokoik dla rabina.
Rozpoczęte wiosną 2014 r. prace modernizacyjne i konserwatorskie objęły m.in. odnowienie elewacji ceglanego budynku, wymianę instalacji elektrycznych, wzmocnienie sklepienia, położenie nowych tynków i nowej posadzki oraz remont i wzmocnienie dachu. Cały koszt remontu – blisko 6,5 mln zł – pokryto z budżetu miasta.
Na uwagę zasługuje odnowiona sala główna z odtworzonymi tam polichromiami. Sklepienie sali przedstawia rozgwieżdżone niebo; na posadzce ułożono biało-czarne płytki. Utrzymany w stylu neogotyckim budynek z czerwonej cegły zdobią ostrołukowe okna z witrażami oraz kute żelazne elementy. (PAP)
akp/ par/
