„Koniec niewinności. Obrazy II wojny w światowej w animacji” w kinie Iluzjon
W dniach 20-25 maja w kinie Iluzjon – Muzeum Sztuki Filmowej w Warszawie (ul. Narbutta 50a) odbędzie się przegląd filmów animowanych „Koniec niewinności. Obrazy II wojny w światowej w animacji”.
Wydarzenie organizowane jest przez Filmotekę Narodową i Iluzjon – Muzeum Sztuki Filmowej w związku z 70. rocznicą zakończenia II wojny światowej.
Przegląd zainauguruje 20 maja, o godz. 20 wykład w Iluzjonie prof. dr hab. Pawła Sitkiewicza na temat wojennej animacji.
Ceny biletów: 15 zł – ulgowy, 17 zł - normalny.
Portal historyczny www.dzieje.pl jest jednym z patronów medialnych przeglądu.
W Iluzjonie będzie można zobaczyć filmy animowane zrealizowane na przestrzeni kilku dekad, ale nie tylko w latach 1939–45, lecz także w przededniu zbliżającej się wojny (1933) i tuż po niej. Przygotowana przez Filmotekę Narodową retrospektywa oddaje głos wszystkim stronom konfliktu.
Przegląd uwzględnia najważniejsze tendencje stylistyczne – od prostych plakatów politycznych (plakaty propagandowe Sojuzmultfilmu), przez wesołe kreskówki („Szeregowiec Snafu”), po artystyczne kino festiwalowe („Zabawa”,„Apel”). Odświeża klasykę. Ocala również od zapomnienia filmy rzadko pokazywane, wydobyte specjalnie na tę okazję ze zbiorów zagranicznych archiwów i instytucji. Za pośrednictwem tych krótkich i średnich form filmowych organizatorzy przybliżają, jak doświadczenia II wojny wpłynęły nie tyle na losy świata, co na ówczesne kulturę i sztukę.
PROGRAM PRZEGLĄDU:
BLOK I: NA FRONCIE I NA TYŁACH (sala Stolica; 67’)
20 MAJA 2015 (ŚRODA) 20.00
- WYKŁAD PROF. DR HAB. PAWŁA SITKIEWICZA
- Blok ukazujący wojnę z perspektywy żołnierzy walczących na froncie oraz cywilów wspierających wysiłek wojenny, a jednocześnie marzących o pokoju, uzupełniony o animowane filmy szkoleniowe dla aliantów.
1. Szeregowiec Snafu: Wybuchowa pułapka (Booby Traps) reż. Bob Clampett, USA 1944 4’
Ostrzeżenie przed zasadzkami czyhającymi na lekkomyślnych żołnierzy.
2. Szeregowiec Snafu: Szpiedzy (Private Snafu: Spies) reż. Chuck Jones, USA 1943 4’
Ostrzeżenie przed szpiegami, którzy próbują wydrzeć wojskowe tajemnice.
3. Szeregowiec Pluto (Private Pluto) reż. Clyde Geronimi, USA 1943 7’
Pies Pluto broni bunkra przed agresywnymi wiewiórkami.
4. Znikający szeregowiec (The Vanishing Private) reż. Jack King, USA 1942 8’
Kaczor Donald uczy kryć się przed wrogiem i przed własnym dowódcą.
5. Bałwanek (Der Schneemann) reż. Hans Fischerkoesen, Niemcy 1944 13’
Metaforyczny film wyrażający tęsknotę za końcem wojny i odrodzeniem świata.
6. Kilka szybkich faktów: lotnictwo, marynarka, Chiny, bezpieczeństwo (A Few Qiuck Facts: Air/Navy/China/Safety) USA 1944 3’
Kronika filmowa zawierająca krótkie fakty z frontu.
7. Sześcionożni sabotażyści (Six Legged Saboteurs) reż. Raymond Evans, USA 1945 11’
Komary jako narzędzie w rękach nazistów.
8. Oszczędna świnka (The Thrifty Pig) reż. Ford Beebe, USA 1941 4’
Wariacja na temat bajki o trzech świnkach, które stawiają czoła wilkowi naziście.
9. Bezpieczeństwo lotu: Wypadki przy lądowaniu (Flighy Safety: Landing Accidents) reż. John Hubley, USA 1946 6’
Film instruktażowy dotyczący zachowania bezpieczeństwa przy lądowaniu.
10. Sześciu chłopców w dżungli (Six Little Jungle Boys) reż. Joy Batchelor, John Halas, Wlk. Brytania 1945 9’
Instruktażowy film dla żołnierzy o poprawnym zachowaniu w dżungli.
GROBOWIEC ŚWIETLIKÓW
21 MAJA 2015 (CZWARTEK) 18.00 (sala Mała Czarna)
24 MAJA 2015 (NIEDZIELA) 18.00 (sala Stolica)
Grobowiec świetlików (Hotaru no haka) reż. Isao Takahata, Japonia 1988 89’
„Grobowiec świetlików” to niezwykłe osiągnięcie japońskiej animacji. W baśniowym świecie wykreowanym przez Studio Ghibli ukryty jest wojenny dramat dwojga bohaterów – nastoletniego Seity i jego czteroletniej siostry, Setsuko, których matka zginęła podczas nalotu na Kobe. Od tej pory rodzeństwo jest zdane tylko na siebie. Wzruszający film, którego scenariusz powstał
na podstawie biograficznej powieści Akiyuki Nosaka.
Seans 21 MAJA w ramach „Młodzieżowego Klubu Filmowego – Młodzi gniewni”.
Po filmie dyskusja.
BLOK II: DO BRONI! (sala Stolica; 72’)
21 MAJA 2015 (CZWARTEK) 20.15
Kreskówki nawołujące do walki z przeciwnikiem, obrony ojczyzny przed agresorami oraz usprawiedliwiająca militaryzm i konflikt zbrojny.
1. Morski Orzeł Mamotaro (Momotaro’s Sea Eagle) reż. Mitsuyo Seo, Japonia 1943 37’
Momotaro wyrusza na Pearl Harbor.
2. Komandos kaczor (Commando Duck) reż. Jack King, USA 1944 7’
Kaczor Donald wyrusza na misję bojową przeciw Japończykom.
3. Kronika filmowa nr 1-4 (Plakaty propagandowe Sojuzmultfilmu) reż. W. i Z. Brumberg, A. Iwanow, O. Khodatajewa, I. Iwanow – Wano, ZSRR 1941 8’
4. Mąciwoda (Der Störenfried) reż. Hans Held, Niemcy 1940 12’
Nazistowska pochwała militaryzmu, wzywająca naród do przepędzenia wichrzycieli.
5. Abu i zatruta studnia (Abu and the Poisoned Well) reż. Joy Batchelor, John Halas, Wlk. Brytania 1943 9’
Film dla mieszkańców Bliskiego Wschodu, wzywający do walki po stronie Aliantów.
BLOK III: PORTRETY WROGA (sala Stolica; 75’)
22 MAJA 2015 (PIĄTEK) 20.00
Animowane filmy propagandowe i ożywione karykatury ukazujące najważniejszych bohaterów wojennego teatru oraz kształtujące obraz prawdziwych i wyimaginowanych przeciwników.
1. Dr. Churkill (Il dottor Churkill) reż. Liberio Pensuti, Włochy 1941 7’
Winston Churchill okiem włoskiej propagandy.
2. Wychowanie na śmierć (Education for Death) reż. Clyde Geronimi, USA 1943 10’
Portret zbiorowy nazistowskich Niemiec – wychowywanych, by zabijać i umrzeć.
3. Spal Oś (Bury the Axis) reż. Lou Bunin, Wlk. Brytania 1943 6’
Karykatura czarnych charakterów wojennego teatru.
4. Twarz Führera (Der Fuehrer's Face) reż. Jack Kinney, USA 1942 8’
Kaczor Donald śni, że jest obywatelem Niemiec i pracuje w fabryce amunicji.
5. Duce opowiada (The Duce Dictates) reż. Stamatis Polenakis, Grecja 7‘
Benito Mussolini okiem greckiej propagandy.
6. Tokio Jokio reż. Norman McCabe, USA 1943 7’
Satyra na Japończyków i ich metody walki.
7. Nimbus wyzwolony (Nimbus libéré) reż. Raymond Jeannin, Francja 1944 3’
Ostrzeżenie przed Aliantami, którzy zamiast wyzwolenia przyniosą śmierć i zniszczenie.
8. Broń wojenna (Weapon of War) USA 1944 5’
Nienawiść, najgroźniejsza broń III Rzeszy, zatruła Europę i świat.
9. Kupiec, nie handlarz (Kaufmann nicht Händler) reż. Ernst Kochel, Niemcy 1936 23’
Antysemicka propaganda III Rzeszy.
ZRYWA SIĘ WIATR (sala Stolica; 126’)
23 MAJA 2015 (SOBOTA) 15.00
25 MAJA 2015 (PONIEDZIAŁEK) 17.45
Zrywa się wiatr (Kaze tachinu) reż. Hayao Miyazaki, Japonia 2013 126’
Fikcyjna opowieść, której bohaterami są postaci historyczne. Historia Jiro Horikoshiego, który zaprojektował myśliwce Mitsubishi A5M oraz A6M Zero, użyte przez kamikaze w ataku na Pearl Harbor. Główna postać marzy, by podążać śladami Giovanniego Battisty Caproniego, słynnego założyciela fabryki samolotów. Film, który wzbudził kontrowersje w Japonii, odniósł ogromny sukces na świecie.
PORTRETY WOJENNE (sala Mała Czarna; 75’)
23 MAJA (SOBOTA) 18:00
Jan Zumbach reż. Cezary Iber, Polska 2014 25’
As polskiego lotnictwa i dowódca legendarnego Dywizjonu 303, a następnie Polskiego Skrzydła Myśliwców w stopniu majora. Oprócz Virtuti Militari został czterokrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych i dwukrotnie brytyjskim Distinguished Flying Cross. Walczył pod pseudonimem „Donald”, gdyż na swoich myśliwcach umieszczał wizerunek Kaczora Donalda trzymającego kij baseballowy. Był niepokornym duchem, buntownikiem i poszukiwaczem przygód. Po wojnie Zumbach był najemnikiem i przemytnikiem, ale stał zwykle po stronie państwa, które chciało się uwolnić od „pasożytów”.
Orp. Orzeł Jan Grudziński reż. Tomasz Matuszczak, Rafał Skalski, Cezary Iber, Polska 2014 25’
Podczas kampanii wrześniowej ORP Orzeł przebywał w morzu, jednak sytuacja na okręcie była dość napięta. Kiedy polska jednostka zawinęła do portu w Tallinie aby wysadzić na ląd komandora Kłoczkowskiego, okręt bezprawnie internowano. Dowodzenie objął Jan Grudziński. Dowódca był jednym z inicjatorów próby ucieczki, która powiodła się 17 września i ORP Orzeł wyszedł na pełne morze. Okręt był pozbawiony map i przyrządów nawigacyjnych. Po wyczerpaniu możliwości działań postanowił przejść przez Cieśniny Duńskie do Wielkiej Brytanii. 7 października ORP Orzeł rozpoczął swój rejs do Anglii, który zakończył się dokładnie po tygodniu, szczęśliwym podejściem
do szkockiego wybrzeża.
Józef Beck reż. Tomasz Matuszczak, Polska 2014 25’
Film przedstawia sylwetkę ostatniego ministra spraw zagranicznych Drugiej Rzeczpospolitej na tle realiów politycznych przedwojennej Europy. Minister Beck, od września 1939 roku internowany
w Rumunii, wspomina wydarzenia, które doprowadziły do drugiej wojny światowej, a jego samego do śmierci na wygnaniu. Nieuchronność wydarzeń i złudność nadziei staje się widoczna
z perspektywy czasu. Perspektywa ta odsłania również miałkość gry politycznej, która prowadzona była 75 lat temu z takim samym upodobaniem jak dziś.
BLOK IV: PAMIĘĆ WOJNY (sala Stolica; 72’)
23 MAJA 2015 (SOBOTA) 20.00
Produkcje zrealizowane po roku 1945 odnoszące się do II wojny światowej w celu dokonania rozrachunku z okupacją, zażegnania demonów faszyzmu, szerzenia antymilitarystycznych idei oraz przestrzegania przed skutkami wyścigu zbrojeń.
1. Cień czasu reż. Jerzy Kotowski, Polska 1964 7’
Ostrzeżenie przed możliwością odrodzenia się faszyzmu.
2. Apel reż. Ryszard Czekała, Polska 1971 8’
Obrona godności w wojennym koszmarze. Więźniowie obozu buntują się przeciw swojemu
oprawcy.
3. Zabawa (Igra) reż. Dušan Vukotić, Jugosławia 1962 13’
Metafora wojny. Drobne niesnaski prowadzą do totalnej zagłady.
4. Pieśń o harmonijce (Píseň o harmonice) reż. Jiří Brdečka, Czechosłowacja 1975 6’
Akordeon jako symbol Armii Czerwonej wyzwalającej Pragę w 1945 roku
5. Uwaga (Pozor!) reż. Jiří Trnka, Jiří Brdečka, Czechosłowacja 1959 12’
Krótka historia wojen i satyra na gatunek ludzki, który dąży do samounicestwienia.
6. Bunt zabawek (Vzpoura hraček) reż. Frantisek Sádek, Hermína Týrlová, Czechosłowacja 1946 14’
Rozrachunek z okupacją. Zabawki wymierzają sprawiedliwość niemieckiemu żołnierzowi.
7. Skoczek i SS (Pérák a SS) reż. Jiří Trnka, Jiří Brdečka, Czechosłowacja 1946 14’
Film o bohaterskiej walce z okupantem. Kominiarz stawia czoło silniejszym przeciwnikom.
BLOK V: ANIMACJA IDZIE NA WOJNĘ vol. 1 (sala Stolica; 74’)
24 MAJA 2015 (NIEDZIELA) 20.00
Kompilacja filmików wchodzących w skład poprzednich bloków.
1. Sześciu chłopców w dżungli (Six Little Jungle Boys) reż. Joy Batchelor, John Halas, Wlk. Brytania 1945 9’
Instruktażowy film dla żołnierzy o poprawnym zachowaniu w dżungli.
2. Wychowanie na śmierć (Education for Death) reż. Clyde Geronimi, USA 1943 10’
3. Spal Oś (Bury the Axis) reż. Lou Bunin, Wlk. Brytania 1943 6’
Karykatura czarnych charakterów wojennego teatru.
4. Szeregowiec Snafu: Wybuchowa pułapka (Booby Traps) reż. Bob Clampett, USA 1944 4’
Ostrzeżenie przed zasadzkami czyhającymi na lekkomyślnych żołnierzy.
5. Znikający szeregowiec (The Vanishing Private) reż. Jack King, USA 1942 8’
Kaczor Donald uczy kryć się przed wrogiem i przed swoim dowódcą.
6. Tokio Jokio reż. Norman McCabe, USA 1943 7’
Satyra na Japończyków i ich metody walki.
7. Oszczędna świnka (The Thrifty Pig) reż. Ford Beebe, USA 1941 4’
Wariacja na temat bajki o trzech świnkach, które stawiają czoła wilkowi naziście.
8. Skoczek i SS (Pérák a SS) reż. Jiří Trnka, Jiří Brdečka, Czechosłowacja 1946 14’
Film o bohaterskiej walce z okupantem. Kominiarz stawia czoło silniejszym przeciwnikom.
9. Zabawa (Igra) reż. Dušan Vukotić, Jugosławia 1962 13’
10. Metafora wojny. Drobne niesnaski prowadzą do totalnej zagłady.
BLOK VI: ANIMACJA IDZIE NA WOJNĘ vol. 2 (sala Stolica; 74’)
25 MAJA 2015 (PONIEDZIAŁEK) 20.15
Kompilacja filmików wchodzących w skład poprzednich bloków.
1. Kronika filmowa nr 1-4 (Plakaty propagandowe Sojuzmultfilmu) reż. W. i Z. Brumberg, A. Iwanow, O. Khodatajewa, I. Iwanow – Wano, ZSRR 1941 8’
Plakaty wzywające naród do walki z hitlerowskim najeźdźcą.
2. Twarz Führera (Der Fuehrer's Face) reż. Jack Kinney, USA 1942 8’
Kaczor Donald śni, że jest obywatelem Niemiec i pracuje w fabryce amunicji.
3. Broń wojenna (Weapon of War) USA 1944 5’
Nienawiść, najgroźniejsza broń III Rzeszy, zatruła Europę i świat.
4. Szeregowiec Snafu: Szpiedzy (Private Snafu: Spies) reż. Chuck Jones, USA 1943 4’
Ostrzeżenie przed szpiegami, którzy próbują wydrzeć wojskowe tajemnice.
5. Komandos kaczor (Commando Duck) reż. Jack King, USA 1944 7’
Kaczor Donald wyrusza na misję bojową przeciw Japończykom.
6. Szeregowiec Pluto (Private Pluto) reż. Clyde Geronimi, USA 1943 7’
Pies Pluto broni bunkra przed agresywnymi wiewiórkami.
7. Bałwanek (Der Schneemann) reż. Hans Fischerkoesen, Niemcy 1944 13’
Metaforyczny film wyrażający tęsknotę za końcem wojny i odrodzeniem świata.
8. Nimbus wyzwolony (Nimbus libéré) reż. Raymond Jeannin, Francja 1944 3’
Ostrzeżenie przed Aliantami, którzy zamiast wyzwolenia przyniosą śmierć i zniszczenie.
9. Uwaga (Pozor!) reż. Jiří Trnka, Jiří Brdečka, Czechosłowacja 1959 12’
Krótka historia wojen i satyra na gatunek ludzki, który dąży do samounicestwienia.
10. Cień czasu reż. Jerzy Kotowski, Polska 1964 7’
Ostrzeżenie przed możliwością odrodzenia się faszyzmu.
Źródło: Filmoteka Narodowa
