Obchody święta Purim. Fot. PAP/EPA
Żydzi na całym świecie w sobotę po zachodzie słońca będą obchodzić święto Purim. Upamiętnia ono uchronienie narodu od zagłady w byłym imperium perskim dzięki postawie królowej Estery.
Odpowiednik karnawału - Święto Purim nazywane jest świętem "Odmienionych Losów". Nazwa Purim pochodzi od hebrajskiego słowa "pur" - w liczbie mnogiej "purim" oznaczającego wygrany los na loterii.
Święto przypada zawsze 14. lub 15. dnia miesiąca księżycowego adar. W tym roku będzie obchodzone od wieczoru 23 marca do wieczoru następnego dnia.
Jest to najradośniejsze z żydowskich świąt. Żydzi świętują tego dnia pamiątkę uniknięcia zagłady w perskim mieście Suza.
Wydarzenia opisane zostały w Księdze Estery (Megilat Ester) i miały miejsce w latach 486–465 p.n.e., za rządów króla Persów Aswerusa, który panował od Indii do Etiopii. Jeden z jego najwyższych dostojników dworskich Hamana po rzuceniu losów (purim) wieszczących wydarzenia w kraju, namówił króla, aby wydał dekret dający mu prawo do wymordowania całego narodu żydowskiego. Powodem był konflikt z Mordacheuszem, który odmówił złożenia mu pokłonu jak inni dostojnicy.
Estera jedna z królewskich faworyt chcąc ratować swój naród, zdecydowała się udać do władcy i prosić o zmianę rozkazu. Wiedząc, że jeśli przyjdzie bez zaproszenia i nie zyska jego przychylności zginie, poprosiła swój lud o trzydniowy post w swojej intencji.
W Księdze Estery czytamy, że król nie tylko przyjął ją łaskawie, ale także poznając intrygę Hamana unieważnił dokument, a jego wraz z synami kazał zabić. Natomiast Mordechaja władca uczynił pierwszym ministrem.
Na pamiątkę postu królowej przed jej wizytą u króla Aswerusa, święto Purim poprzedzone jest jednodniowym postem trwającym od świtu do zmierzchu, nazywanym "postem Estery" po hebrajsku "Taanit Ester".
Obchody rozpoczynają się od czytania w synagodze Megilat Ester, czyli zwoju Księgi Estery, opisującego losy Żydów suzkich, intrygę Hamana oraz dzielność Estery i Mordechaja. W tym czasie zgromadzeni starają się zagłuszyć imię Hamana — hałasując, gwiżdżąc, klaszcząc i tupiąc, uderzając w kołatki, w myśl zasady, że imiona niegodziwców powinny zostać wymazane.
Ze świętem purim wiąże się zwyczaj dawania jałmużny ubogim oraz obdarowywania przyjaciół i sąsiadów drobnymi prezentami. Zazwyczaj są to słodycze, owoce lub wino, przy czym były to dwa prezenty lub jałmużna dwukrotnie wyższa niż zwykle.
Wśród tradycyjnych słodyczy, jakie piecze się na święto, są trójkątne ciastka drożdżowe - ciasteczka w formie kopert wypełnione nadzieniem z maku, bakalii lub powidłami o nazwie hamantaszki nazywane "uszami Hamana", albo "kieszeniami Hamana". Przygotowuje się także maślane ciasteczka z cynamonem i kniszki (placuszki) kartoflane z gęsią wątróbką. Przyrządza się również faszerowanego indyka, wołowinę duszoną z soczewicą i ryżem, grochowe "kiełbaski", kartoflane pierożki z mięsem i wiele innych dań i wypieków.
Po nabożeństwie rozpoczynają się przyjęcia, spotkania przyjaciół, w trakcie których oprócz wszelkich świątecznych potraw i przysmaków podaje się alkohol. Tego dnia wolno złamać nawet zakaz przebierania się mężczyzn w suknie, a kobiet w stroje mężczyzn.
Obchody święta Purim wykształciły odrębny gatunek dramatu, czyli purimszpil w jidysz teatralna sztuka purimowa, na którą składały się początkowo teksty nawiązujące do historii zawartej w Księdze Estery, aby później rozszerzyć swoją tematykę na inne wątki biblijne, często przedstawiane w żartobliwy lub parodystyczny sposób.
Grupy purimszpilerów, czyli aktorów biorących udział w przedstawieniach, obchodziły domy, dając krótkie, żartobliwe spektakle, za co w zamian otrzymywali datki pieniężne lub poczęstunek. Przedstawienia purimowe stały się podstawą nowoczesnego teatru żydowskiego.(PAP)
autor: Magdalena Gronek
mgw/ jann/
